Λίγους μήνες μετά την έκδοση των πρώτων τόμων του «Φακέλου της Κύπρου» με τις καταθέσεις των εμπλεκόμενων Ελλήνων αξιωματικών στο πραξικόπημα της χούντας του Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου και στη διπλή τουρκική εισβολή που ακολούθησε, η εκπομπή "Ιστορικοί Περίπατοι" παρουσιάζουν το δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ - οδοιπορικού στη μαρτυρική Μεγαλόνησο.
Με «ξεναγούς» τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρο Παπαπολυβίου και τον διευθυντή των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσο Σακελλαρόπουλο, μέλη των Επιστημονικών Επιτροπών που συστάθηκαν σε Κύπρο και Ελλάδα για τη μελέτη του υλικού που περιέχεται στον «Φάκελο της Κύπρου».
Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής αναδεικνύονται οι τραγικές πτυχές της διπλής τουρκικής εισβολής και οι επιπτώσεις της παράνομης κατοχής του 36% της νήσου από τα στρατεύματα του "Αττίλα".
Ο Πιέρρος Τζαννετάκος και οι δύο ιστορικοί επισκέπτονται το παρατηρητήριο της Δερύνειας με φόντο την περίκλειστη Αμμόχωστο. Καταλήφθηκε από τους Τούρκους, χωρίς την παραμικρή αντίσταση, στις 16 Αυγούστου 1974. Είχε προηγηθεί τα ξημερώματα της 20ής Ιουλίου 1974 η αμφίβια στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Αττίλας Ι», η οποία ολοκληρώθηκε τρεις μέρες μετά με την υπογραφή εκεχειρίας και την κομβική για τις μετέπειτα εξελίξεις δημιουργία του τουρκικού προγεφυρώματος στην Κυρήνεια, στις βόρειες ακτές της Κύπρου. Η κατάσταση διάλυσης στην οποία βρέθηκαν οι ελληνοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις μετά το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών λειτούργησε ως μέγιστο πλεονέκτημα και άνοιξε τον δρόμο για τον τουρκικό στρατό -κι αυτό παρά τη σωρεία λαθών στα οποία υπέπεσαν κατά τη διάρκεια της απόβασης οι Τούρκοι επιτελικοί αξιωματικοί.
Επόμενος σταθμός ο τύμβος της Μακεδονίτισσας, όπου τα ξημερώματα της 22ης Ιουλίου συνετρίβη -χτυπημένο από φίλια πυρά- το αεροπλάνο τύπου Noratlas, το οποίο είχε απογειωθεί από την Κρήτη, στο πλαίσιο της αποστολής «Νίκη», προκειμένου να μεταφέρει στην Κύπρο τους Έλληνες καταδρομείς της Α' Μοίρας για να πολεμήσουν τους Τούρκους εισβολείς. Το «Νίκη 4» παρέσυρε στον θάνατο 29 καταδρομείς και 4 αεροπόρους.
Στη συνέχεια, στο κτήριο της Βουλής των Ελλήνων και συγκεκριμένα στην αίθουσα συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, εκεί όπου στις 23 Ιουλίου η συντετριμμένη ηθικά και στρατιωτικά χούντα του Ιωαννίδη κάλεσε τους παλαιούς πολιτικούς για να παραδώσει την εξουσία, αλλά και την ευθύνη για όσα συνέβαιναν στην Κύπρο με δική της υπαιτιότητα.
Τελευταίος σταθμός του οδοιπορικού το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) στη Μαλούντα. Οι ηρωικοί άνδρες της ΕΛΔΥΚ έδωσαν στην περιοχή Γερόλακκος, βορείως της Λευκωσίας, μία από τις πιο ηρωικές μάχες που έχει δώσει ποτέ ο Ελληνικός Στρατός. Μια μάχη απονενοημένη, αναμένοντας ματαίως στρατιωτική βοήθεια από τη μητέρα πατρίδα.
Τα τραγικά αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, όπως και τα τραύματα ανάμεσα στους δύο λαούς, παραμένουν ανοιχτά, όπως ανοιχτή και χαίνουσα παραμένει η πληγή της παράνομης τουρκικής κατοχής του κυπριακού εδάφους. Η εκπομπή προβάλλεται το Σάββατο, ώρα 4 μ.μ., στην ΕΡΤ1.
