Το κλιμάκιο των ειδικών της Υπηρεσίας φτάνει σήμερα στην πόλη της Ζαπορίζια, που ελέγχεται από τις ουκρανικές δυνάμεις, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, που έχει στείλει δημοσιογράφο μαζί με την αποστολή της ΙΑΕΑ.
Σύμφωνα με τα υφιστάμενα δεδομένα, αναμένεται αύριο να διασχίσει την «πρώτη γραμμή» των συγκρούσεων και να περάσει στα εδάφη που ελέγχουν οι ρωσικές δυνάμεις, προκειμένου να επισκεφθεί το εργοστάσιο, δίπλα στο Ενέρχονταρ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Interfax, δύο από τους συνολικά έξι αντιδραστήρες του εργοστασίου παραμένουν σε λειτουργία.
Ο επικεφαλής της ρωσικής διοίκησης της περιοχής Γεβγκένι Μπαλίτσκι υποστήριξε ότι οι επιθεωρητές «θα πρέπει να ολοκληρώσουν τις εργασίες στο εργοστάσιο σε μία ημέρα», σε αντίθεση με αναφορές τόσο των Ουκρανών όσο και της ίδιας της IAEA για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. «Επιτέλους, ξεκινάμε» είχε δηλώσει νωρίτερα ο επικεφαλής της IAEA Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, κάνοντας λόγο για αποστολή «λίγων ημερών» στο πυρηνικό εργοστάσιο. Κατά τον ίδιο, «πρέπει να υλοποιηθεί μία πολύ σημαντική αποστολή: να εκτιμηθεί η πραγματική κατάσταση εκεί, να σταθεροποιηθεί όσο περισσότερο είναι δυνατόν. Πάμε σε εμπόλεμη ζώνη, σε κατεχόμενη περιοχή. Αυτό απαιτεί σαφείς εγγυήσεις, όχι μόνο από τη Ρωσική Ομοσπονδία α,λλά επίσης και από την Ουκρανία. Πετύχαμε να τις εξασφαλίσουμε».
Κλειδί για την εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, που βρίσκεται δίπλα στο Ενέρχονταρ, είναι η γεωγραφική θέση του. Χτισμένο στη νότια όχθη του Δνείπερου για να χρησιμοποιεί τα νερά του και εφαπτόμενο με το Ενέρχονταρ, το εργοστάσιο και η γύρω περιοχή καταλήφθηκαν από τους Ρώσους τον περασμένο Μάρτιο.
Η προέλαση των ρωσικών δυνάμεων δεν συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα η βόρεια όχθη του ποταμού, σε πολύ μικρή απόσταση, να ελέγχεται πάντα από τις ουκρανικές δυνάμεις. Τις τελευταίες εβδομάδες, έχει ενταθεί η ανταλλαγή πυρών πυροβολικού, τα πλήγματα με drone, ενώ πυραυλικές επιθέσεις σε άλλα σημεία στέλνουν πυραύλους να πετούν ακριβώς πάνω από το εργοστάσιο. Τίθενται έτσι σε άμεσο κίνδυνο τόσο οι αντιδραστήρες όσο και άλλες κρίσιμες υποδομές, για κάποιο σοβαρό ατύχημα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έκλυση ραδιενέργειας στο περιβάλλον.
Η Ουκρανία κατηγορεί τη ρωσική πλευρά ότι χρησιμοποιεί το πυρηνικό εργοστάσιο ως «ασπίδα», με πυρά μονάδων που έχουν τοποθετηθεί εκεί για να αποφύγουν απαντητικά ουκρανικά πυρά. Η Ρωσία από την άλλη, καταγγέλλει ακριβώς αυτά τα απαντητικά πυρά του ουκρανικού πυροβολικού ως επικίνδυνα για το πυρηνικό εργοστάσιο.
Από το Κρεμλίνο έχει καυτηριαστεί εξάλλου η πρακτική δυτικών ΜΜΕ να αποδίδουν στη ρωσική πλευρά τα πλήγματα κοντά στο εργοστάσιο, θέτοντας το ερώτημα γιατί οι ρωσικές δυνάμεις να χτυπούν έναν χώρο όπου βρίσκονται δικές τους μονάδες (τις οποίες περιγράφει ως τμήματα ασφαλείας του εργοστασίου). Κατηγορείται επίσης το Κίεβο για σκηνοθεσία ενός σκηνικού κινδύνου για προώθηση των επικοινωνιακών του στόχων στο εξωτερικό και ειδικά στην επιβολή αποστρατικοποιημένης ζώνης (κάτι που έχουν ήδη ζητήσει οι ΗΠΑ, μαζί με παύση λειτουργίας του εργοστασίου).
Κατά τον Γκρόσι, ο στόχος της IAEA είναι να παραμείνει στο εργοστάσιο μόνιμα αποστολή ειδικών, ωστόσο πρώτη προτεραιότητα είναι η επικοινωνία με το ουκρανικό προσωπικό που συνεχίζει να εργάζεται στο εργοστάσιο, παρότι πλέον ελέγχεται από τους Ρώσους.
