Στη χρονοκάψουλα μπήκε η χώρα και επέστρεψε σε εκείνες τις μέρες του καλοκαιριού που την ένταση την έκοβε κανείς με το μαχαίρι στην ανατολική Μεσόγειο -με τα τουρκικά πολεμικά να συνοδεύουν το σεισμογραφικό "Oruc Reis" σε περιοχές πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και τα ελληνικά πολεμικά να τα επιτηρούν από κοντά.
Τώρα το ενδεχόμενο του... ατυχήματος βρίσκεται πάλι στην ημερήσια διάταξη και το παλιό δίλημμα γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό: Πώς καλείται να υπερασπιστεί η χώρα τις “κόκκινες γραμμές” της; Αποκλειστικά με τα εργαλεία της διπλωματίας ή και με τη δύναμη της αποτροπής; Δεν είναι τυχαίο το ότι ο υπουργός Άμυνας έσπευσε να επιστρέψει πριν από την ώρα του στην Αθήνα για να ενημερώνεται συνεχώς από την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων.
Και δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία παίζει πάλι το παιχνίδι της... νομιμοφάνειας, αυτή τη φορά ακόμη πιο χοντρά από τις αρχές του Σεπτεμβρίου, όταν απειλούσε να επεκτείνει τις έρευνες του "Oruc Reis" πιο κοντά στο Καστελλόριζο, αλλά τελικά το απέσυρε στον ναύσταθμο για να δώσει “μια ευκαιρία στη διπλωματία”.
Οι τουρκικοί ισχυρισμοί
Το επιχείρημα της Άγκυρας είναι ότι κάνει έρευνες έξω από τις ακτές της -“τις μεγαλύτερες στη Μεσόγειο”- και εκατοντάδες μίλια μακριά από τον ελληνικό κορμό. Στέλνοντας σαφώς το μήνυμα ότι το Καστελλόριζο δεν έχει δικαιώματα. Και αφήνοντας να εννοηθεί ότι και η Κρήτη δεν έχει δικαιώματα, όπως διακήρυξε άλλωστε και με το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να παρακολουθεί αυτή την κίνηση με σταυρωμένα τα χέρια, αλλά, εάν τη σταματήσει με τη βία, τυπικά θα είναι η Ελλάδα η επιτιθέμενη, καθώς δεν έχει κάνει πράξη αυτά που της αναγνωρίζει το Διεθνές Δίκαιο σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ και τα χωρικά ύδατα.
Το ΝΑΤΟ παρακολουθεί
Εν πάση περιπτώσει οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι σε κατάσταση επιφυλακής από τα ξημερώματα της Δευτέρας και το Πολεμικό Ναυτικό παρακολουθεί το "Oruc Reis". Το ερώτημα είναι τι θα γίνει εάν το πλοίο πλησιάσει στα 12 ή και κάτω από τα 12 μίλια στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου.
Είναι ένα ερώτημα που... βασανίζει και το ΝΑΤΟ, το οποίο παρακολουθεί με ιπτάμενο ραντάρ την πορεία του "Oruc Reis", καθώς φοβάται πιθανό θερμό επεισόδιο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύρραξη. Σε κάτι παραπάνω από την περιβόητη “επακούμβηση” τουρκικής φρεγάτας με την φρεγάτα “Λήμνος” πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, οπότε το επεισόδιο αποφεύχθηκε.
“Προσχεδιασμένη πρόκληση”
Υποτίθεται ότι το ΝΑΤΟ έχει φτιάξει μέσα στον Σεπτέμβριο έναν μηχανισμό αποκλιμάκωσης. Το ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας του από την Αθήνα και την Άγκυρα παρά τη δυσανεξία της ελληνικής κυβέρνησης να μιλήσει για τις τεχνικές διαπραγματεύσεις που οδήγησαν σ’ αυτόν. Ωστόσο ούτε ο Γενς Στόλτενμπεργκ φαίνεται σίγουρος ότι θα λειτουργήσει ο μηχανισμός, ενώ ανησυχία εκφράζει και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που πήρε την απόφαση να τρίξει χθες τα δόντια στην Τουρκία αφήνοντας κατά μέρος τις συνήθεις ίσες αποστάσεις.
Με ανακοίνωσή του κάλεσε την Άγκυρα να σταματήσει την “προσχεδιασμένη πρόκληση” κατηγορώντας την ότι με την τελευταία Navtex “αυξάνει μονομερώς τις εντάσεις στην περιοχή και εσκεμμένα περιπλέκει την επανάληψη κρίσιμων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ των συμμάχων μας του ΝΑΤΟ Ελλάδας και Τουρκίας”.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών τονίζει ότι “ο εξαναγκασμός, οι απειλές, ο εκφοβισμός και η στρατιωτική δραστηριότητα δεν θα επιλύσουν τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο” και ότι “οι μονομερείς δράσεις δεν μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και δεν θα παραγάγουν διαρκείς λύσεις”.
Διερευνητικές γιοκ
Εννοείται ότι, με το "Oruc Reis" να πλησιάζει στο Καστελλόριζο, ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών αναβάλλεται. Εκτός εάν οι σύμμαχοι, πρωτίστως η Γερμανία, βγάλουν κάποιο άγνωστο για την ώρα ατού από το μανίκι τους και μεταπείσουν την ελληνική κυβέρνηση. Να σημειωθεί, πάντως, ότι ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, που ανέλαβε να παρουσιάσει την κυβερνητική γραμμή χθες, ξεκαθάρισε πως με το "Oruc Reis" εκεί έξω “δεν υπάρχει καμία περίπτωση” η Ελλάδα να ξεκινήσει διερευνητικές επαφές.
Όσο για την έμπειρη Ντόρα Μπακογιάννη, συνιστά στην κυβέρνηση “πάρα πολύ μεγάλη προσοχή” για να μην πέσει η χώρα στην παγίδα του Ερντογάν, ο οποίος “προσπαθεί να δημιουργήσει ένα θερμό επεισόδιο”.
