Την ώρα που τα βλέμματα είναι στραμμένα στο τζάμπολ του Ευρωμπάσκετ, πολλά μικρότερα άλματα που διεκδικούν την ευκαιρία στο όνειρο καταγράφονται καθημερινά στα γηπεδάκια του κέντρου της Αθήνας. Τα στεφάνια τραντάζονται από την προσπάθεια, τα διχτάκια -όταν αυτά υπάρχουν- ανταμείβουν τον εύστοχο σουτέρ με τον ήχο από το ελαφρύ τους μαστίγωμα στην μπάλα.
Ρεπορτάζ Τάσος Γιαννόπουλος και Κώστας Παπαντωνίου
Ο Βίνσεντ και ο Τζόσουα, 11 και 14 χρόνων, πασχίζουν πολύ γι’ αυτή την αίσθηση. Πηγαίνουν στο γήπεδο μπάσκετ της Αλεπότρυπας στη 1 το μεσημέρι και φεύγουν με το ηλιοβασίλεμα, που όσο βαδίζουμε προς το φθινόπωρο εμφανίζεται συντομότερα προς απογοήτευσή τους.
Στον μικρό λόφο που βρίσκεται μεταξύ Κυψέλης και Γαλατσίου και υπήρξε χώρος λατομείου έως τις αρχές της δεκαετίας του 1930, αντί να σπάνε πλέον πέτρες στα σπλάχνα του σπάνε τα στερεότυπα. Όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως καταγωγής, παίζουν μαζί. Τα δύο παιδιά που βρήκαμε πρώτα, ξαδέλφια μεταξύ τους, έχουν καταγωγή από την Γκάνα. Ενώ μαζί τους, στην ίδια μπασκέτα, βρίσκονταν ακόμη ο Γιούβιντ, που έχει ρίζες στην Ινδία, και ο Βασίλης, που οι δικοί του γονείς είναι από την Ελλάδα.
Ολα τα παιδιά πηγαίνουν συνήθως στη μία πλευρά του γηπέδου, όπου είναι η μπασκέτα με το διχτάκι. Προπονούνται με ασκήσεις που βλέπουν σε βιντεάκια στο YouΤube, χωρίζονται σε ομάδες ή παίζουν μονό και δοκιμάζουν σουτ μέχρι να τους φανεί η μπάλα ασήκωτη.
«Δεν έχει χρώματα» λέει ο Βίνσεντ θέλοντας να περιγράψει μία από τις δυσκολίες. Κάθε ημέρα που περνά οι σόλες των παπουτσιών τους έρχονται σε επαφή όλο και περισσότερο με το τσιμέντο, καθώς ο ελαστικός τάπητας που έχει μπει για την αποφυγή τραυματισμών έχει κομματιαστεί και σε αρκετά σημεία έχει ξεκολλήσει. Γυρνώντας τη γάμπα του πλάγια, ο Βίνσεντ μας δείχνει το σημάδι που αποκόμισε πέφτοντας.
«Όλοι έχουμε από μια ιστορία και ένα σημάδι» μας λένε οι μητέρες που κάθονται στα πεζούλια απέξω και προσέχουν τα μικρότερα παιδάκια που πηγαίνουν να παίξουν. Δείχνουν μετά ακόμη ένα πρόβλημα, με το χέρι τους ψηλά. Είναι οι προβολείς, που έχουν να δουλέψουν χρόνια. Η απουσία φωτισμού φαίνεται να ενοχλεί μικρούς και μεγάλους περισσότερο από οτιδήποτε. Κάθε άλλο παρά ασυνήθιστη είναι όμως.
Απ’ άκρη σ’ άκρη γήπεδα σμπαράλια
Στην ευθύνη του Δήμου Αθηναίων υπάρχουν 81 ανοιχτά γήπεδα διάσπαρτα σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα και τις γειτονιές. Αν προσθέσουμε και τα προαύλια των σχολείων, τα γήπεδα μπάσκετ καλύπτουν σε γενικές γραμμές τον χώρο του δήμου της Αθήνας. Ωστόσο, από το 2010 και μετά έχουν σχεδόν όλα εγκαταλειφθεί, ενώ όσα βρίσκονται σε λειτουργία συντηρούνται με ευθύνη των σωματείων είτε σε συμφωνία είτε χωρίς συμφωνία με τον δήμο. Αυτή τη στιγμή τα γήπεδα που είναι σε κατάσταση να φιλοξενήσουν προπονήσεις και να πάρουν άδεια τέλεσης αγώνων μπάσκετ δεν είναι πάνω από είκοσι. Μιλάμε για τα γήπεδα που χρησιμοποιούν οι μεγάλες ομάδες της πόλης (Παγκράτι, Σπόρτινγκ, Πανελλήνιος, Αμπελόκηποι, Εθνικός Αθηνών, ο Τρίτωνας στα Σεπόλια κ.ά.)
Τα υπόλοιπα γήπεδα, τα οποία μέχρι το 2010 είχαν περίφραξη, φύλαξη και φωτισμό και άνοιγαν με ευθύνη του Δήμου Αθηναίων, έχουν εγκαταλειφθεί. Η περίφραξη δεν υπάρχει ή έχει καταρρεύσει, ο φωτισμός, οι μπασκέτες και ο αγωνιστικός χώρος είναι σε άθλια κατάσταση.
«Εδώ και τρία χρόνια η δημοτική αρχή Μπακογιάννη, παρά τις πιέσεις της αντιπολίτευσης και τα υπομνήματα των σωματείων, ενώ υποσχέθηκε ότι θα ανασκευάσει τις βασικές υποδομές, δεν έχει κάτι τίποτα» τονίζει ο Κώστας Αλεξίου, δημοτικός σύμβουλος με την Ανοιχτή Πόλη, πρώην μπασκετμπολίστας και προπονητής. Μόνο σε όποια γήπεδα έγινε κάποια δωρεά πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις: στα Σεπόλια, τα γήπεδα που ανασκεύασαν οι αδερφοί Αντετοκούνμπο (με φωτισμό, περίφραξη, φύλαξη και ανασκευασμένο ελαστικό τάπητα), τα οποία ανοίγουν με ευθύνη του Τρίτωνα, ακόμα ένα γήπεδο στα Πετράλωνα με χρήματα της στοιχηματικής εταιρείας που είναι χορηγός του Αντετοκούνμπο και τέλος ένα γήπεδο πίσω από το Ιντερκοντιντένταλ, στον Νέο Κόσμο, με κονδύλια της Εκκλησίας (η οποία διεκδικεί αυτόν τον χώρο). Και έχει συγκροτηθεί εργολαβία για ακόμα 13 γήπεδα, 2 σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα, αλλά δεν έχει υπογραφεί ακόμα η σύμβαση.
Τον ξεχωριστό ρόλο που έχει το ανοιχτό μπάσκετ στην πρώτη επαφή με το άθλημα, υπογραμμίζει ένας άνθρωπος που έχει φάει κάθε λογής γήπεδο με το κουτάλι. «Στο ανοιχτό γήπεδο το παιδί μπαίνει πολύ πιο εύκολα απ’ ό,τι σ’ ένα κλειστό. Γιατί στο κλειστό γήπεδο, το λέει και η λέξη, έχουμε κάτι πιο απρόσιτο, δύσκολα θα πάρει την μπάλα του ένα παιδάκι και θα πάει να παίξει» λέει στην ΑΥΓΗ ο πολύπειρος προπονητής Κώστας Σορώτος που κάθεται σήμερα στον πάγκο του ΑΣΕ Δούκα (Β΄ Εθνική).
Το ελεύθερο παιχνίδι του ανοιχτού γηπέδου δίνει στο μικρό παιδί τη δυνατότητα να αναπτύξει το ένστικτό του και την πρωτοβουλία του. «Θα φάει μια τάπα, θα χάσει ένα μονό, εκεί όμως θα καταλάβει ότι κάτι πρέπει να κάνει». Ενώ ακόμη μία διαφορά με τις ακαδημίες είναι η έλλειψη χρόνου. «Τα 30 παιδιά που θα έχουν μια ώρα στη διάθεσή τους για προπόνηση, ίσα που θα προλάβουν να κάνουν 3 σουτ και 3 μπασίματα. Δηλαδή αν ο Γκάλης έπαιζε σε ακαδημίες στο ξεκίνημα της καριέρας του, δεν θα ήταν ποτέ ο Γκάλης. Το ίδιο και ο Γιαννάκης. Αν δεν έπαιζε στις αλάνες και στα ανοιχτά γήπεδα της Νίκαιας».
Πιθανόν να ήταν διαφορετικός και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο. Ενώ αυτή ακριβώς η διαδρομή του, από το γήπεδο της γειτονιάς έως τον θρόνο του ΝΒΑ, είναι που τον κάνει παράδειγμα. Που ωθεί τα δύο ξαδελφάκια να ξημεροβραδιάζονται στο ανοιχτό μπασκετάκι της Αλεπότρυπας. Κι εκεί κάπου, ενώ χαζεύουμε την κατάληξη από τις συνεχόμενες πορτοκαλί ριπές, είναι που ανακαλύπτουμε ακόμη ένα καλό με τα ανοιχτά γηπεδάκια. Το ταβάνι τους είναι πάντα ο ουρανός.
