COP28. Ίσως η πιο κρίσιμη παγκόσμια συνάντηση του ΟΗΕ για την κλιματική κρίση, που διεξάγεται τη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ - τον φετινό Νοέμβριο η θερμοκρασία αυξήθηκε πρώτη φορά κατά 2 βαθμούς Κελσίου! Είναι, επίσης, η μόνη που πριν ακόμη ξεκινήσει προκάλεσε τόσες δικαιολογημένες διαμαρτυρίες, από την επιλογή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ως διοργανώτριας χώρας έως εκείνη του προέδρου της (του επικεφαλής του εθνικού πετρελαϊκού ομίλου), ενώ λίγο πριν από την έναρξή της το BBC αποκάλυπτε ότι η οικοδέσποινα χώρα συνδυάζει το... τερπνόν μετά του ωφελίμου, καθώς σκοπεύει, σύμφωνα με έγγραφα που διέρρευσαν, να προωθήσει συμφωνίες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο με τουλάχιστον 27 χώρες, μεταξύ τους η Γερμανία, η Αίγυπτος, η Κολομβία... Παρ’ όλα αυτά, η φετινή σύνοδος αποτελεί καμπή.
«Πριν από οκτώ χρόνια ο πλανήτης συμφωνούσε σε έναν φιλόδοξο στόχο στη Συμφωνία του Παρισιού: να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου για να αποτρέψει τα επικίνδυνα επίπεδα της κλιματικής αλλαγής» εξηγεί ο Μπρένταν Μακί, διευθυντής του Τμήματος Κλιματικής Δράσης στο κορυφαίο αυστραλιανό Πανεπιστήμιο Γκρίφιθ, σημειώνοντας ότι έκτοτε «καύσωνες αυξανόμενης έντασης και διάρκειας σημειώνονται σε όλο τον κόσμο», ενώ τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Οι επιστήμονες καταγράφουν όλες τις ανησυχητικές ενδείξεις των τελευταίων ετών...
Η φετινή σύνοδος διεξάγεται στη σκιά της Παγκόσμιας Απογραφής του ΟΗΕ. Πρόκειται για μια καταγραφή σε σχέση με την πορεία της υλοποίησης των στόχων του Παρισιού παγκοσμίως με χρονικό ορίζοντα το 2030. Τα συμπεράσματα θα επικυρωθούν από τη σύνοδο που ξεκίνησε. Ωστόσο, ήδη τα δεδομένα είναι σαφή. Ακόμη κι αν όλες οι δεσμεύσεις των κρατών εκπληρωθούν -κάτι που παραμένει άκρως αβέβαιο-, η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει πάρει την ανηφόρα. Βρίσκεται ήδη μεταξύ 2,1 και 2,8 βαθμών Κελσίου! Γνωρίζουμε ότι η υπέρβαση των 2 βαθμών έχει καταλυτικές καταστροφικές συνέπειες για τον πλανήτη, από την απελευθέρωση μεθανίου από το permafrost -παγωμένο έδαφος- της Αρκτικής έως την άνοδο του επιπέδου των θαλασσών, με ό,τι συνεπάγεται σε επίπεδο ακραίων καιρικών φαινομένων. Η Απογραφή επαναλαμβάνει την πιεστική ανάγκη για «σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων».
Σήμερα τα ορυκτά καύσιμα συνιστούν το 80% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Η χρήση τους το 2022 έφθασε σε ύψος ρεκόρ, με εκπομπές 36,8 γιγατόνων (δισεκατομμυρίων τόνων) διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, παρά τις τεκμηριωμένες επιστημονικές προειδοποιήσεις για την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, τα κράτη συνεχίζουν να επιδοτούν γενναία τις βιομηχανίες πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου: 1,3 τρισ. δολάρια μόνο για το 2022, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Μάλιστα οι επιδοτήσεις των top 5 -ΗΠΑ, Κίνα, Ε.Ε., Ρωσία και Ινδία- αυξήθηκαν κατακόρυφα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα τι μπορεί να καταφέρει η σύνοδος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα; Κλειδί παραμένει η οικονομική πτυχή. Όπως εξηγεί ο Μακί: «Αν δεν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στο οικονομικό κομμάτι, που αφορά τη λειτουργία του Ταμείου Απωλειών και Ζημιών και την υλοποίηση των υφιστάμενων δεσμεύσεων, είναι απίθανο να υπάρξει πρόοδος σε άλλα θέματα-κλειδιά, όπως η σύνδεση της προοδευτικής αύξησης των περικοπών των εκπομπών με τον μηχανισμό της Απογραφής του ΟΗΕ, η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και η διατήρηση της βιοποικιλότητας».
* Η Ρένα Δούρου είναι τομεάρχης Εξωτερικών, βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Β2 Δυτικής Αθήνας
