Είναι η απειλή κυρώσεων στην Τουρκία το καλύτερο εργαλείο για να σταματήσουν οι βόλτες των τουρκικών σεισμογραφικών πλοίων σε περιοχές πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, όπως ισχυρίστηκε, το μεσημέρι της Παρασκευής, ο πρωθυπουργός, μετά από τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε.; Μακάρι να ήταν, αλλά δυστυχώς η απάντηση είναι “όχι”. Μετά από τρεις συνόδους κορυφής, που αναβάλλουν συνεχώς την απόφαση για επιβολή κυρώσεων, η Άγκυρα έχει πειστεί πως δεν υφίσταται απειλή. Προφανώς παρερμηνεύει τα μηνύματα κάθε συνόδου κορυφής, αυτά τα οποία την κάλεσε εκ νέου “να μην παρερμηνεύσει” ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Άλλωστε το μήνυμα που έστειλε η τελευταία σύνοδος -που ασχολήθηκε πρωτίστως με τον κοινοτικό προϋπολογισμό, το εμβληματικό ταμείο ανάκαμψης, την κλιματική αλλαγή και τους εκβιασμούς της Πολωνίας και της Ουγγαρίας- ήταν ότι η Τουρκία έχει χρόνο μέχρι τον Μάρτιο για να συμμορφωθεί. Να θυμίσουμε ότι το καλοκαίρι η Ε.Ε. της είχε δώσει χρόνο μέχρι τον Οκτώβριο και τον Οκτώβριο μέχρι προχθές. Ήταν αρκετό, φαίνεται, να αποσύρει η Τουρκία δέκα μέρες πριν από τη σύνοδο το “Oruc Reis” στο λιμάνι της Αττάλειας για να πάρει άλλη μια αναβολή.
Τα συμπεράσματα
Όλα αυτά αποτυπώνονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, αυτά που παρουσίασε ως επιτυχία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, βαφτίζοντας εν μέσω... νηστείας το κρέας ψάρι. Οι “27” ζήτησαν από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. να ετοιμάσουν "πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασης της 11ης Νοεμβρίου 2019 που αφορά περιοριστικά μέτρα σε σχέση με τις άνευ άδειας τουρκικές γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο” και κάλεσαν τον ύπατο εκπρόσωπο και την Κομισιόν να υποβάλουν “εκθέσεις σχετικά με την πορεία των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας”, καθώς και για τις “επιλογές και εργαλεία” για τη συνέχεια, “συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του εύρους της παραπάνω απόφασης για εξέταση το αργότερο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021”. Να σημειωθεί ότι τα όποια περιοριστικά μέτρα έχουν να κάνουν με τις γεωτρήσεις της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ κι όχι με τις έρευνες στις περιοχές όπου το κράτος - μέλος Ελλάδα δηλώνει ότι παραβιάζονται τα κυριαρχικά του δικαιώματα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε πως “η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και κλιμάκωσε τη ρητορική της εναντίον της Ε.Ε.” και καταδίκασε τις μονομερείς ενέργειες στα Βαρώσια, τονίζοντας την ανάγκη διατήρησης της απομάκρυνσης του “Oruc Reis”, “έτσι ώστε να επιτρέψει τη γρήγορη επανάληψη και ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας” αλλά και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού. Επιπλέον, οι “27” υπογράμμισαν στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ότι η “προσφορά της θετικής ατζέντας παραμένει στο τραπέζι” αλλά και ότι “η Ε.Ε. θα επιδιώξει να συντονίσει τα θέματα που άπτονται της Τουρκίας και της Ανατολικής Μεσογείου με τις ΗΠΑ”.
Περιμένοντας τους Αμερικανούς
Η αλήθεια είναι ότι, από τη στιγμή που ξεκαθάρισε πως ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ θα είναι ο Τζο Μπάιντεν, η Γερμανίδα καγκελάριος δεν δυσκολεύτηκε να πείσει εκείνους τους εταίρους που ήθελαν μια πιο σκληρή στάση απέναντι στον Ταγίπ Ερντογάν να κάνουν υπομονή. Κι αυτό θα πρέπει να το είχε καταλάβει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και να είχε προετοιμαστεί για σκληρότερη μάχη στη σύνοδο. Ή έστω να μην είχε στείλει τον εκπρόσωπό του να πει ότι ο πρωθυπουργός δεν θα φύγει από τις Βρυξέλλες “εάν δεν πάρει κάτι”. Ας πούμε, το εμπάργκο όπλων που ζήτησε από τους εταίρους να επιβάλουν στη γείτονα, ενώ δεν ήταν καν αρμοδιότητα του Συμβουλίου, ή τις κυρώσεις που “δαγκώνουν”, όπως έλεγε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ή, ακόμη χειρότερα, τον περιορισμό της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας.
Επί της ουσίας, τίποτε δεν πήρε ο Μητσοτάκης, πέρα από μια... υποσχετική για τον Μάρτιο. Κι όπως επεσήμανε ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, η απόφαση της συνόδου δεν αποτελεί "ένα μικρό βήμα μπροστά", όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, αλλά “πολλά βήματα πίσω”, καθώς δίνει μήνυμα ανοχής σε τουρκικές ερευνητικές δραστηριότητες μέχρι τον Μάρτιο και σε επίπεδο φραστικό υστερεί σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες αποφάσεις.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα αντιδράσει ο Ερντογάν, ο οποίος κατ’ αρχάς ευχαρίστησε εκείνες τις “λογικές” χώρες της Ε.Ε. που απέτρεψαν τις κυρώσεις στη σύνοδο. Εάν δεν βγάλει πάλι το “Oruc Reis” να κάνει βόλτες στο Καστελλόριζο, εάν δείξει “συνέπεια και συνέχεια”, όπως είπε προχθές ο Μητσοτάκης, η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να καθίσει στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών. Ωστόσο, τίποτε δεν δείχνει ότι ο Ερντογάν θα ρίξει τους τόνους υπό την πίεση των Ευρωπαίων. Όσο για τον Μπάιντεν, πρώτον, θα γίνει Πρόεδρος στις 20 Ιανουαρίου και, δεύτερον, δεν έχει δώσει ακόμη στίγμα για το πώς σκέφτεται να χειριστεί την υπόθεση. Γι’ αυτό και είναι κρίσιμη η προειδοποίηση Κατρούγκαλου: “Η ανικανότητα του κ. Μητσοτάκη να προασπίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας κινδυνεύει να έχει στρατηγικές συνέπειες, γιατί επιτρέπει στην Τουρκία να καλύψει το κενό στρατηγικής, επιβάλλοντας στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. τις γεωστρατηγικές της απαιτήσεις, ως ηγεμονική, περιφερειακή δύναμη, από τον Καύκασο και την Εγγύς και Μέση Ανατολή έως τη Λιβύη”.
