Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες κρούουν όλο και πιο συχνά τον κώδωνα του κινδύνου για τη ρύπανση που οφείλεται στα πλαστικά. Μεγάλες ποσότητες πλαστικών απορριμμάτων συσσωρεύονται στις χωματερές αλλοιώνοντας καθοριστικά το περιβάλλον. Καθώς τα πλαστικά αποτελούν μη βιοδιασπώμενα υλικά, παραμένουν αναλλοίωτα στους χώρους που απορρίπτονται για πολλές δεκαετίες ή διαλύονται μερικώς, αποβάλλοντας τοξικές ουσίες που μολύνουν το έδαφος, τον αέρα και το νερό. Κατά συνέπεια, μέρος των τοξικών αυτών ουσιών καταναλώνεται τελικά και από τον ίδιο τον άνθρωπο μέσα από την τροφική αλυσίδα.
Τις τελευταίες δεκαετίες το πρόβλημα διογκώνεται, καθώς η βιομηχανία έχει συμβάλει στην υπερπαραγωγή πλαστικού μίας χρήσης. Η εξάπλωση του προβλήματος κάνει επιτακτική την ανάγκη να αναζητηθούν τρόποι αντιμετώπισής του. Οι λύσεις ποικίλλουν: από τη μείωση της παραγωγής πλαστικών υλικών και την αντικατάστασή τους με βιώσιμα υλικά μέχρι τη δημιουργία βιοδιασπώμενων πλαστικών, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίησή τους. Η ανάγκη μετάβασης από τη γραμμική παραγωγή σε ένα κυκλικό μοντέλο οικονομίας φαντάζει όλο και περισσότερο αναγκαία. Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, ωστόσο, δεν απαιτεί μόνο τη δέσμευση του επιχειρηματικού κλάδου, της Πολιτείας και των καταναλωτών, αλλά και του ερευνητικού δυναμικού για την εύρεση νέων καινοτόμων λύσεων. Μια τέτοια δημιουργική λύση επιχειρεί να δώσει και η ομάδα The New Raw με το έργο της Print Your City, μέσα από το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους μιας πόλης να μετατρέψουν τα πλαστικά τους απορρίμματα σε χρηστικά αντικείμενα για τον δημόσιο χώρο.
Τι είναι το project Print Your City και ποιος είναι ο σκοπός του;
To Print Your City είναι μια δράση κατά την οποία μετατρέπουμε πλαστικά απορρίμματα σε χρηστικά αντικείμενα με τη βοήθεια της ρομποτικής τρισδιάστατης εκτύπωσης. Ξεκινήσαμε με αυτή την ιδέα στο ΄Άμστερνταμ το 2016. Εκεί διερευνήσαμε κατά πόσο τα πλαστικά απορρίμματα της πόλης μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τον τρισδιάστατο εκτυπωτή προκειμένου να κατασκευάσουμε έπιπλα για τον δημόσιο χώρο. Έχοντας καταφέρει να αποδείξουμε τις δυνατότητες του υλικού και της τεχνολογίας, τεστάρουμε για πρώτη φορά την ιδέα σε μια ολόκληρη πόλη! Για το Print Your City της Θεσσαλονίκης καλούμε τους κατοίκους της πόλης να συμμετέχουν στην αναδιαμόρφωση του δημόσιου χώρου. Αφενός σχεδιάζοντας τα νέα έπιπλα της πόλης και αφετέρου δίνοντας τη δυνατότητα υλοποίησής τους ανακυκλώνοντας τα πλαστικά απορρίμματα της πόλης με τη βοήθεια της τρισδιάστατης εκτύπωσης.
Πώς αποφασίσατε να υλοποιήσετε την ιδέα στη Θεσσαλονίκη;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μας οδήγησαν στη Θεσσαλονίκη. Αρχικά, πρόκειται για μια πόλη με υψηλά ποσοστά σε ανακύκλωση και επιπλέον το μέγεθος της πόλης διευκολύνει την καταγραφή του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της δράσης Print Your City. Επίσης, το νέο πρόγραμμα της Coca-Cola Zero Waste Future, στο οποίο εντάσσεται και η δράση Print Your City, αποτέλεσε για εμάς μοναδική ευκαιρία, καθώς μέσα από αυτή την πρωτοβουλία και συνεργασία μας δόθηκε η ευκαιρία να γυρίσουμε στην Ελλάδα και να φέρουμε στη ζωή ένα πολλά υποσχόμενο όραμα τόσο για την πόλη της Θεσσαλονίκης όσο και για όλη τη χώρα. Πολύ σημαντικό επίσης είναι και το γεγονός ότι αρωγός σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι και ο δήμος ο οποίος αγκάλιασε αμέσως αυτή την προσπάθεια, δίνοντάς μας την ευκαιρία να διερευνήσουμε για πρώτη φορά αυτή την ιδέα σε κλίμακα πόλης.
Ποιες διαδικασίες περιλαμβάνει και ποιο μπορεί να είναι το τελικό αποτέλεσμα;
Η παραγωγή ενός αντικειμένου περιλαμβάνει τα στάδια του σχεδιασμού, της επεξεργασίας του πλαστικού και φυσικά της τρισδιάστατης εκτύπωσής του. Η διαδικασία της ανακύκλωσης του πλαστικού ξεκινά με τον διαχωρισμό στους διαφορετικούς τύπους των πλαστικών (PP, PE, PET κ.ο.κ.). Στη συνέχεια, το υλικό καθαρίζεται και θρυμματίζεται προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στον εκτυπωτή. Τέλος, τα θρυμματισμένα πλαστικά (flakes) τροφοδοτούν τον extruder του ρομπότ για να ξεκινήσει η διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Μέχρι σήμερα κατασκευάζουμε κυρίως έπιπλα για τον δημόσιο χώρο. Ωστόσο, εξετάζουμε και νέα πεδία εφαρμογής.
Τι είδους έρευνες χρειάστηκαν για να μπορέσει να εφαρμοστεί το έργο αυτό; Ποιοι διαφορετικοί τομείς χρειάστηκε να συμβάλουν για να πραγματοποιηθεί;
Η έρευνά μας ξεκίνησε από τα υλικά, κάνοντας πολλές εργαστηριακές μετρήσεις προκειμένου να κατανοήσουμε τις μηχανικές ιδιότητες του υλικού συνδυαστικά με την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Επιπλέον, μελετούμε τη σχέση γεωμετρίας και μηχανικής ικανότητας του αντικειμένου, ενώ εξελίσσουμε διαρκώς την τεχνολογία (hardware και software) με βάση τις απαιτήσεις του έργου.
Σε ποιους χώρους μπορεί να εφαρμοστεί το project;
Με τον συγκεκριμένο συνδυασμό υλικού-τεχνολογίας-σχεδιασμού υπάρχουν πολλαπλές δυνατότητες εφαρμογών στο δομημένο περιβάλλον. Αυτή την περίοδο ασχολούμαστε κυρίως με τον αστικό εξοπλισμό αλλά και αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως όψεις κτηρίων κ.ά.
Με ποιον τρόπο εξυπηρετεί το συγκεκριμένο έργο τους κατοίκους μιας πόλης; Σε ποια στάδια έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν;
Το Print Your City δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους της πόλης να συμμετέχουν ενεργά στον σχεδιασμό και στη δημιουργία του δημόσιου χώρου. Οι κάτοικοι μπορούν τόσο να σχεδιάσουν τα δικά τους έπιπλα για την πόλη όσο και να δώσουν μια “δεύτερη ζωή” στα πλαστικά τους απορρίμματα, δωρίζοντάς τα στο project. Επιπλέον, μπορούν να μας επισκεφτούν στο Zero Waste Lab στη Θεσσαλονίκη και να παρακολουθήσουν ζωντανά τη διαδικασία της ανακύκλωσης και παραγωγής με τον ρομποτικό βραχίονα.
Δάφνη Αρνέλλου
Αρχιτέκτων μηχανικός, ΕΜΠ
Msc in Advanced Architecture Iaac
Περισσότερες πληροφορίες:
Zero Waste Lab, Εγνατίας 154, εντός Helexpo, 546 36, Θεσσαλονίκη
Το Research & Design Studio The New Raw ιδρύθηκε από τους αρχιτέκτονες Πάνο Σακκά και Φωτεινή Σετάκη το 2015 στο Ρότερνταμ. Η αφετηρία τους ήταν η διάθεση να εξερευνήσουν τη χρήση τεχνολογιών αιχμής για την ανακύκλωση υλικών, δίνοντάς τους μια “δεύτερη ζωή” με τη μετατροπή τους σε προϊόντα υψηλής λειτουργικής και αισθητικής αξίας. Έτσι, ένα από τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν από την πρώτη μέρα ήταν η ανακύκλωση πλαστικών απορριμμάτων με 3D printing. Η δουλειά τους έχει προταθεί για βραβεία, ενώ το 2018 η Fast Company τους συμπεριέλαβε στο Top 10 World Changing Ideas. Έχουν συνεργαστεί με οργανισμούς όπως οι Coca-Cola, Δήμος Θεσσαλονίκης, AMS Institute, TU Delft, Hong Kong Design Institute, Δήμος Άμστερνταμ κ.ά.
