Οπως και εκατομμύρια παιδιά στη χώρα του, ο Τιάγκο Μενέντες Φαουστίνο ονειρευόταν να γίνει ποδοσφαιριστής όταν μεγάλωνε. Θα πήγαινε μάλιστα να δοκιμαστεί σε κάποια μεγάλη ομάδα του Ρίο ντε Τζανέιρο τη μέρα που σκοτώθηκε. Αντί για αυτό, το 13χρονο αγόρι πρόσθεσε απλώς το όνομά του σε μια θλιβερή στατιστική ως τελευταίο θύμα φονικής αστυνομικής βίας στις φαβέλες της βραζιλιάνικης μεγαλούπολης.
Δέκα παιδιά κάτω των 14 ετών έχουν σκοτωθεί μόνο τη φετινή χρονιά στο Ρίο, σύμφωνα με τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Rio de Paz. Τα περισσότερα πέφτουν νεκρά από αδέσποτες σφαίρες στη διάρκεια κάποιας από τις επιδρομές που πραγματοποιούν ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας στις κοινότητες των εξαθλιωμένων, επιδρομές που συνήθως παίρνουν τον χαρακτήρα πολεμικής επιχείρησης σε ζώνη ελεγχόμενη από τον εχθρό.
Αδέσποτη σφαίρα (;)
Δεν ήταν όμως ακόμα μία αδέσποτη σφαίρα που την προηγούμενη εβδομάδα σκότωσε τον Τιάγκο στην Πόλη του Θεού, τη φαβέλα της Βραζιλίας που έκανε παγκοσμίως γνωστή η ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του Φερνάντο Μεϊρέλες το 2002. Η οικογένειά του υποστηρίζει ότι το αγόρι εκτελέστηκε από άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας μόνο και μόνο επειδή ήταν μαύρο, επέβαινε σε μοτοσικλέτα και ζούσε στην παραγκούπολη.
«Ο ανιψιός μου δέχτηκε πέντε σφαίρες. Ήταν 13 και αδύνατος. Οι σφαίρες διαπέρασαν το κορμί του» θρηνεί ο θείος του παιδιού, Φλαουσίνο. Φόνοι σαν κι αυτόν αποτελούν κοινό τόπο στη Βραζιλία. Μόνο πέρσι η αστυνομία της Βραζιλίας σκότωσε περισσότερα από 6.400 άτομα, 83% από τα οποία ήταν μαύροι.
Παρ’ όλα αυτά, η δολοφονία του Τιάγκο προκάλεσε ιδιαίτερη κατακραυγή, ίσως εξαιτίας της ηλικίας του. «Ο θάνατος ενός 13χρονου εφήβου από κρατική σφαίρα αποτελεί σοβαρή ένδειξη ότι έχουμε αποτύχει σαν κοινωνία» σχολίασε στο Twitter η αριστερή βουλευτής Ρενάτα Σούζα.
Η οικογένεια του θύματος, κοινωνικές οργανώσεις καθώς και αρκετοί πολιτικοί και καλλιτέχνες εξέφρασαν επίσης την οργή τους για το γεγονός ότι η αστυνομία, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, προσπάθησε να εμφανίσει το αγόρι ως ένοπλο έμπορο ναρκωτικών.
«Οι δυνάμεις ασφαλείας χρειάζονται έναν τρόπο να νομιμοποιήσουν τέτοιες παράλογες πράξεις. Οπότε τι κάνουν; Ποινικοποιούν και αμαυρώνουν την εικόνα του προσώπου που σκότωσαν» σημειώνει ο κοινωνικός λειτουργός Ζοάο Λουίς Σίλβα. Ο θείος του Τιάγκο δεν κρύβει την οργή του για τη βαθιά αδικία. «Όσοι από εμάς είμαστε φτωχοί, ζούμε σε φαβέλα, είμαστε μαύροι, πρέπει να αποδείξουμε το πάντα» δηλώνει.
Όλα δείχνουν ωστόσο ότι η αστυνομία θα δυσκολευτεί αυτή τη φορά να εμφανίσει το 13χρονο θύμα της ως κακοποιό και επομένως ως «νόμιμο» στόχο. «Ο Τιάγκο δεν είχε χρόνο να είναι γκάνγκστερ» δηλώνει ο Φάμπιο Φερέιρα ντα Σίλβα, προπονητής της τοπικής ομάδας ποδοσφαίρου με την οποία ο Τιάγκο έκανε προπονήσεις από τα 8 του χρόνια. «Είχε πολύ ταλέντο, έδειχνε σεβασμό, σε άκουγε όταν του μιλούσες. Ήταν ένα αξιαγάπητο παιδί... είχε σίγουρα μέλλον σαν ποδοσφαιριστής».
Σπανίζουν οι καταδίκες
Η εκτίμηση και η αγάπη για το αγόρι που στην κοινότητά του όλοι αποκαλούσαν «Τιαγκίνιο» ήταν έκδηλη άλλωστε και στην κηδεία του, όπου περισσότεροι από 200 άνθρωποι, πολλοί συνομήλικοί του, ακολούθησαν το μικροσκοπικό φέρετρο μέχρι το γειτονικό νεκροταφείο Πετσίντσα.
Οι Αρχές ανακοίνωσαν ότι διεξάγονται έρευνες για να εξακριβωθούν οι συνθήκες του φόνου. Η επίσημη εκδοχή θέλει τους αστυνομικούς να απαντούν σε πυρά που δέχτηκαν. Είναι κάτι που οι κάτοικοι της Πόλης του Θεού αρνούνται κατηγορηματικά. Υποστηρίζουν ότι οι αστυνομικοί σκηνοθέτησαν εκ των υστέρων ανταλλαγή πυροβολισμών, εκφόβισαν αυτόπτες μάρτυρες και παραποίησαν εικόνες από κάμερες ασφαλείας.
Η βουλευτής Σούζα καλεί τις Αρχές να εφαρμόσουν τον νόμο Άγκαθα Φέλιξ, που πήρε το όνομά του από ένα οκτάχρονο θύμα της αστυνομικής βίας το 2019 και έχει ως στόχο να επιταχύνει τις έρευνες σε περιπτώσεις φόνων παιδιών. Εξαιρετικά σπάνια όμως οι έρευνες οδηγούν σε διώξεις αστυνομικών, πόσο μάλλον σε καταδίκες.
Η Πόλη του Θεού φαίνεται όμως αποφασισμένη να μην υποχωρήσει αυτή τη φορά. «Είναι καύσιμο για την κοινότητά μας αυτή η απώλεια του παίκτη, του φίλου, του γιου μας» τονίζει ο προπονητής Σίλβα. «Θέλουμε να ξέρουμε. Θα είναι ο τελευταίος ή θα έχουμε και άλλους Τιάγκο μπροστά μας; Η κοινότητα θέλει απαντήσεις. Δεν αντέχουμε άλλο».
