Ελιάνα Καναβέλη / «Κατέστειλαν την αφύπνιση και τη σκέψη της νεολαίας»
H Ελιάνα Καναβέλη ήταν τότε 27 ετών, μεταπτυχιακή φοιτήτρια και μέλος της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης. Συμμετείχε σε όλες τις συλλογικές διαδικασίες που ακολούθησαν μετά την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Σήμερα είναι εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια και διδάσκει σε παιδιά λυκείου. 13 χρόνια μετά από εκείνο το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008, η Ελιάνα Καναβέλη μιλάει στο Κόκκινο και την Αλέκα Ζουμή σε μια προσπάθεια επανανοηματοδότησης των όσων συνέβησαν εκείνον τον χειμώνα.
«Τότε ήμουν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα κοινωνιολογία του Παντείου, ήταν πολύ περίεργες μέρες εκείνες, μας έδωσαν μεγάλη ώθηση για το μετά, θυμάμαι τη νομική και τις συνελεύσεις στις οποίες συμμετείχαμε με την συλλογικότητά μου, την Αντιεξουστική Κίνηση, μου ‘χει μείνει και κάτι άλλο: εμείς τότε μου ήμασταν συνέχεια στους δρόμους δεν είχαμε εικόνα για το τι παίζονταν στα media, είχαμε τις δικές μας εικόνες από το δρόμο. Και θυμάμαι μέρες μετά όλο αυτό που έβλεπα μου ήταν ξένο, δεν ήταν αυτό που είχα ζήσει εγώ.
«Ηταν πολύ έντονη η συμμετοχή των μαθητών και όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Είχε πάρει πολύ μεγάλη έκταση και έδειχνε κάτι για την κοινωνία, ήταν ένα καζάνι που έβραζε και αυτό ήταν που πυροδότησε πάρα πολλά πράγματα και κυρίως οι πολιτικές διαδικασίες που έφερε ήταν πολύ σημαντικές. Θα σας θυμίσω την επίθεση που δέχτηκε η Κωνσταντίνα Κούνεβα και πως συσπειρώθηκε ο κόσμος παρότι πάλι υπήρχε προσπάθεια συγκάλυψης από τον Τύπο.
Δεκατρία χρόνια μετά έχουν αλλάξει πολλά. Η δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη αποδεικνύει δυστυχώς ότι δεν έχουν γίνει βασικά βήματα σε σχέση με το δίκαιο. Όμως έχουν μείνει πράγματα από τον Δεκέμβρη του ’08. Ηταν τόσο έντονο αυτό που είχαμε ζήσει τότε που δεν νομίζω εύκολα να σβηστεί. Θα μου πεις ότι εμείς μεγαλώνουμε και πως μπορούμε να το κρατάμε αυτό ζωντανό. Είναι δύσκολο. Θέλει μεγάλη προσπάθεια. Εγώ μιλώντας σε παιδιά της τρίτης λυκείου που τότε ήταν τεσσάρων χρονών διαπιστώνω ότι δεν γνωρίζουν βασικά πράγματα για τότε. Συνομιλώντας σήμερα δηλαδή σε τάξεις της Γ’ Λυκείου αυτό διαπίστωσα, ότι δεν γνωρίζουν, και παράλληλά ψάχνουν το ‘γιατί’, ‘γιατί τον σκότωσε; Κάτι θα έκανε’ και πρέπει να τους εξηγήσεις ότι ήταν παράλογο, δεν έχει μια λογική, δεν έκανε κάτι το παιδί, αλλά ακόμη και κάτι να κάνει ένα παιδί, να βρίσει, να κάνει μια χειρονομία δεν δικαιολογείται ένας εκπαιδευμένος αστυνομικός να πυροβολήσει. Δυσκολεύονται σε σχέση με αυτό το κομμάτι.
Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε διαφορετικές εποχές, τα παιδιά ζουν απομακρυσμένα από την πολιτική και την κοινωνική επικαιρότητα. Η αλήθεια είναι ότι επειδή ο Δεκέμβρης του ’08 ήταν μια στιγμή αφύπνισης για τη νεολαία, οι πολιτικές του κράτους έδωσαν όλες του τις δυνάμεις ώστε να το καταστείλουν αυτό. Κατέστειλαν την αφύπνιση της νεολαίας. Στα ερωτήματα του Δεκέμβρη το κράτος απάντησε με περισσότερη καταστολή, τότε φτιάχτηκε η ομάδα «Δέλτα» και εξοπλίστηκαν τα ΜΑΤ. Η απάντηση που έδωσαν ήταν περισσότερη καταστολή.
Ένα νήμα συνδέει την περίπτωση Γρηγορόπουλου με την περίπτωση Σαμπάνη, είναι οι ζωές που χάνονται γιατί κάποιοι θεωρούν ότι είναι ζωές που δεν αξίζουν. Η εν ψυχρώ δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη ανέδειξε αυτό ακριβώς ότι οι ζωές των Ρομά ανθρώπων δεν αξιολογούνται το ίδιο, δεν έχουν την ίδια αξία. Και γι αυτό πρέπει να συζητάμε στα σχολεία, έχουν ανάγκη να κοινωνικοποιηθούν τα παιδιά, να ακούν, να μαθαίνουν. Στην επαρχεία είναι ακόμη πιο δύσκολα, τα βλέπουν όλα από μακριά. Αλλά στόχος μας πρέπει να είναι να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι όλα μας αγγίζουν αφού τα παιδιά είναι οι επόμενοι ενεργοί πολίτες και θα πρέπει να ξέρουν ποια είναι τα δικαιώματά τους.
Οι συνθήκες στην εκπαίδευση είναι πολύ δύσκολες εν μέσω covid. Δυστυχώς δεν θέλουν να είναι καλλιεργημένα τα παιδιά, δεν θέλουν να μορφώνονται. Η καταστολή είναι μια γενικότερη έννοια, υπάρχει καταστολή στη σκέψη».