Το γαλλικό σινεμά έχει την τιμητική του αυτή την εβδομάδα με τρεις γαλλικές ταινίες που προσφέρουν απωθημένους έρωτες, πράξεις συναισθηματικής απελπισίας και παράνομους δεσμούς. Οι τρεις ταινίες, όμως, όχι μόνο θα αλληλοεξοντωθούν στα εισιτήρια, καθώς απευθύνονται στο ίδιο σχεδόν κοινό, αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν έναν αβανταδόρικο και εμπορικό αμερικανικό εμφύλιο
Εμφύλιος πόλεμος (Civil war) ***
Σκηνοθεσία: Αλεξ Γκάρλαντ
Πρωταγωνιστούν: Κίρστεν Ντανστ, Κέιλι Σπέινι, Νικ Όφερμαν, Στίβεν Μακίνλεϊ Χέντερσον
Με τον αιματηρό και άγριο εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες να έχει διαλύσει συθέμελα τον κοινωνικό ιστό και χωρίς ελπίδα για αποκατάσταση της ειρήνης στον ορίζοντα, μια ομάδα δημοσιογράφων κάνει ένα επικίνδυνο οδοιπορικό μέχρι τον Λευκό Οίκο για να προλάβει να φωτογραφίσει ζωντανό τον Πρόεδρο και να του πάρει μια τελευταία δήλωση πριν τον δολοφονήσουν οι εξεγερμένοι επαναστάτες. Ο Άλεξ Γκάρλαντ σκηνοθετεί ένα άκρως επικίνδυνο ταξίδι με αδιαμφισβήτητη μαεστρία ως προς τη γεωγραφία της δράσης και με χειρουργική χρήση του ρεαλιστικού σασπένς. Φτιάχνει, χωρίς ειδικά εφέ, ένα ανησυχητικά προφητικό θρίλερ, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά τον παραδοσιακό μηχανισμό των εσχατολογικών ταινιών επιβίωσης με ζόμπι και εισβολή εξωγήινων, μεταθέτοντας τις ανατριχίλες στο επίπεδο του εθνικού διχασμού, όπου η πόλωση έχει ξεπεράσει κάθε όριο και οδηγεί στο αίμα και στην κτηνωδία. Όμως υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα θρίλερ με πολιτική φωνή και σε ένα θρίλερ που κραυγάζει όσο δυνατά μπορεί για να μας αποδείξει πόσο δυνατή φωνή διαθέτει.
Η Κίρστεν Ντανστ υποδύεται τη Λι, μια βραβευμένη ανταποκρίτρια που θεωρείται θρύλος για τα φωτορεπορτάζ από πεδία μάχης. Η Ντανστ είναι εξαιρετική στον τρόπο που εκφράζει την απουσία συναισθήματος του χαρακτήρα της και τη διακριτική ανθρωπιά που δείχνει στις πιο δύσκολες στιγμές. Ο χαρακτήρας της είναι το όχημα της ιστορίας και η ηθική ακεραιότητά της όσο και η προσωπική στοχοπροσήλωσή της στο κυνήγι του αποκαλυπτικού στιγμιότυπου με τον φακό τής έχουν κοστίσει και την έχουν αλλοτριώσει. Η Λι είναι η συγκολλητική ουσία ανάμεσα σε έναν παλαίμαχο ρεπόρτερ, στον Σάμι (Στίβεν Μακίνλεϊ Χέντερσον), στον πολεμικό ανταποκριτή Τζόελ (Βάγκνερ Μάουρα) και σε μια άβουλη νεοσύλλεκτη φωτογράφο, στην Τζέσι (Κέιλι Σπέινι), που ακολουθεί τη Μίλερ γιατί τη θαυμάζει και θέλει να της μοιάσει.
Υπάρχουν πολλές ταινίες με Αμερικανούς δημοσιογράφους που καλύπτουν συγκρούσεις σε μεσανατολικές χώρες οι οποίες μαστίζονται από πολέμους και η ταινία του Άλεξ Γκάρλαντ μεταφέρει τη φρίκη στη διαδρομή απ’ τη Νέα Υόρκη στην Ουάσιγκτον, για να ξεβολέψει τον μέσο Αμερικανό θεατή. Οι δύο φωτογράφοι και οι δύο (υποτιθέμενοι) πολεμικοί ανταποκριτές εξαντλούνται στην προσπάθεια να αποτυπώσουν την πραγματικότητα σε ένα δυστοπικό ταξίδι, όπου οι ένοπλες συμμαχίες δυτικών και ανατολικών πολιτειών έχουν ξεκινήσει μια εξέγερση ενάντια σε μια (υποτιθέμενη) φασιστική κυβέρνηση. Το ταξίδι είναι ακατάπαυστα ζοφερό, κατά μήκος έρημων αυτοκινητοδρόμων, με ανατιναγμένα αυτοκίνητα και εκτελεστές να καραδοκούν σε εγκαταλειμμένα σπίτια. Στην πιο απροκάλυπτα χειριστική σκηνή της ταινίας ο Τζέσε Πλέμονς υποδύεται έναν σαδιστή στρατιώτη που τρομοκρατεί τους χαρακτήρες, ρωτώντας καθέναν τους απειλητικά: «Τι είδους Αμερικανός είσαι;». Η σκηνή έγινε για να προκαλέσει δυσάρεστη ανατριχίλα (σκεφτείτε τη ρωσική ρουλέτα στον «Ελαφοκυνηγό»).
Ο «Εμφύλιος πόλεμος» είναι μια μετα-αποκαλυπτική δραματική περιπέτεια που λειτουργεί ως προειδοποιητική αλληγορία. Ωστόσο, οι καταστάσεις και οι διάλογοι είναι τόσο ξεδιάντροπα υπολογισμένοι σε αυτή τη φανταστική σύγκρουση, που αποτυγχάνουν επιμελώς να περιγράψουν την ιδεολογική μάχη που συμβαίνει. Οι χαρακτήρες μιλάνε για τα πάντα, για τα όνειρά τους, τις τύψεις τους, τα σχέδιά τους, οτιδήποτε εκτός από το ποια είναι η ιδεολογική μάχη που χώρισε τις δυτικές και τις ανατολικές πολιτείες, αφήνοντας την ψευδαίσθηση σε κάθε δυνητικό θεατή (απ’ τον προοδευτικό antifa μέχρι τον ακραίο Ρεπουμπλικάνο που ψηφίζει Τραμπ) ότι βρίσκεται -μαζί με τους τέσσερις ήρωες- στη «σωστή» πλευρά, όποια κι αν είναι αυτή και χωρίς να προκύπτει ποια είναι η αντίθετη. Παρά την εξαιρετικά λειτουργική σκηνογραφία και την ένταση του μοντάζ που δεν αφήνει ίχνος λίπους στη δράση και στη δομή, δύσκολα θα φύγει από το στόμα του υποψιασμένου θεατή η δυσάρεστη γεύση της θεωρίας των δύο άκρων. Αυτό που απομένει είναι η πεποίθηση πως ο «διχασμός» οδηγεί σε εκατόμβες πτωμάτων και σε χάος. Επίσης, παρά τα ηθικά διλήμματα που επιβάλλει η μάχιμη δημοσιογραφία, μένει μάλλον αδιευκρίνιστο πού θα καταλήξει αυτό το πολυπόθητο ρεπορτάζ, εφόσον τα ΜΜΕ έχουν σχεδόν καταρρεύσει, ενώ ο Τζόελ τρέχει συνέχεια και αποφεύγει σφαίρες, χωρίς να κρατάει σημειώσεις ούτε να έχει δημοσιογραφικό μαγνητόφωνο. Τελικά, αν αυτό είναι το απαύγασμα του «πολιτικάντικου-απολιτικού σινεμά», πρόκειται για ένα είδος που εύχομαι να μην ευδοκιμήσει.
Μια ερωτική έλξη ταμπού
Το περασμένο καλοκαίρι (Last summer) **
Σκηνοθεσία: Κατρίν Μπρεγιά
Πρωταγωνιστούν: Λέα Ντράκερ, Ολιβέ Ραμπουρντάν, Σερένα Χου
Το ερωτικό δράμα από τη Δανία με τίτλο «Η βασίλισσα της καρδιάς» («Queen of hearts») είχε προβληθεί το 2019 και στην Ελλάδα, σημειώνοντας, μάλιστα, καλλιτεχνική επιτυχία. Η Κατρίν Μπρεγιά μάλλον έκρινε ότι εκείνο το σκανδιναβικό ψυχόδραμα δεν αποτελούσε μια εύκολη επιλογή για ομαδική θέαση με όλη την οικογένεια παρούσα στο σαλόνι του σπιτιού ή πως θα σκανδάλιζε μερικά ζευγάρια που θα το έβλεπαν στην αίθουσα, καθώς ήταν πολύ σκοτεινό και επικίνδυνα σεξουαλικό στην ατμόσφαιρα. Επομένως, μια νερωμένη, πιο αγαθή και φιλική στον συντηρητικό μάτι διασκευή θα ήταν απαραίτητη. Το σενάριο δεν έχει καμία απόκλιση στη βάση της ιστορίας του: Μια δικηγόρος που ειδικεύεται στην υπεράσπιση θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης συνάπτει μια απαγορευμένη ερωτική σχέση με τον ασυμβίβαστο έφηβο γιο που έχει ο σύζυγός της από τον προηγούμενο γάμο του. Η δράση έχει μεταφερθεί στην καλοκαιρινή Γαλλία, όπου όλα είναι πιο λαμπερά και φωτογενή, και το παράνομο ερωτικό πάθος θα πάρει διαστάσεις μιας τυπικής σαρκικής έλξης. Στην τρίτη πράξη της ιστορίας η μεγαλοαστική καθημερινότητα του ζευγαριού θα απειληθεί όταν το ανήλικο αγόρι θα χάσει την ψυχραιμία του και η παντρεμένη γυναίκα, την οποία υποδύεται η Λέα Ντράκερ, θα αντιληφθεί το βαρύ διακύβευμα για τον γάμο και την καριέρα της, γεγονός που εξηγεί την τροπή της ιστορίας.
Η απρόβλεπτα μελοδραματική κατεύθυνση της δανέζικης ταινίας μετατρέπεται, λοιπόν, σε μια ανάλαφρη ανάγνωση της μάχης μιας γυναίκας να ισορροπήσει τις παραδοσιακές αξίες της με τις κρυφές παρορμήσεις της.
Της φίλης το παιδί είναι δυο φορές παιδί
Η αρπαγή (La ravissement) **1/2
Σκηνοθεσία: Iρις Καλτενμπάκ
Πρωταγωνιστούν: Χαφσία Χερζί, Αλέξις Μανέντι, Άνα Μπλαγκόγεβιτς
Μια νεαρή μαία, η Λίντια, κλονίζεται μετά τον αιφνιδιαστικό χωρισμό από τον φίλο της, ενώ ταυτόχρονα η εγκυμοσύνη της πιο κολλητής της φίλης επηρεάζει υπόγεια την ψυχολογική της κατάσταση. Αυτά τα δύο περιστατικά θα φέρουν τη νεαρή γυναίκα σε ένα σχετικά οριακό σημείο. Τότε, λοιπόν, θα γνωρίσει τυχαία έναν οδηγό λεωφορείων, ο οποίος θα τη φλερτάρει διακριτικά, αλλά μετά από ένα one night stand που θα έχουν εκείνος δηλώνει με ειλικρίνεια ότι δεν θέλει να βλέπονται άλλο και πως προτιμά να μείνει μόνος του. Από εκείνη τη στιγμή η Λίντια θα χάσει τον έλεγχο και θα μπλέξει σε μια αλληλουχία ψεμάτων για να πλησιάσει την πολυπόθητη ιδέα της ευτυχίας, που όλοι γύρω της δείχνουν να έχουν βαλθεί να της στερήσουν. Θα πράξει, λοιπόν, κάτι ανήκουστο και απάνθρωπο για να μοιραστεί λίγες στιγμές ευτυχίας με τον άνθρωπο που της έδειξε αδιαφορία.
Η Χαφσία Χερζί προσεγγίζει με νατουραλισμό (χωρίς τις ακρότητες της σχολής της Ιζαπέλ Ιπέρ, όπου η διαταραχή φαίνεται από χιλιόμετρα) τον χαρακτήρα της και μας κάνει να ενδιαφερθούμε για τη γυναίκα, παρά τις ανήθικες πράξεις στις οποίες την οδηγεί η απελπισία της. Ωστόσο, μήπως είναι παρωχημένο να βλέπουμε το 2024 μια γυναίκα να απέχει μια εγκυμοσύνη μακριά από την ευτυχία της; Άραγε, μήπως θα πρέπει να ξεπεράσουμε τις ανθρωποκεντρικές ιστορίες στις οποίες ένα βρέφος είναι το ιδανικό διαβατήριο για το πέρασμα από τη μοναξιά στη συντροφικότητα και το τζάκποτ στον δρόμο για την αυτοπραγμάτωση, και η μητρότητα το ιδανικό γαλόνι αποδοχής για το ανδρικό βλέμμα; Παρά όποια γοητεία της ταινίας της Καλτενμπάκ, ο θεατής μένει να απαντήσει μόνος του σε αυτά τα εξωκινηματογραφικά ερωτήματα.
Ξεφεύγει κανείς από το παρελθόν;
Mην μου λες ψέματα (Lie with me) **
Σκηνοθεσία: Ολιβιέ Πεγιόν
Πρωταγωνιστούν: Γκιγιόμ ντε Τονκεντέκ, Βικτόρ Μπελμοντό, Γκιλέν Λοντέζ
Ενας διάσημος συγγραφέας επιστρέφει μετά από 35 χρόνια στη γενέτειρά του για την προώθηση ενός κονιάκ που εμφιαλώνεται στην περιοχή. Εκεί θα γνωρίσει τον γιο ενός παλιού συμμαθητή του (τον υποδύεται ο εγγονός του Ζαν Πολ Μπελμοντό, Βικτόρ), με τον οποίο είχε ζήσει έναν κρυφό έρωτα την τελευταία χρονιά προτού φύγει από την περιοχή για να σπουδάσει. Ο νεαρός προσπαθεί διακριτικά να αποσπάσει πληροφορίες απ’ τον συγγραφέα ώστε να μάθει οτιδήποτε γύρω απ’ την αινιγματική προσωπικότητα του πατέρα του, που έζησε τη ζωή του απόμακρος και λιγομίλητος, ως άνθρωπος που τον βαραίνουν βαριά μυστικά.
Ο Ολιβιέ Πεγιόν διασκευάζει ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Φιλίπ Μπεσόν, με το οποίο ο συγγραφέας τακτοποίησε τις εκκρεμότητές του με έναν έρωτα που τον σημάδεψε. Η ανοιχτότητα στην κινηματογράφηση προσδίδει γενναιοδωρία, όμως η αφήγηση είναι υπερβολικά επιτηδευμένη για να προκαλέσει αληθινή συγκίνηση, αντάξια ενός ανομολόγητου πάθους τέτοιων διαστάσεων.
Θρήνος και τέρατα
Σπίθα στη θάλασσα (Sea sparkle) ***
Σκηνοθεσία: Ντόμριν Χάουγκε
Πρωταγωνιστούν: Σαρ Ρότζιερς, Βαλεντάιν Ντένενς, Σβερ Ρους
Eνας ψαράς σκοτώνεται υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες σε ένα ναυάγιο στη Βόρεια Θάλασσα και ο κόσμος θα του ρίξει την ευθύνη για τον θάνατο ακόμη δύο ατόμων που επέβαιναν στη βάρκα. Η έφηβη κόρη του, όμως, θεωρεί πως υπάρχει μια άλλη εξήγηση για την τραγωδία. Το σινεμά του φανταστικού μπορεί και να αποτελέσει το πεδίο θεραπείας ή του καταφυγίου μπροστά στην απώλεια ενός αγαπημένου και σε αρκετές ταινίες τα απόκοσμα πλάσματα κρατούν τους πενθούντες «λογικούς», μακριά από τον παράλογο πόνο τους…
Στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ο Βέλγος Ντόμριν Χάουγκε αξιοποιεί τη θάλασσα ως ένα μυστήριο σκηνικό που μπορεί να κρύβει μυστήρια πλάσματα, αλλά και μια απέραντη παρηγοριά. Εδώ το θαλάσσιο τέρας είναι σαν ένα σημάδι από το υπερπέραν ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνεται η πρωταγωνίστρια, η οποία, ίσως ασυνείδητα, αποφασίζει να αγκαλιάσει αυτή την ιδέα προκειμένου να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του πατέρα της σε μια διαδρομή με στόχο την αποδοχή της τραγωδίας. Ο κινηματογράφος μάς έχει ενσταλάξει ότι η θλίψη στους εφήβους εκφράζεται πάντα με συμπεριφορές εκνευρισμού και σύγχυσης, τις οποίες οι ενήλικες παρερμηνεύουν ως στάδιο εξέγερσης που είναι χαρακτηριστικό αυτής της γενιάς. Με μια πρώτη ματιά η «Σπίθα στη θάλασσα» θα μπορούσε να ιδωθεί ως άλλη μια ταινία ενηλικίωσης, ωστόσο μέσα της κρύβεται μια βαθύτερη υπαρξιακή σύγκρουση.
