Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να ενίσχυσε τους υπερατλαντικούς δεσμούς, αλλά ανέδειξε και κάτι άλλο. Το αφήγημα περί αναμέτρησης μεταξύ «δημοκρατίας και αυταρχισμού» άφησε παγερά αδιάφορες τις περισσότερες χώρες εκτός ΝΑΤΟ, που αντέδρασαν χλιαρά στις εκκλήσεις της Δύσης για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία.
Ετσι, περίπου πεντακόσιες μέρες μετά τη ρωσική εισβολή, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί θυμούνται για ακόμη μία φορά τον πλανητικό Νότο, μοιράζοντας και πάλι πλουσιοπάροχα υποσχέσεις για «αναμόρφωση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος» και πακτωλούς χρημάτων για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της κλιματικής κρίσης.
Το νέο χρηματοπιστωτικό σύμφωνο
Κηρύττοντας την έναρξη της συνόδου κορυφής για ένα «Νέο Παγκόσμιο Χρηματοπιστωτικό Σύμφωνο», η οποία ολοκληρώνεται σήμερα στο Παρίσι, ο Εμανουέλ Μακρόν κήρυξε την Πέμπτη «γενική επιστράτευση» κατά της αδικίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος που ο ίδιος υπηρέτησε τόσα χρόνια ως υψηλόβαθμο στέλεχος της Τράπεζας Ρότσιλντ.
«Οφείλουμε να προκαλέσουμε σοκ δημόσιας χρηματοδότησης» τόνισε κατά την ομιλία του, επισημαίνοντας ότι… λεφτά υπάρχουν, αλλά δεν τίθενται σήμερα «στην υπηρεσία της προόδου» του πλανήτη. «Έχουμε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που αποτελεί το προϊόν μιας συναίνεσης του παρελθόντος», το οποίο «αναμφίβολα δεν προχωράει πλέον αρκετά γρήγορα, το οποίο δεν είναι πλέον αρκετά κατάλληλο και το οποίο θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί εκ νέου με τους στόχους μας» πρόσθεσε.
Η διεθνής σύνοδος συγκεντρώνει ηγέτες από περίπου πενήντα χώρες, εκπροσώπους διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μέλη του ιδιωτικού τομέα, εμπειρογνώμονες για το κλίμα και μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών. Η διεξαγωγή της αποφασίστηκε μάλλον εσπευσμένα μετά το φιάσκο της COP27, της τελευταίας διάσκεψης του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στην Αίγυπτο. Θα μπορούσε να πει επομένως κανείς ότι αποτελεί ένα ενδιάμεσο βήμα προκειμένου η επόμενη COP να μην έχει την ίδια απογοητευτική κατάληξη.
Ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, που ειδικεύεται στη χρηματοδότηση του κλίματος και εργάζεται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, εκτίμησε πέρυσι πως ο κόσμος πρέπει να διαθέσει 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από τώρα έως το 2030 σε αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες, ώστε αυτές να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση.
Η Oxfam υπολογίζει ότι θα πρέπει να κινητοποιηθούν 27 τρισεκατομμύρια δολάρια για την «καταπολέμηση της φτώχειας, της ανισότητας και της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες» από τώρα έως το 2030, δηλαδή περίπου 3,9 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η καταπολέμηση της φτώχειας
Τις παραμονές της συνόδου στο Παρίσι, δεκατρείς πολιτικοί ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Ε. Μακρόν, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δημοσίευσαν κοινή επιστολή στη Le Monde υποσχόμενοι ότι «εργάζονται επειγόντως για την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων».
«Η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει μεγαλύτερες και συχνότερες καταστροφές και θα επηρεάσει δυσανάλογα τους φτωχότερους, πιο ευάλωτους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο» έγραψαν. «Αυτές οι προκλήσεις διασχίζουν τα σύνορα και θέτουν υπαρξιακούς κινδύνους για τις κοινωνίες και τις οικονομίες».
Οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν στη σύνοδο κορυφής του Παρισιού δεν θα εξαγγείλουν νέα πακέτα βοήθειας, αλλά θα συζητήσουν πώς τα εργαλεία χρηματοδότησης θα μπορούσαν να γίνουν πιο αποδοτικά. Είναι ενδεικτικό ότι τα πρώτα θέματα στην ημερήσια διάταξη αφορούν τη διάθεση πόρων που έχουν ήδη δεσμευτεί, αλλά παραμένουν ανεκμετάλλευτοι.
Ταυτόχρονα, θα διερευνηθούν και νέες πηγές χρηματοδότησης. Αρκετές οργανώσεις που συμμετέχουν στη διάσκεψη ζητούν την επιβολή φόρων στους μεγαλύτερους ρυπαντές, ιδίως στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, λόγω «της ιστορικής ευθύνης τους για το κλιματικό χάος».
Στις αρχές της εβδομάδας, περισσότεροι από εκατό κορυφαίοι οικονομολόγοι από όλο τον κόσμο ζήτησαν την επιβολή φόρου στις περιουσίες των πλουσιότερων του πλανήτη προκειμένου να βρεθούν χρήματα που να επιτρέψουν στις χώρες χαμηλού εισοδήματος να κάνουν τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Ένας φόρος 2% στους πλουσιότερους θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα 2,5 τρισεκατομμυρίων ετησίως, επισήμαναν.
