Μόλις τον Αύγουστο του 2016 επιβλήθηκε πρώτη φορά πρόστιμο στην Ελληνικός Χρυσός για 21 βαριές περιβαλλοντικές παραβάσεις, αν και η σύμβαση μεταβίβασης από το Ελληνικό Δημόσιο στην εταιρεία κυρώθηκε με νόμο το 2004 και τον Ιούλιο του 2011 εκδόθηκε η Κοινή Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για τα έργα «Μεταλλευτικές - Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας» και «Απομάκρυνση, καθαρισμός και αποκατάσταση χώρου απόθεσης Παλαιών Τελμάτων Ολυμπιάδας».
Οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος είχαν ξεκινήσει τις αυτοψίες και τους ελέγχους από τον Δεκέμβριο του 2012, κατά κανόνα μετά από καταγγελίες πολιτών. Κατά των δύο Υπουργικών Αποφάσεων (υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Π. Σκουρλέτης και αναπληρωτής Γ. Τσιρώνης) με τις οποίες επιβλήθηκε συνολικό πρόστιμο ύψους 1.734.000 ευρώ (994.500 ευρώ για το υποέργο Μαύρων Πετρών και εγκαταστάσεων Μαντέμ Λάκκου με καταγραφή 12 παραβάσεων και 739.800 ευρώ με εννέα παραβάσεις γι’ αυτό της Ολυμπιάδας), με τις υπ’ αριθμ. Α22056/2017 και Α22065/2017 αντίστοιχα αποφάσεις το 25ο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείου Αθηνών ακυρώνει το πρόστιμο για τυπικούς λόγους αποδεχόμενο τον ισχυρισμό της Ελληνικός Χρυσός πως η διοίκηση καθυστέρησε να της επιβάλει το πρόστιμο για ρύπανση που... η ίδια προκάλεσε, καθώς παρήλθε εύλογος χρόνος από την έναρξη των αυτοψιών έως την απόφαση επιβολής του προστίμου (33 και 39 μήνες, αντίστοιχα, στις δύο παραπάνω περιοχές της Κασσάνδρας).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ελληνικός Χρυσός / Τα περιβαλλοντικά εγκλήματα με τη σφραγίδα της Δικαιοσύνης
Στις 5 Μαρτίου του 2018 το Ελληνικό Δημόσιο διά του ΥΠΕΝ προσέφυγε στο Εφετείο κατά των πρωτόδικων αποφάσεων. Το δικαστήριο εν συνεχεία ακύρωσε εν μέρει τις αποφάσεις ενοποιώντας τις παραβάσεις και αποδεχόμενο αυτές που «διαπιστωμένα» προκάλεσαν ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ενώ μείωσε το πρόστιμο στα 300.000 ευρώ, από 150.000 ευρώ για κάθε υποέργο. Με τις αποφάσεις 1362/2020 και 1363/20120 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών (τμήμα 10ο Τριμελές), οι οποίες δημοσιεύτηκαν στις 27 Απριλίου πέρυσι, «εξαφάνισε» τις πρωτόδικες αποφάσεις ως εσφαλμένες διότι «δεν προβλέπεται από καμία διάταξη η έκδοση απόφασης επιβολής προστίμου για παράβαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος από την έναρξη διαδικασίας ελέγχου των περιβαλλοντικών παραβάσεων».
Ο κατάλογος των παραβάσεων
Έτσι, λοιπόν, από τις δραστηριότητες στις Μαύρες Πέτρες και Μαντέμ Λάκκου έκρινε ότι προκαλείται ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τις μονάδες κατεργασίας νερών του Μεταλλείου Στρατωνίου, στο σημείο εκβολής στη θάλασσα και στις εγκαταστάσεις Μαντέμ Λάκκου, πριν την εκβολή στο ρέμα Κοκκινόλακκα, με υπερβάσεις των ορίων διάθεσης αποβλήτων, καθώς εντοπίζεται συνεχής εκροή υγρών αποβλήτων με σημαντικά υψηλές συγκεντρώσεις στα μέταλλα, σίδηρο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο, κάδμιο και αρσενικό. Ρύπανση του ρέματος Κοκκινόλακα από φερτά υλικά των εγκαταστάσεων, ανεξέλεγκτη διάθεση στο περιβάλλον επικίνδυνων αποβλήτων (φιλτρόπανων). Διαπιστώθηκαν σημαντικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και τη δασική βλάστηση της περιοχής από αποθέσεις επικίνδυνων αποβλήτων στον παλαιό χώρο της Λίμνης Σεβαλιέ οι οποίες επεκτάθηκαν εκτός του στεγανοποιημένου τμήματος, χωρίς την «ύπαρξη διατάξεων και κατασκευών για την παροχέτευση σταγγιδίων» ή άλλων απορροών.
Στην Ολυμπιάδα τα έργα εξυγίανσης αποκατάστασης του χώρου απόθεσης των παλαιών τελμάτων ήταν «βαλτωμένα», ενώ συνεχής ήταν η εκροή επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων του ομώνυμου μεταλλείου με αποδέκτη την ευρύτερη περιοχή και σημαντικές συγκεντρώσεις μετάλλων σιδήρου, μαγγανίου, ψευδαργύρου, καδμίου, μολύβδου και αρσενικού. Επιπλέον, διαπιστώθηκε αποθήκευση υπολείμματος κατεργασίας «εν δυνάμει» επικίνδυνου αποβλήτου χωρίς κανένα μέτρο για την αποφυγή διασκορπισμού του, από το εργοστάσιο Ολυμπιάδας στην πλατεία Φιρέ, σε μη προβλεπόμενο χώρο από την περιβαλλοντική αδειοδότηση, ο οποίος δεν διέθετε τις κατάλληλες υποδομές για τη διαχείριση των παραγόμενων στραγγιδίων και των απορροών. Ακόμη, η ελλιπής εφαρμογή μέτρων για την αποφυγή διασκορπισμού του προϊόντος συμπυκνώματος σιδηροπυριτών σε όλα τα στάδια χειρισμού του είχε ως αποτέλεσμα τη διαφυγή και τον διασκορπισμό του στο περιβάλλον εντός και εκτός του οριοθετημένου χώρου μπροστά στην αποθήκη συγκέντρωσής του, όπως και στην υπαίθρια πλατεία κίνησης των μηχανημάτων.
Η παραβατικότητα του εργοδότη...
Όπως είναι γνωστό, κατά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ η εταιρεία ξεδιάντροπα χρησιμοποίησε τους εργαζόμενους ως πολιορκητικό κριό και μέσο εκβιασμού, οι οποίοι πραγματοποίησαν θορυβώδεις συγκεντρώσεις στην Αθήνα και πολιόρκησαν πολλές φορές το ΥΠΕΝ. Εν προκειμένω, το διοικητικό Εφετείο χαρακτήρισε απαράδεκτες και απέρριψε τις προσφυγές του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Χαλκιδικής, του Σωματείου Εργατοτεχνιτών και Υπαλλήλων της εταιρείας Άκτωρ Τ.Ε. Ελληνικός Χρυσός Αγία Βαρβάρα, του Σωματείου Εργαζομένων στο εργοτάξιο των Μεταλλείων Ολυμπιάδας Χαλκιδικής - Στοά 59 και του Σωματείου Μεταλλωρύχων Υπογείων Στοών Μεταλλείων Κασσάνδρας Χαλκιδικής.
Αναφέρεται χαρακτηριστικά στις αποφάσεις ότι «στερούνται εννόμου συμφέροντος να υπερασπίσουν την εκκαλούμενη απόφαση καθώς και να στραφούν κατά των Υπουργικών Αποφάσεων (αυτές με τις οποίες επιβλήθηκαν τα πρόστιμα το 2016) έστω κι αν είναι μέλη των εν λόγω σωματείων και εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στις υπόγειες στοές των μεταλλείων, δεδομένου ότι δεν εμπίπτει στους σκοπούς τους, σύμφωνα με τα καταστατικά τους, η προάσπιση των συμφερόντων της εταιρείας όταν της επιβάλλονται οικονομικές κυρώσεις για παράβαση των διατάξεων περί προστασίας του περιβάλλοντος». Αβάσιμος κρίθηκε και ο ισχυρισμός τους ότι λόγω του υπέρογκου ύψους του προστίμου καθίσταται επισφαλής η θέση εργασίας των μελών τους «καθόσον δεν παρέχεται κανένα δικαίωμα σύμφωνα με τον νόμο σε εργαζόμενους ή στα επαγγελματικά τους σωματεία να ασκούν ένδικα βοηθήματα κατά πράξεων που επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις σε εργοδότες για διάφορες παραβάσεις, ανεξάρτητα από τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρουν οι κυρώσεις αυτές στους εργοδότες»...
