Σε υψηλά επίπεδα παραμένουν οι λογαριασμοί ρεύματος, καθώς, παρά τις πτωτικές τάσεις στα χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και την αναμενόμενη αποκλιμάκωση στη λιανική, η αγορά έχει εισέλθει στο νέο περιβάλλον των διαρκών ανατιμήσεων στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ειδικότερα για τα συστήματα μεταφοράς και διανομής.
Με το βάρος από τα μέσα του 2021 μέχρι σήμερα (καθώς δεν έχουν επανέλθει ακόμα οι τιμές στα προ κρίσης επίπεδα) να πέφτει αποκλειστικά στην ακριβή κιλοβατώρα (προμήθεια), μάλλον πέρασαν στα ψιλά οι ανατιμήσεις στις μη ανταγωνιστικές χρεώσεις υπέρ των διαχειριστών των συστημάτων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας που έγιναν το 2022 και το 2023 συνεχίζονται και θα συνεχιστούν με αμείωτη ένταση όσο αναπτύσσονται δίκτυα, υποδομές και διεθνή έργα στο πλαίσιο της «πράσινης» μετάβασης, αλλά και με το... αζημίωτο για την ενίσχυση της κερδοφορίας και των μετόχων των εταιρειών-μονοπωλίων. Έτσι, για παράδειγμα, οι ολοένα και περισσότερες συνδέσεις ΑΠΕ στο δίκτυο διανομής ή οι διασυνδέσεις των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα και οι διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις υπόσχονται μεν σε βάθος χρόνου μείωση στο κόστος της κιλοβατώρας, αλλά παράλληλα φέρνουν επιβαρύνσεις μόνιμες και σταθερά ανοδικές για νοικοκυριά, μικρομεσαίους, επιχειρήσεις, καθώς μεγάλο μέρος του κόστους των επενδύσεων αυτών «κοινωνικοποιείται», δηλαδή επιμερίζεται σε όλους τους καταναλωτές.
Αυξήσεις διαρκείας στις χρεώσεις για τα δίκτυα
Θυμίζουμε ότι οι αυξήσεις στις χρεώσεις των δικτύων προέρχονται από την αλλαγή μεθοδολογίας και μοναδιαίων χρεώσεων: αύξηση μοναδιαίας χρέωσης ΑΔΜΗΕ κατά 55% (αύξηση κόστους παρά την κατάργηση χρέωσης ισχύος) και αύξηση χρέωσης ισχύος ΔΕΔΔΗΕ κατά 752% (επίσης αύξηση κόστους παρά τη μείωση της μοναδιαίας χρέωσης, που όμως τώρα χρεώνεται και στο «νυχτερινό»).
Γνώστες της αγοράς υπολογίζουν πως σε μια μεσαία ετήσια κατανάλωση της τάξης των 5.400 κιλοβατώρων (450 κιλοβατώρες/μήνα) η αύξηση των χρεώσεων υπέρ των δύο διαχειριστών κυμαίνεται σήμερα, σε σχέση με το 2021, από 55% έως 106% (ανάλογα με το επίπεδο ισχύος κάθε νοικοκυριού - μονοφασικό και τριφασικό ή 8 και 25 KVA).Με πρόχειρους υπολογισμούς οι αυξήσεις αυτές αναμένεται να στοιχίσουν στους καταναλωτές συνολικά τουλάχιστον 250-300 εκατ. ευρώ.
Από τον περασμένο Μάιο ξεκίνησε η εφαρμογή αυξημένων χρεώσεων χρήσης του δικτύου διανομής (υπέρ ΔΕΔΔΗΕ), καθώς αναθεωρήθηκε το απαιτούμενο κόστος από τη Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), που έφτασε στα 982 εκατ. για το 2023 και κοντά στο 1 δισ. το 2024, έναντι 744 εκατ. για την περίοδο 2019-2022. Αντίστοιχα καθορίστηκαν νέες χρεώσεις χρήσης δικτύου με ποσοστό ανάκτησης του απαιτούμενου εσόδου μέσω χρεώσεων ισχύος, που αυξήθηκε σε 60%, από 10%, για οικιακούς καταναλωτές (εκτός ΥΚΩ), 20% για λοιπούς καταναλωτές χαμηλής τάσης και 50% για καταναλωτές μέσης τάσης, επιφέροντας σημαντική αύξηση των συγκεκριμένων χρεώσεων αλλά και συνολικά του λογαριασμού. Τον περασμένο μήνα μετά τον θόρυβο για νέα αναπροσαρμογή των χρεώσεων προκειμένου να ανακτηθούν επιπλέον 77,5 εκατ. ευρώ για τις μηνιαίες καταμετρήσεις του ΥΠΕΝ, τη δημιουργία ζωνών πυροπροστασίας, κεφάλαιο κίνησης και υποανακτήσεις, ο ΔΕΔΔΗΕ αναφέρθηκε σε 40,3 εκατ. και διαβεβαίωσε ότι τα τρέχοντα επίπεδα χρεώσεων επαρκούν, οπότε θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα.
Πάντως, από την 1η Μαρτίου ισχύουν οι νέες μοναδιαίες χρεώσεις χρήσης δικτύου βάσει απαιτούμενου εσόδου 2024, που για το σκέλος της ισχύος θα αυξηθούν για τα νοικοκυριά κατά περίπου 34%, σε 5,955 ευρώ/kVA/έτος, έναντι 4,434 ευρώ σήμερα (και 0,52 ευρώ έως 1/5/2023). Είχε προηγηθεί τον Σεπτέμβριο 2022 αύξηση άνω του 50% στις χρεώσεις για το σύστημα μεταφοράς (υπέρ ΑΔΜΗΕ).
Έκτακτη αναθεώρηση από τη ΡΑΑΕΥ
Την περασμένη εβδομάδα η ΡΑΑΕΥ δημοσιοποίησε την έκτακτη αναθεώρηση προς τα πάνω του επιτρεπόμενου εσόδου του ΑΔΜΗΕ για τα έτη 2023-2025, η οποία ανέρχεται κατά μέσο όρο περίπου σε +10%. Θυμίζουμε ότι ο καθορισμός του επιτρεπόμενου εσόδου έχει σημασία, καθώς, ανάλογα με το ύψος του, διαμορφώνονται το απαιτούμενο έσοδο και η αντίστοιχη χρέωση χρήσης του συστήματος μεταφοράς που περιλαμβάνεται στους λογαριασμούς ρεύματος όλων των καταναλωτών.
Παράλληλα, η ΡΑΑΕΥ αποφάσισε να ζητήσει από τον διαχειριστή εισήγησή του αναφορικά με τη δυνατότητα επιμερισμού των προς ανάκτηση ποσών στα απαιτούμενα έσοδα επόμενων ετών «με στόχο την κατά το δυνατό μεγαλύτερη εξομάλυνση της επίπτωσής τους στις χρεώσεις χρήσης συστήματος και τη σχετική επιβάρυνση των καταναλωτών».
Μάλιστα, κίνδυνο σημαντικής αύξησης των χρεώσεων χρήσης συστήματος φέρεται να διαβλέπει η ΡΑΑΕΥ λόγω της ρύθμισης ΥΠΕΝ για τον επιμερισμό κατά 50% μεταξύ διαχειριστών και ηλεκτροπαραγωγών για τη σύνδεσή τους, των έργων επέκτασης των συστημάτων μεταφοράς και διανομής, που επίσης καταλήγει στους καταναλωτές.
Εξάλλου, αυξήσεις τελών επιβάλλονται και στο φυσικό αέριο διά των ΔΕΣΦΑ (μεταφορά) και Italgas, που ελέγχει πλέον τη ΔΕΠΑ Υποδομών, και το δίκτυο φυσικού αερίου μέσης και χαμηλής τάσης. Τη μονιμότητα των αυξήσεων αυτών, βαρύνοντας τους καταναλωτές, έχει επιβεβαιώσει άλλωστε η κυβέρνηση βάσει του τελευταίου της Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), καθώς προκύπτει ότι το κόστος των δικτύων διανομής και μεταφοράς αναμένεται να αυξηθεί συνολικά κατά 27,55% το 2030 και 45,33% το 2050.
Από την άλλη πλευρά, η χρηματιστηριακή τιμή του αερίου (TTF) έχει κατρακυλήσει ακόμα και κάτω από τα 23 ευρώ/μεγαβατώρα, ενώ και η μέση χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος στην εγχώρια αγορά κυμαίνεται για τον Φεβρουάριο κοντά στα 75 ευρώ/μεγαβατώρα.
Υπό κανονικές συνθήκες, αυτή η αποκλιμάκωση θα πρέπει να μεταφραστεί σε σημαντική μείωση των τιμολογίων του Μαρτίου, αφού σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να πέσει η τιμή ακόμα και χαμηλότερα από το «κάτω» όριο της ρήτρας. Βέβαια, οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι προμηθευτές δεν είναι μόνιμες, υπάρχει η δικλίδα της βασικής τιμής που μένει σταθερή για 6 μήνες, ενώ τα πάγια, ιδίως στα σταθερά-μπλε τιμολόγια, έχουν εκτοξευτεί (ακόμα και πάνω από 9 ευρώ/μήνα).
