Ο Ερντογάν, το φαβορί στις σημερινές εκλογές στην Τουρκία, είναι το πρόσωπο που συνδέει, όπως έχει επισημάνει ο Νίκος Μουδούρος από το Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, τον εθνικισμό, τον ισλαμισμό και τον συντηρητισμό. Για την τουρκική κοινωνία η επικράτησή του για άλλα πέντε χρόνια θα είναι ασφυκτική. Σε σχέση με τη θέση της Τουρκίας στον κόσμο, ο Ερντογάν θα συνεχίσει να προσπαθεί να προωθεί τη χώρα του ως μια περιφερειακή δύναμη, η οποία θα παίρνει και από τη δυτική Συμμαχία, αλλά και από τη Ρωσία και την Κίνα ό,τι περισσότερο μπορεί. Με τα χάλια που έχει αυτή τη στιγμή η τουρκική οικονομία και με τα δισεκατομμύρια που θα χρειαστεί άμεσα η χώρα για να ανοικοδομήσει τις κατεστραμμένες υποδομές από τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου, είναι πιθανό ο Ερντογάν να βάλει νερό στο κρασί του.
Ωστόσο, κατά καιρούς ήταν απρόβλεπτος. Όπως είναι απρόβλεπτος σε σχέση με την Ελλάδα. Την πρώτη δεκαετία της ισχύος του ο Ερντογάν φαινόταν αποφασισμένος να έχει σχέσεις πολύ καλής γειτονίας με την Ελλάδα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, όμως, και κυρίως από τα τέλη του 2019, δείχνει ένα επιθετικό πρόσωπο. Αγνόησε επιδεικτικά τα δικαιώματα της Κρήτης και της Δωδεκανήσου στο μνημόνιο που υπέγραψε με τη -μισή- κυβέρνηση της Λιβύης για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων, έφερε πάλι στην επιφάνεια το αφήγημα της «Γαλάζιας πατρίδας», έστειλε το «Ορούτς Ρέις» να κάνει βόλτα και να απλώνει καλώδια εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και όχι μόνο. Μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στη Νότια και Νοτιοανατολική Τουρκία -και την άμεση επίδειξη αλληλεγγύης από την Ελλάδα-, ο Ερντογάν έριξε τους τόνους, ξέχασε το «Μητσοτάκης γιοκ» που είχε πει ερωτηθείς αν θα συζητήσει με την Ελλάδα και μίλησε για μια νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, χωρίς εχθρότητα και ανταγωνισμούς.
Η υπόμνηση της Άλωσης
Ωστόσο, στο παρά πέντε της κάλπης, ο Ερντογάν θυμήθηκε και πάλι την Άλωση της Πόλης και κάλεσε τους πολίτες που λένε, όπως είπε, «πρώτα η χώρα μου και το έθνος μου» να ανοίξουν μαζί τις πόρτες μιας νέας εποχής μπροστά στην Τουρκία. Την υπόμνηση της Άλωσης μπορεί να τη δει κανείς ως κάτι «γραφικό» -μια γλώσσα που συνηθίζουν οι πολιτικοί όχι μόνο στην Τουρκία- αλλά και ως μια υφέρπουσα επιθετικότητα απέναντι στις χώρες εκείνες που ανήκαν κάποτε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τις πραγματικές προθέσεις του έναντι της Ελλάδας θα τις δούμε -εφόσον σήμερα εκλεγεί- μετά το καλοκαίρι. Αφού θα έχουν τελειώσει τόσο οι εκλογές στην Ελλάδα όσο και η τουριστική περίοδος και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.
«Γιατί το λες και δεν το κάνεις»
Ο αντίπαλος του Ερντογάν, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής μιας ετερόκλητης συμμαχίας που περιλαμβάνει κόμματα από την Ακροδεξιά μέχρι την Αριστερά, είχε επίσης αλλοπρόσαλλη στάση έναντι της Ελλάδας. Πολύ πριν από τις εκλογές, όταν ο Ερντογάν απειλούσε ότι «μπορεί να έρθει μια νύχτα» στα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) του Κιλιτσντάρογλου τον ρωτούσε δημόσια «γιατί το λες και δεν το κάνεις». Στη συνέχεια ο Κιλιτσντάρογλου, ως κεμαλιστής, δήλωνε ότι είναι αποφασισμένος να επιστρέψει η Τουρκία στο δόγμα «ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο» και να εργαστεί για μια νέα εποχή της συνεργασίας στη Μεσόγειο: «Θα συνεργαστούμε για το νερό, για την ειρήνη» έλεγε σε συνέντευξή του στον Μιχάλη Ψύλλο της Ναυτεμπορικής πριν από έναν μήνα.
Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ο επικεφαλής του CHP είχε ταχθεί αναφανδόν υπέρ μιας επαναπροσέγγισης με τη Δύση και δήλωσε σε όλους τους τόνους και προς όλες τις κατευθύνσεις ότι θα επιδίωκε να ξεπαγώσει τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Μετά την αδυναμία του να κερδίσει τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, όμως, ο Κιλιτσντάρογλου παίζει και πάλι το εθνικιστικό χαρτί. Το έκανε για να εξασφαλίσει τη στήριξη του εθνικιστικού κόμματος της Νίκης του Ουμίτ Οζντάγ, ενός από τα δύο κόμματα που είχαν στηρίξει στον πρώτο γύρο τον εθνικιστή Σινάν Ογάν, που πήρε 5,2%. Και αν κάνει το θαύμα και κερδίσει τελικά σήμερα τις εκλογές, θα πρέπει να λαμβάνει στο μέλλον περισσότερο υπόψη του τις απόψεις των εθνικιστών.
