Με την ουκρανική κρίση η ανθρωπότητα αλλάζει κεφάλαιο. Σειρά ταμπού από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου καταρρίπτονται, ενώ δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα να προβλέψουμε την επόμενη μέρα.
Ας μείνουμε λοιπόν στα δεδομένα:
- Η ασταθής ισορροπία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η αμερικανική αντίληψη περί «τέλους της Ιστορίας», η μη συμπερίληψη της Ρωσίας στη μεταπολεμική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης σε συνδυασμό με την επιχείρηση περικύκλωσής της με εργαλείο τη διεύρυνση των ευρωατλαντικών θεσμών έφεραν τα πράγματα στη σημερινή κατάσταση. Η ταπείνωση μιας μεγάλης χώρας γεννά τέρατα. Το είδαμε στον Μεσοπόλεμο, το βλέπουμε και τώρα.
- Με το άλλοθι της δυτικής περικύκλωσης οικοδομήθηκε στη Ρωσία ένα ιδιάζον αυταρχικό σύστημα με τον συνδυασμό ενός σοβιετικού τύπου συστήματος εσωτερικού ελέγχου και καταστολής με έναν ολιγαρχικό καπιταλισμό, που βρήκε ιδανικό εκφραστή στο πρόσωπο του Πούτιν. Ο στόχος είναι η μερική αναγέννηση της τσαρικής Ρωσίας με τη βία.
- Τίποτα δεν θα είναι πλέον το ίδιο μετά τον πόλεμο αυτό. Ο νέος ψυχρός πόλεμος που ενδέχεται να ακολουθήσει θα στηριχθεί σε μια ακραία κούρσα εξοπλισμών και κάθε προσπάθεια αφοπλισμού θα είναι πλέον μάταιη. Μπαίνουμε στην εποχή της γυμνής ισχύος, την ώρα που, για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες, η Ε.Ε. θα στραφεί σε επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια, η οποία πλέον νομιμοποιείται ηθικά. Ήδη η Γαλλία ανακοίνωσε έξι νέα πυρηνικά εργοστάσια.
- Αυτό που ζούμε είναι μια άνευ προηγουμένου επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά το 1945. Η ρωσική στάση χαρακτηρίζεται από απόλυτη έλλειψη προβλεψιμότητας που καθιστά την κατάσταση εξαιρετικά επικίνδυνη. Όμως πρέπει να είναι σαφές ότι καμιά ευρωπαϊκή τάξη ασφάλειας δεν μπορεί να είναι σταθερή χωρίς, κάποια στιγμή, τη Ρωσία γύρω από το τραπέζι. Το χειρότερο θα είναι να εξελιχθεί η Ρωσία σε διεθνή παρία.
- Οι κυρώσεις, όσο κι αν είναι αναγκαίες σε συμβολικό επίπεδο για να τονίσουν τη διεθνή απομόνωση της Μόσχας, δεν μπορούν να πιέσουν τη Ρωσία να αλλάξει πορεία. Πρόκειται για μια τεράστια χώρα με μεγάλα αποθέματα. Η εξέλιξη θα κριθεί επί του εδάφους των μαχών, με ό,τι κινδύνους αυτό εμπεριέχει.
Τελικά ο Πούτιν κατάφερε ό,τι δεν κατάφεραν σχεδόν ογδόντα χρόνια ειρήνης: να συσπειρώσει τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., να δώσει το φιλί της ζωής στο ΝΑΤΟ και να συμβάλει σε μια ραγδαία πυρηνικοποίηση της ενέργειας και έναν νέο, πολύ χειρότερο ψυχρό πόλεμο. Και είμαστε μόνο στην αρχή.
* Η Μαριλένα Κοππά είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέλος του Δ.Σ. του ΙΔΙΣ
