Χάος περιμένει σε σχεδόν δύο μήνες τα νοικοκυριά, τα οποία καλούνται ξανά να κάνουν δύσκολες και περίπλοκες ασκήσεις σε σχέση με τους λογαριασμούς ρεύματος, ενώ σε κάθε περίπτωση οι «επιλογές» είναι εξ ολοκλήρου στην ευχέρεια της αγοράς και η μόνη βεβαιότητα είναι ότι τα τιμολόγια θα είναι αυξημένα έναντι των προ κρίσης επιπέδων.
Χωρίς καλά καλά να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο σε σχέση με τα τιμολόγια που θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιανουάριο 2024, οι καταναλωτές θα πρέπει από την 1η Νοεμβρίου να έχουν ενημερωθεί από τους προμηθευτές για την καινούργια κατάσταση, με μοναδικό δεδομένο τον ανταγωνισμό. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικές οι διατυπώσεις που περιλαμβάνουν την κυβερνητική αντίφαση «επιστροφή σε νέα τιμολόγια», επειδή στην ουσία επανέρχεται άμεσα ή έμμεσα η ρήτρα αναπροσαρμογής με διαφορετικό ένδυμα, όνομα, χρώμα κ.λπ. Έτσι, στην καρδιά του χειμώνα, οι προμηθευτές θα αλλάξουν τον τρόπο τιμολόγησης, με την επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής σε πρώτο πλάνο, εισάγοντας ξανά διαφορετικά από τα σημερινά τιμολόγια. Αυτή είναι η επάνοδος της κανονικότητας για την οποία μιλά η κυβέρνηση Ν.Δ. Η εμπειρία της επιβολής της ρήτρας έχει δείξει αδιαφάνεια και καταχρηστικές πρακτικές που δεν ελέγχθηκαν επί της ουσίας ποτέ από τις αρμόδιες Αρχές και την κυβέρνηση Ν.Δ., προκαλώντας αδιανόητα υψηλές χρεώσεις σε όλους τους καταναλωτές.
Ο ανταγωνισμός και η προθεσμία της Κομισιόν
Νίπτοντας τας χείρας της ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, αφού όλα τα δεινά προέρχονται αποκλειστικά από τις διεθνείς συγκυρίες, κι έχοντας ξεκαθαρίσει ότι οι οριζόντιες επιδοτήσεις τελειώνουν στο τέλος Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Ν.Δ. διατείνεται ότι το μόνο που μπορεί να επηρεάσει είναι ο… ανταγωνισμός μεταξύ των παρόχων ρεύματος. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτός από τους τρεις τύπους τιμολογίων στους οποίους έχει καταλήξει η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), δηλαδή τα σταθερά, τα κυμαινόμενα (με τρεις επιλογές, ανακοίνωση τιμής εκ των προτέρων, εκ των υστέρων και μικτά) και τα δυναμικά (για όσους έχουν «έξυπνους» μετρητές), το ΥΠΕΝ προκρίνει, για όσους «δεν αποφασίσουν ενεργά» σε ποιο τιμολόγιο θα πάνε, να μεταπέσουν αυτόματα σε ένα τιμολόγιο «χωρίς ρήτρα, με αντιστάθμιση κινδύνου» (δηλαδή με ρήτρα, στην πραγματικότητα) με προαναγγελία της τιμής την 1η κάθε μήνα (περίπου όπως σήμερα αλλά χωρίς επιδότηση), το οποίο πρέπει να προσφέρουν υποχρεωτικά όλοι οι προμηθευτές.
Σύμφωνα με τον υπουργό, σήμερα, επειδή οι προμηθευτές προσφέρουν διαφορετικά τιμολόγια ο καθένας, είναι πολύ δύσκολο για τον καταναλωτή να βρει το φθηνότερο, ενώ με τη δημιουργία ενός κοινού τιμολογίου θα υπάρχει η δυνατότητα αυτή. Όπως πρόσφατα δήλωσε ο ίδιος, «ενθαρρύνουμε τον ανταγωνισμό». Ωστόσο, οι προμηθευτές έχουν άλλη άποψη θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο δεν συμβάλλει στον ανταγωνισμό, αλλά λειτουργεί προς όφελος του μεγαλύτερου παρόχου. Στο μεταξύ, ενώ η ρήτρα αναπροσαρμογής επιστρέφει προσεχώς, η Κομισιόν δίνει διορία δύο μηνών στην Ελλάδα προκειμένου να προχωρήσει στην ενσωμάτωση της Οδηγίας για την εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού, που αφορά και το θέμα της ρήτρας, άλλως θα προχωρήσει σε παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Οι αγορές δείχνουν αυξήσεις
Το μόνο βέβαιο μέσα σε αυτή τη χαώδη κατάσταση είναι ότι τα τιμολόγια δεν θα έχουν καμία σχέση με τα χαμηλότερα προ κρίσης επίπεδα και δεν θα υπάρχει σταθερότητα αφού η αγορά κάθε μήνα… κληρώνει, με όλα τα κόστη να ανάγονται στη λειτουργία της και στην εξάρτησή της από το εισαγόμενο αέριο. Πάντως, οι μέχρι στιγμής ενδείξεις που έρχονται από τις σχετικές αγορές δεν προμηνύουν τουλάχιστον μια σταθεροποίηση ή αποκλιμάκωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας το επόμενο διάστημα, με την τρέχουσα κατάσταση στη Γάζα να προκαλεί επιπλέον αβεβαιότητα.
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. ρίχνει όλο το βάρος στη μοίρα των διεθνών συγκυριών και ομολογεί την πλήρη εξάρτηση από το αέριο - καμία αναφορά στο πώς λειτουργεί η ελληνική αγορά, στην επιλογή της πρόσδεσης στο φυσικό αέριο γιγαντώνοντας την εξάρτηση από εισαγωγές, στον ρόλο της ΔΕΗ κ.λπ. Πρόσφατα ο υπουργός ΠΕΝ δήλωσε ότι το πώς θα εξελιχθούν τα τιμολόγια είναι συνάρτηση όσων συμβαίνουν διεθνώς (σ.σ. σήμερα οι συγκρούσεις στη Γάζα), δηλαδή εξαρτάται από το αν οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές αερίου. Εξήγησε μάλιστα ότι οι τιμές του αερίου είναι σημαντικά υψηλότερες έναντι των αντίστοιχων προ ενός μηνός, όχι για λόγους αντικειμενικούς, οι αποθήκες της Ευρώπης είναι γεμάτες, αλλά περιμένουν οι διεθνείς παράγοντες, που παίζουν με το αέριο, να δουν τι θα γίνει στη Μέση Ανατολή.
Η χρηματιστηριακή τιμή (TTF) του φυσικού αερίου τελευταία ανεβοκατεβαίνει, έχει φύγει από τα επίπεδα των 35-40 ευρώ / μεγαβατώρα του προηγούμενου διαστήματος και κινείται ακόμα και πάνω από τα 50 ευρώ. Θυμίζουμε ότι επειδή η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού λειτουργεί με τιμές αερίου του προηγούμενου μήνα (front month) οι σημερινές ανατιμήσεις θα φανούν στα τιμολόγια του Νοεμβρίου. Παράλληλα, η ελληνική χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού έχει κινηθεί ψηλά αυτό τον μήνα: η μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος, μέχρι στιγμής (1-20/10), διαμορφώνεται σε 112 ευρώ / μεγαβατώρα, υψηλότερα από τα επίπεδα του Σεπτεμβρίου (101,95 ευρώ), ακόμα και του Αυγούστου (109,33 ευρώ), παρά την «παραδοσιακά» χαμηλότερη ζήτηση που καταγράφεται κάθε Οκτώβριο. Άλλωστε η τιμή, για παράδειγμα, του παρόχου με το μεγαλύτερο μερίδιο (ΔΕΗ) κυμαίνεται σήμερα με οριζόντια επιδότηση, από 14 έως 15,2 λεπτά / κιλοβατώρα, έναντι 11 λεπτών προ κρίσης, ήτοι αυξημένη 27,3%-38,2% - χωρίς να συνυπολογίζουμε και τις αυξήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (τέλη χρήσης δικτύων μεταφοράς και διανομής).
Πάντως, η απόσταση μεταξύ χονδρεμπορικής και λιανικής τιμής έγινε αισθητή όλο το διάστημα των έκτακτων μέτρω,ν με την κυβέρνηση να επιδοτεί άκριτα την οποία διαφορά, ενώ ακόμα αναμένονται οι αποφάσεις για την επιστροφή μέρους των υπερκερδών των προμηθευτών, τώρα που πλέον, καλύποντας σωρευτικά μεγαλύτερο διάστημα διακυμάνσεων, παρέχεται η δυνατότητα και για περισσότερους... συμψηφισμούς, υπέρ των εταιρειών.
Την επόμενη εβδομάδα αναμένονται ανακοινώσεις, μεταξύ άλλων, για επιδοτήσεις που από το 2023 δεν θα είναι οριζόντιες, αλλά θα αφορούν τους ευάλωτους καταναλωτές, καθώς και ένα κομμάτι «της λεγόμενης μεσαίας τάξης», κατά το ΥΠΕΝ, όπως και ζητήματα των στρατηγικών κακοπληρωτών κ.λπ.
