Της Δόμνας Μπογδάνου
Αυτό έλεγαν οι παππούδες και οι πατεράδες μας, αν δεν παντρέψεις παιδί κι αν δεν χτίσεις σπίτι δεν έχεις καταλάβει τίποτε από δυσκολίες. Εδώ και αρκετά χρόνια νομίζω πως έχει εμπλουτιστεί αυτή η φράση. Τώρα πλέον πρέπει να λέμε «αν δεν παντρέψεις παιδί, αν δεν χτίσεις σπίτι κι αν δεν έχεις ζήσει Πανελλαδικές στο σπίτι σου...».
Ακούγεται τρελό αλλά είναι μια κατάσταση που τη ζούμε και την ξαναζούμε κάθε χρόνο. Με το που μπαίνει Μάης τα πάντα κινούνται στον ρυθμό των Πανελλαδικών, ειδήμονες «πανελλαδικολόγοι» κατακλύζουν τα τηλεοπτικά κανάλια και μιλούν επί παντός. Την ψυχολογία των μαθητών, συμβουλές για τη διαχείριση του άγχους, κάνουν μαντεψιές για το σε ποιο μάθημα θα πέσουν δύσκολα θέματα, σε ποια ομάδα προσανατολισμού θα πέσουν οι βάσεις και σε ποια θα ανέβουν, γίνονται συζητήσεις για το αν θα πρέπει να καταργηθούν ή όχι και για το ποιο σύστημα επιλογής θα πρέπει να τις αντικαταστήσει.
Μέσα σ’ αυτόν τον πανικό μαθητές, γονείς, καθηγητές και φροντιστήρια κινούνται κουρασμένοι και αλλοπαρμένοι, προσπαθώντας να δώσουν με τον καλύτερο τρόπο τον υπέρ πάντων αγώνα. Οι μαθητές υπολογίζουν μόρια, διαβάζουν και προσπαθούν να κλείσουν τρύπες στην ύλη και κενά, δεν κοιμούνται και το ρίχνουν στις βαλεριάνες στην καλή περίπτωση ή αντίθετα ψάχνουν να βρουν τι θα τους κάνει να μπορούν να τα βγάλουν πέρα με ελάχιστες ώρες ύπνου. Κλάματα και κρίσεις πανικού είναι μέσα στο πρόγραμμα. Φυσικά δεν πατάνε στο σχολείο, κρατούν όλες τις απουσίες που δικαιούνται γι’ αυτές τις μέρες με αποτέλεσμα τα σχολεία να μοιάζουν διαλυμένα. Και όσοι έρχονται είναι κουρέλια από την κούραση, δεν θέλουν να τους μιλάς, δεν θέλουν να κάνουν μάθημα, μερικοί κοιμούνται πάνω στα θρανία αποκαμωμένοι από τις τόσες ώρες φροντιστήριο και διάβασμα. Πάρα πολλές φορές άκουσα φέτος που έκανα μάθημα στη Γ’ Λυκείου «Κυρία, λυπηθείτε μας... Αφήστε μας, ας μην κάνουμε μάθημα σήμερα... Λύσαμε τόσες χιλιάδες ασκήσεις στο φροντιστήριο δεν αντέχουμε άλλο! Αφήστε μας να κοιμηθούμε, να χαλαρώσουμε, να πούμε καμιά σαχλαμάρα για να εκτονωθούμε...». Και η κυρία είναι μετέωρη ανάμεσα στο να τους αφήσει και να κάνει κανονικά μάθημα. Συνήθως η λύση ήταν σολομώντεια, να τα αφήνεις να εκτονωθούν και μετά να λες «άντε βρε παιδιά, ένα μικρό κουράγιο να δούμε λίγο τη θεωρία που δεν της δίνετε πολλή σημασία να λύσουμε και μια δυο ασκησούλες, όσο αντέχετε σας το υπόσχομαι...».
Κι έρχεται η μεγάλη ώρα, δίνουν ένα ένα τα μαθήματα και σε παίρνουν τηλέφωνο ή σου στέλνουν μηνύματα με γέλια και με κλάματα, σε ρωτάνε πώς σου φάνηκαν τα θέματα, σου λένε τι έγραψαν και υπολογίζουν πόσα μόρια κοστίζει το κάθε λάθος κι άντε πάλι μαντεψιές για το πού θα κινηθούν οι βάσεις.
Τόσα χρόνια στην Εκπαίδευση αναρωτιέμαι γιατί όλα αυτά; Γιατί ακόμα και τώρα η ελληνική οικογένεια θεωρεί πως η μόνη οδός για τα παιδιά τους είναι οι σπουδές σ’ ένα Πανεπιστήμιο; Στον καιρό τον δικό μου αλλά και πιο παλιά οι σπουδές θεωρούνταν και ήταν ένας τρόπος κοινωνικής ανέλιξης, τώρα που όλο και πιο συχνά ακούς να λένε για άνεργους πτυχιούχους με διδακτορικά γιατί η ελληνική οικογένεια θεωρεί πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το Πανεπιστήμιο και ωθεί τα παιδιά της σ’ αυτόν χωρίς να τα ρωτάει αν μπορούν ή αν το θέλουν; Γιατί από τη στιγμή που θα πατήσουν το ποδαράκι τους στην Α’ Δημοτικού (για να μην πω από τη στιγμή που θα γεννηθούν και θεωρηθώ υπερβολική) υπολογίζουν τα έξοδα για τα φροντιστήριά τους; Γιατί ποτέ δεν τα ρωτάνε τι θέλουν και αν θέλουν ν’ ακολουθήσουν αυτόν το δρόμο; Και όχι μόνο δεν τα ρωτάνε αλλά αρκετές φορές τα ωθούν να σπουδάσουν πράγματα που εμφανώς δεν τους ταιριάζουν όμως σύμφωνα με το μυαλό τους αυτές οι σπουδές θα τους εξασφαλίσουν ένα καλό επαγγελματικό μέλλον. Και βλέπεις παιδιά που σου λένε πως θέλουν να σπουδάσουν κινηματογράφο αλλά διαβάζουν Μαθηματικά και Φυσική για να περάσουν στο Πολυτεχνείο.
Καταλαβαίνω την αγωνία του γονιού, είμαι μαμά και πέρασα κι εγώ τη λαίλαπα των Πανελλαδικών στο σπίτι μου, αλλά αν η επιλογή σπουδών είχε πριν μερικά χρόνια κάποια standards ως προς την επαγγελματική αποκατάσταση τώρα πλέον αυτά έχουν στην ουσία ανατραπεί. Σε εποχές τόσο ρευστές τίποτε και κανένας δεν μπορεί να σου υποσχεθεί πως το να σπουδάσεις μηχανικός ή φιλόλογος θα σου δώσει δουλειά. Το μόνο που έλεγα πάντα στους μαθητές μου και τα τελευταία χρόνια με μεγαλύτερη έμφαση είναι να προσπαθήσουν να ανακαλύψουν τι είναι αυτό που περισσότερο τους αρέσει να κάνουν στη ζωή τους. Αν το βρουν είναι σίγουρο πως θα το κυνηγήσουν γιατί θα τους ταιριάζει και θα τους κάνει χαρούμενους. Δεν έχει σημασία αν θα γίνουν κομμώτριες, γεωργοί, μηχανικοί αυτοκινήτων, γιατροί ή πυρηνικοί φυσικοί, ό,τι θέλουν ας γίνουν αρκεί να τους αρέσει. Είναι ο μόνος τρόπος να ξεκινούν το πρωί για τη δουλειά τους χωρίς να βογκάνε. Είναι και το μόνο που λέω στους γονείς τους κι ας με κοιτάνε πολλές φορές στραβά. Τα παιδιά μας θα ζήσουν πολλά χρόνια με την επιλογή τους, ας τα ευχαριστηθούν τουλάχιστον όσο γίνεται.
* Η Δόμνα Μπογδάνου είναι εκπαιδευτικός, Master of Education Εκπαιδευτική Ηγεσία και Πολιτική
