Τα ποιοτικά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας για το 2023 που αρχίζουν να έρχονται στη δημοσιότητα αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα και τη διαρκώς αυξανόμενη παραγωγική υστέρηση της χώρας, η οποία παραμένει εξαρτημένη από το υψηλό κόστος δανεισμού και τις εισαγωγές. Σε πρόσφατο άρθρο του στον ιστότοπο SLpress, ο καθηγητής Οικονομικών Κώστας Μελλάς εντοπίζει την Ελλάδα στην 24η θέση ανάμεσα στις 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε. με βάση το μερίδιο της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) της μεταποίησης στο ΑΕΠ της χώρας και στην 22η θέση αναφορικά με τη συμμετοχή στην εγχώρια απασχόληση. Επίσης σημαντική υστέρηση καταγράφεται και σε όρους παραγωγικότητας εργασίας των εγχώριων επιχειρήσεων μεταποίησης, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στην 21η θέση, με 29,6 χιλιάδες ευρώ Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας ανά εργαζόμενο το 2020, έναντι 64 χιλιάδων κατά μέσο όρο στην Ε.Ε., με το χάσμα παραγωγικότητας μεταξύ Ελλάδας και Ε.Ε. να διευρύνεται διαχρονικά.
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, όπως αναφέρεται στο άρθρο, το ποσοστό της ΑΠΑ/Αξίας παραγωγής στην εγχώρια μεταποίηση κυμαίνεται στο 32,7% το 2022, από 36,5% το 2008. Ένα σημαντικό στοιχείο, που υποδεικνύει την κατάσταση της ελληνικής μεταποίησης την τελευταία πενταετία είναι το ακόλουθο: Οι κλάδοι που ανήκουν στον τομέα της μεταποίησης την περίοδο 2018-2022 παρουσίασαν μειωμένη ΑΠΑ, εκτός από τον κλάδο της διύλισης πετρελαίου, ο οποίος αυξήθηκε σημαντικά (από 6,5% το 2018 σε 15,1% το 2022) λόγω των υπερκερδών των δύο διυλιστηρίων. Ουσιαστικά, αν αφαιρέσουμε τη συμμετοχή του κλάδου της διύλισης πετρελαίου (που χαριστικά εντάσσεται στη μεταποιητική διαδικασία), η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της μεταποίησης τη συγκεκριμένη περίοδο μειώθηκε. Και ο κλάδος της μεταποίησης θεωρείται καθοριστικός, καθώς προσφέρει υψηλές αμοιβές στην εργασία σε σχέση με τους κλάδους του τουρισμού, της εστίασης και του λιανικού εμπορίου.
Παράλληλα, όλο και περισσότερο εξαρτημένη παραμένει η οικονομία της χώρας από τις εισαγωγές. Οι εισαγωγές από χώρες της Ε.Ε. με στοιχεία Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023 ήταν σε αξία 30,131 δισ. ευρώ, έναντι 29,434 την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Επίσης, οι εισαγωγές από τρίτες χώρες έφτασαν τα 30,678 δισ., από 18,416 το 2022 - αύξηση 67%! Αντίστοιχα, οι εξαγωγές της χώρας το 2023 σε χώρες της Ε.Ε. ήταν 21,899 δισ., από 22,198 δισ. το 2022, και οι εξαγωγές σε τρίτες χώρες ήταν 16,133 δισ., από 18,416 δισ. το 2022.
Με την ακρίβεια να σαρώνει την αγορά, τα αποτελέσματα γίνονται αντιληπτά και εντός τραπεζικού συστήματος. Μείωση κατά 904 εκατ. ευρώ παρουσίασαν τον Νοέμβριο του 2023 οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα, έναντι μείωσης κατά 2.143 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις των νοικοκυριών, αυτές παρουσίασαν μείωση κατά 156 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2023, έναντι μείωσης κατά 100 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.
Να θυμίσουμε ότι, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το ποσοστό των ανθρώπων στην Ελλάδα με δυσκολία πληρωμών των λογαριασμών τους στο τέλος του μήνα αγγίζει το 86%. Ακολουθούν η Πορτογαλία με 64% και η Κύπρος με 63%. Στις χαμηλότερες θέσεις βρίσκονται η Φινλανδία με 20%, η Δανία με 8% και η Σουηδία με 7%.
Περιορισμένες είναι οι μελέτες και οι έρευνες σχετικά με την προέλευση των κεφαλαίων που επενδύονται στη χώρα, η οποία εξελίσσεται σε πλυντήριο μαύρου χρήματος ειδικά στον τομέα των ακινήτων, με συμμετοχές off shore που προστατεύουν την ταυτότητα των μετόχων σε σειρά κλάδων που έχουν στηθεί τα πλέον επιθετικά καρτέλ.
Τα ερωτήματα για το 2024 είναι πολλά και κρίσιμα. Αρχίζει μια νέα περίοδος με έξαρση του κορωνοϊού, δεν γνωρίζουμε τις παραγωγικές συνέπειες στον πρωτογενή τομέα μετά τις μεγάλες καταστροφές στη Θεσσαλία και με αγωνία περιμένουμε αν η κλιματική αλλαγή θα τρίξει τα δόντια της κατά τη νέα θερινή περίοδο, όπως έκανε το καλοκαίρι του 2023. Και η αγωνία είναι μεγάλη, καθώς η κυβέρνηση που διαθέτει η χώρα αδιαφορεί προκλητικά και αφήνει τα πράγματα να εξελιχθούν χωρίς απαντήσεις και παρεμβάσεις. Και όλα αυτά χωρίς να ξέρει κανείς πώς θα εξελιχθούν τα θερμά μέτωπα στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή.
