Η συμφωνία συγχώνευσης του «Ερρίκος Ντυνάν» με τον όμιλο Euromedica έγινε γνωστή πριν από λίγες μέρες και παρουσιάστηκε ως δημιουργία ενός τρίτου ισχυρού πόλου στον χώρο της Υγείας. Όλα αυτά στο προσκήνιο, γιατί πίσω από τις ανακοινώσεις και τις συμφωνίες ξετυλίγεται και εφαρμόζεται ένα καλοστημένο σχέδιο, του οποίου η άκρη του νήματος φαίνεται να πηγαίνει αρκετά χρόνια πίσω.
Δύο οργανισμοί που εμφάνιζαν υπέρογκα χρέη στο παρελθόν πέρασαν από τη φάση της εξυγίανσης μέσω διάφορων μονοπατιών και συναντήθηκαν το 2022, όντας «καθαροί» και έτοιμοι να ενισχύσουν την παρουσία των ιδιωτικών επενδύσεων στην Υγεία και τις Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) με προνομιακούς όρους για τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Αξίζει να δούμε την παράλληλο βίο του «Ερρίκος Ντυνάν» και του Euromedica πριν καταλήξουμε στο mega-deal.
Χρέη, καταδίκη, συμφωνία ένταξης στο ΕΣΥ και φρένο Στουρνάρα
Το «Ερρίκος Ντυνάν» ιδρύθηκε ως κοινωφελές νοσηλευτικό ίδρυμα, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) το 1992 από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Εγκαινιάστηκε το 2000 και ξεκίνησε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Το νοσοκομείο συσσώρευσε τεράστια ποσά σε χρέη προς τη Marfin Popular Bank του Βγενόπουλου. Μάλιστα, ο Βγενόπουλος μπλόκαρε τους λογαριασμούς του «Ντυνάν» και το νοσοκομείο έφτασε στον προθάλαμο του κλεισίματος. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2013 η Τράπεζα Πειραιώς αγοράζει τη Marfin και αργότερα τα δάνεια του «Ερρίκος Ντυνάν» από τη Marfin, στο ποσό των 19,5 εκατομμυρίων ευρώ. Έναν χρόνο αργότερα, το 2014, το νοσοκομείο πουλήθηκε στη -θυγατρική της Τράπεζας Πειραιώς- ΗΜΙΘΕΑ Α.Ε. έναντι 115,13 εκατομμυρίων ευρώ.
Στο μεταξύ, στα χρόνια που ακολούθησαν, ο πάλαι ποτέ ισχυρός άνδρας του «Ντυνάν» Ανδρέας Μαρτίνης βρέθηκε αντιμέτωπος με βαρύτατες κατηγορίες για μίζα 3,1 εκατ. γερμανικών μάρκων που φέρεται να έλαβε από το 1998 έως το 2003 για την υπογραφή σύμβασης του ιδρύματος με τη γερμανική εταιρεία νοσοκομειακού και ξενοδοχειακού εξοπλισμού Hospitalia International. Τελικά, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων τού επέβαλε την ποινή κάθειρξης των 10 χρόνων με αναστολή, τόσο στον ίδιο όσο και στη σύζυγό του. Ο Ανδ. Μαρτίνης είχε προφυλακιστεί τον Μάιο του 2016 και είχε αποφυλακιστεί με περιοριστικούς όρους τον Αύγουστο του 2017 για λόγους υγείας.
Το 2019, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κάνει προσπάθεια για να εντάξει το «Ερρίκος Ντυνάν» στο ΕΣΥ. Η διαδικασία πέρασε από πολλά κύματα. Το νοσοκομείο είχε χρέη περίπου 109 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Τράπεζα Πειραιώς, μέσω του διευθύνοντα συμβούλου της Χρήστου Μεγάλου, να αξιώνει ένα τεράστιο ποσό και να απορρίπτει την πρόταση των 50 εκατ. ευρώ μετρητά. Τελικά, στις αρχές Μαΐου του 2019 βρέθηκε η χρυσή τομή για το πέρασμα του «Ερρίκος Ντυνάν» στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας έναντι 100 εκατ. ευρώ. 90 εκατ. θα έδινε το Δημόσιο σε βάθος 15ετίας και 10 εκατ. θα έβαζε το Ωνάσειο Ίδρυμα, το οποίο και θα ενσωματωνόταν. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας το ανακοίνωσε παρουσία του Χρ. Μεγάλου, των εκπροσώπων του Ιδρύματος Ωνάση και της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας Ανδ. Ξανθό και Π. Πολάκη. Ωστόσο, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας στάθηκε σθεναρό εμπόδιο για την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Καθυστέρησε τις τελικές υπογραφές μέχρι τις εκλογές του 2019, όταν και κέρδισε η Νέα Δημοκρατία. Έκτοτε, η μεταβίβαση του «Ερρίκος Ντυνάν» στο ΕΣΥ πάγωσε.
Η προετοιμασία
Προχωράμε στον Μάρτιο του 2022. Η Τράπεζα Πειραιώς κεφαλαιοποίησε το σύνολο των απαιτήσεών της από δάνεια, μέσω αύξησης κεφαλαίου, ύψους 145,2 εκατ. ευρώ. Πλέον, με το νοσοκομείο καθαρό από χρέη, η επένδυση της Πειραιώς στο «Ερρίκος Ντυνάν» (ΗΜΙΘΕΑ Α.Ε.) πέρασε υπό τη διαχείριση της εταιρείας διαχείρισης επενδύσεων με έδρα το Λονδίνο Blantyre Capital. Ωστόσο, μία εβδομάδα νωρίτερα το νοσοκομείο είχε περάσει στα χέρια της ιρλανδέζικης εταιρείας Strix Holdings LP, με τη διαχείριση των περιουσιακών της στοιχείων να γίνεται βάση μιας μακροχρόνιας σύμβασης από τη Strix Asset Management. Μια εταιρεία η οποία βρίσκεται κατά 75% στον έλεγχο της Blantyre και κατά 25% στην Τράπεζα Πειραιώς. Εδώ φαίνεται να προέκυψε αύξηση κεφαλαίου της Strix Holdings με κάλυψη από την Τράπεζα Πειραιώς με μετοχές της ΗΜΙΘΕΑ.
Επίσης, στα τέλη του 2021 η Τράπεζα Πειραιώς σύναψε συμφωνία με θυγατρικές της Blantyre για τη διαχείριση από τις τελευταίες μη βασικών συμμετοχών της τράπεζας. Η Πειραιώς μεταβίβασε μη κύριες συμμετοχές στη νεοϊδρυθείσα ιρλανδική Strix Holdings, τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων της οποίας ανέλαβε, για τουλάχιστον 10 έτη, η Strix Asset Management, με σταθερή αμοιβή (management fee) και αμοιβές επιτυχίας (success fees). Βάσει της συμφωνίας, η Πειραιώς πώλησε στις 16 Δεκεμβρίου 2021 στην Blantyre το 75% της Strix Asset Management.
Το τετράγωνο Τράπεζα Πειραιώς - Blantyre - Strix Asset Management - Strix Holdings LP βρίσκονται σε συνεχές αλισβερίσι που στο τέλος είχε ως συνέπεια την κάθαρση του «Ερρίκος Ντυνάν» και ουσιαστικά την προετοιμασία του για το μεγάλο deal.
Εξυγίανση με αστερίσκους για τη Euromedica
Ταυτόχρονα, και η ύπαρξη της Euromedica είχε τεθεί εν αμφιβόλω. Ο επιχειρηματίας Θωμάς Λιακουνάκος, ιδρυτής του ομίλου Axon, εξαγόρασε το 20% της Euromedica Α.Ε. το 1991, ενώ στη συνέχεια κατέληξε εξ ολοκλήρου την εταιρεία.
Το 2017, τα μισά από τα δάνεια της Euromedica, συνολικού ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ, πέρασαν στη Farallon Capital Management. Το αμερικανικό fund ήταν ο μόνος επενδυτής στον διαγωνισμό της Deutche Bank του Λονδίνου για την πώληση των δανειακών υποχρεώσεων της εισηγμένης για λογαριασμό των τραπεζών Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank και Eurobank, αποκτώντας δάνεια ονομαστικής αξίας περίπου 200 εκατ. ευρώ του ομίλου. Τον Ιούλιο του 2020 γνωστοποιήθηκε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η συγκέντρωση με την οποία οι εταιρείες Farallon και η Τράπεζα Πειραιώς -άρα παράγοντας και των δύο πλευρών η συγκεκριμένη τράπεζα- αποκτούν τον κοινό έλεγχο επί στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της Euromedica στο πλαίσιο εφαρμογής των περί εξυγίανσης διατάξεων των άρθρων 99 επ. του Πτωχευτικού Κώδικα.
Τελικά, ο δρόμος για την ίδρυση της νέας εταιρείας Euromedica Α.Ε. Παροχής Ιατρικών Υπηρεσιών άνοιξε τον Μάιο 2021 με απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το οποίο ενέκρινε το σχέδιο εξυγίανσης του ομίλου. Εξάλλου, πριν από τρία χρόνια, είχε ανακληθεί το διοικητικό συμβούλιο που ελεγχόταν από την οικογένεια Λιακουνάκου και έγινε εκλογή νέου.
Ακόμα κι έτσι όμως, η Farallon είχε έναν οργανισμό με αρκετά χρέη τα οποία έπρεπε να φύγουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ξεφορτώματος των «βαρών» είναι, σύμφωνα με δημοσίευμα της Κυριακάτικης Δημοκρατίας το 2020, η περίπτωση της Γενικής Κλινικής Δωδεκανήσου, που ανήκει στη Euromedica. Η κλινική είχε καταθέσει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 106 του Πτωχευτικού Κώδικα. Η μεγαλύτερη υποχρέωσή της ήταν ένα ληξιπρόθεσμο ομολογιακό δάνειο 19.424.552 ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνονταν περίπου 5.000.000 τόκοι προς την Εθνική Τράπεζα. Ήταν το μόνο δάνειο με εγγύηση το κτήριο της κλινικής.
Το δάνειο πωλήθηκε για ψίχουλα σε μια τράπεζα της Ισπανίας. Από την τράπεζα αυτή το αγόρασε η εταιρία Healthcare Investors LLC αντί 1.500.00 ευρώ. Η Healthcare, όμως, είναι στην πραγματικότητα θυγατρική της Farallon. Άρα, το δάνειο της Γενικής Κλινικής Δωδεκανήσου το πήρε η ίδια η Farallon, η οποία έχει και τον έλεγχο της Euromedica.
Για την υπαγωγή στον Πτωχευτικό πρέπει τουλάχιστον το 60% των πιστωτών να αποδεχθεί κούρεμα των χρεών του. Η Healthcare φαίνεται ως ο μόνος πιστωτής που αποδέχεται να του γίνει κούρεμα στα 19.424.552 ευρώ, αν και στην πραγματικότητα η ίδια έχει αγοράσει το εν λόγω δάνειο μόλις για 1.500.000 ευρώ. Όμως, η Healthcare δέχεται να της γίνει κούρεμα ύψους μόλις 25%. Οι υπόλοιποι προμηθευτές, εάν η αίτηση γίνει αποδεκτή, θα δεχτούν κούρεμα της τάξης του 85%. Έτσι, η Farallon διαφεύγει των χρεών, αποκτά το κτήριο της κλινικής και κερδίζει και μερικά εκατομμύρια από ένα δάνειο που στην πραγματικότητα αγόρασε για ένα ξεροκόμματο.
Η συνάντηση των «καθαρών»
Ιούλιος του 2022. «Ερρίκος Ντυνάν» και Euromedica, ως «καθαροί» πλέον, ανακοινώνουν τη συγχώνευσή τους. Χρειάστηκαν αμέτρητα deals, χάρισμα χρεών, εμπλοκή της Τράπεζας Πειραιώς και στους δύο οργανισμούς, αλλά και αμέτρητων άλλων εταιρειών και funds - με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα. Φαίνεται πως όταν μπαίνει μπροστά το ιδιωτικό συμφέρον, ο νεοφιλελευθερισμός και η αγοραία λογική για την Υγεία, πρωτοστατούν λυτοί και δεμένοι.
