Η χθεσινή ανακοίνωση του ΟΗΕ περί παύσης όλων των δραστηριοτήτων του στο Σουδάν είναι ενδεικτική του χάους που επικρατεί στη χώρα εδώ και μέρες εξαιτίας της σύγκρουσης των στρατηγών, η οποία έχει προκαλέσει τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων και τον τραυματισμό χιλιάδων, χωρίς να μπορεί να υπάρξει αυτή τη στιγμή ακριβής εικόνα για τον αριθμό των θυμάτων.
Από τη μία πλευρά βρίσκεται ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, τον οποίο ακολουθούν οι τακτικές στρατιωτικές δυνάμεις της χώρας, και από την άλλη ο στρατηγός Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο ή «Χαμέτι», αντιπρόεδρος του στρατιωτικού συμβουλίου και επικεφαλής της πανίσχυρης παραστρατιωτικής RSF (Δύναμη Ταχείας Υποστήριξης). Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί για να απομακρύνουν το 2019 τον δικτάτορα Ομάρ ελ Μπασίρ, αλλά εδώ και μια διετία περίπου ήταν προφανής η σύγκρουση συμφερόντων τους, που κορυφώθηκε όταν ο Αλ Μπουρχάν ζήτησε τον αφοπλισμό της RSF.
Οι μάχες μεταξύ των δύο πλευρών χαρακτηρίζονται από εξαιρετική αγριότητα και σύμφωνα με ξένους παρατηρητές είναι δύσκολο να εκτιμηθεί αν και ποια από τις δύο έχει αποκτήσει κάποιου είδους πλεονέκτημα σ’ αυτόν τον εμφύλιο. Για τον λαό του Σουδάν, αυτό αποτελεί τη συνέχιση μιας τραγωδίας που κρατά εδώ και δεκαετίες, σε μια χώρα που βρίσκεται σε κομβικό σημείο στην Ερυθρά Θάλασσα και διαθέτει πλούσιο υπέδαφος σε μεταλλεύματα - κυρίως χρυσού. Οι κάτοικοι στην πρωτεύουσα Χαρτούμ προσπαθούν να προστατευτούν κλεισμένοι στα σπίτια τους και περιγράφουν σκηνές ωμότητας που διαδραματίζονται στο κέντρο της πόλης. Στόχος επιθέσεων έγιναν ακόμα και εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, του ΠΟΥ και ξένες διπλωματικές αποστολές.
Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων
Τα ερωτήματα που αναζητούν αρχικά απάντηση είναι αν οι δύο πλευρές διαθέτουν συμμάχους στο εξωτερικό κι επίσης αν αυτή η σφοδρή σύγκρουση θα μπορούσε να ανάψει το φυτίλι για ευρύτερη αναταραχή στην Ανατολική Αφρική - και όχι μόνο. Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνεται η «απώλεια» της Αφρικής από τους άλλοτε αποικιοκράτες και η ενίσχυση του ρόλου δυνάμεων όπως η Κίνα και η Ρωσία, που έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους σ’ αυτή την ήπειρο εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες.
Είναι ενδεικτικό ότι ΗΠΑ και Ε.Ε. δεν δείχνουν αυτή τη στιγμή να έχουν τη δυνατότητα για κάποιου είδους παρέμβαση και περιορίζονται σε εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός προς τις δύο πλευρές.
Ρόλο διαμεσολαβητή φαίνεται να επιδιώκει να αναλάβει ο βόρειος γείτονας της χώρας, η Αίγυπτος, με τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι να δηλώνει ότι το Κάιρο βρίσκεται σε επαφή και με τους δύο στρατηγούς - πάντως, παραδοσιακά διατηρεί πιο στενές σχέσεις με τον Αλ Μπουρχάν. Κομβικός θεωρείται από ξένους αναλυτές ο ρόλος πλούσιων χωρών του Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, που έχουν αναπτύξει στενές σχέσεις με την RSF και τον στρατηγό Νταγκαλό. Μάλιστα, η RSF είχε στείλει δυνάμεις και στον πόλεμο της Υεμένης για λογαριασμό της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και στη Λιβύη για λογαριασμό των ΗΑΕ.
H συγκεκριμένη παραστρατιωτική δύναμη είχε γίνει γνωστή για εγκλήματα στην περιοχή του Νταρφούρ, στα νότια της χώρας, στα σύνορα με το Νότιο Σουδάν, το Τσαντ και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Το Νταρφούρ παραμένει μια ωρολογιακή βόμβα εδώ και δύο δεκαετίες, από τη στιγμή της εξέγερσης μη αραβικών κοινοτήτων, που κατεστάλη βίαια από τον Νταγκαλό προκαλώντας τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων και την εκδίωξη από την περιοχή πολλών εκατομμυρίων. Από τη συγκεκριμένη περιοχή φτάνουν επίσης πληροφορίες για στρατιωτικές συγκρούσεις.
Ο Νταγκαλό Χαμέτι διαθέτει καλές σχέσεις με την κυβέρνηση της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας και οι δυο τους θεωρείται πως συνεργάζονται με τις δυνάμεις των Ρώσων μισθοφόρων της ομάδας Wagner. Στο επίκεντρο αυτής της συνεργασίας βρίσκεται η εκμετάλλευση του χρυσού των ορυχείων της περιοχής, που, όπως εκτιμάται, αξιοποιείται για τη χρηματοδότηση του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία. Η Ρωσία σχεδιάζει επιπλέον την κατασκευή λιμανιού και ναυτικής βάσης στα παράλια της χώρας για καλύτερη παρέμβαση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η κυβέρνηση του Αλ Μπουρχάν έκανε πάντως ανοιχτά λόγο για παρεμβάσεις τουλάχιστον δύο χωρών στη σύγκρουση, χωρίς να τις κατονομάσει. Από τα 45 εκατομμύρια των κατοίκων του Σουδάν, τουλάχιστον το ένα τρίτο υποσιτίζεται και οι τελευταίες εξελίξεις αναμένεται, εκτός όλων των άλλων, να επιδεινώσουν περαιτέρω την επισιτιστική κρίση. Πληροφορίες που δόθηκαν για προσωρινή κατάπαυση του πυρός δεν επιβεβαιώθηκαν και από τα δύο στρατόπεδα.
