Σήμερα στη μία το μεσημέρι ο κόσμος της Αριστεράς αποχαιρετά τον Πάνο Δημητρίου, έναν από τους πρωτεργάτες της ανανέωσης του κομμουνιστικού κινήματος. Ήταν το τελευταίο εν ζωή μέλος του Π.Γ. του ενιαίου ΚΚΕ, που μετά τη 12η Ολομέλεια ηγήθηκε της ανανεωτικής πτέρυγας που συγκρότησε το ΚΚΕ Εσωτερικού.
Ο Πάνος έφυγε από τη ζωή στις έξι χθες τα ξημερώματα, έχοντας στο πλευρό του την πολυαγαπημένη του Μίρα και τα άλλα μέλη της οικογένειάς του. Η κηδεία του θα γίνει από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στη Θέρμη, από εκεί που πριν κάποια χρόνια ο Πάνος ήπιε το πιο “πικρό ποτήρι” που του επιφύλαξε η ζωή, αποχαιρετώντας τον έναν από τους γιους του. Έκτοτε ζωγραφίστηκε η θλίψη στο πρόσωπό του και ήταν εμφανής ακόμη και όταν χαμογελούσε... Έφυγε πλήρης ημερών, έζησε έναν ολόκληρο αιώνα και η ζωή του ήταν πολυτάραχη και συνυφασμένη αρχικά με την ιστορία της κομμουνιστικής και στη συνέχεια της ανανεωτικής Αριστεράς. Αφήνει πίσω του μια μεγάλη παρακαταθήκη για τα πολλά “ορφανά” πνευματικά του παιδιά, που σήμερα είναι ενήλικα και διασκορπισμένα σε περισσότερους από έναν πολιτικούς χώρους.
Στον αγώνα από 16 χρονών φτωχόπαιδο
Στην “Εκ βαθέων” δημόσια εξομολόγησή του, στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο, αφηγείται με έναν ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο τα όσα έζησε και προβάλλει τα ιδανικά στα οποία πίστεψε, χωρίς να κρύβει και τις “αμαρτίες” του κομμουνιστικού κόμματος, στο οποίο εντάχθηκε σε ηλικία μόλις 16 χρόνων, αλλά και τις δικές του “αμαρτίες”... Έζησε στο πετσί του διώξεις και εξορίες, έζησε ίντριγκες και διασυρμούς. Αλλά ποτέ δεν το έβαλε κάτω... Το όραμα για τον σοσιαλισμό, τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη και η απέχθεια σε δογματισμούς και ολοκληρωτισμούς (σ.σ.: δεξιούς και αριστερούς) ήταν αυτά που τον καθοδηγούσαν στη ζωή του. Ο Φίλιππος Ηλιού προλογίζοντας το “Εκ Βαθέων” ανέφερε μεταξύ άλλων: «Να είσαι δεκαπέντε χρονών, φτωχόπαιδο και μαθητής στη Θεσσαλονίκη, και να σε συνεπαίρνουν οι ιδέες και τα οράματα του κομμουνισμού και της παγκόσμιας επανάστασης που φλόγισαν τον αιώνα μας [...]. Κι ύστερα, μισόν αιώνα αργότερα, να παραστέκεσαι και να διαπιστώνεις την αποσύνθεση [...] αυτού του νέου κόσμου που δεν άντεξε τις εσωτερικές αντιφάσεις του και οδηγήθηκε στην πιο βάναυση αθέτηση της επαναστατικής και της ελευθερωτικής επαγγελίας [...]. Και παρ’ όλα αυτά, ίσως και γιατί ήσουν από εκείνους που, σχετικά έγκαιρα, διέβλεψαν τα αδιέξοδα [...] να εξακολουθείς να πιστεύεις [...] ότι οι δρόμοι των κοινωνικών αγώνων και του σοσιαλισμού [είναι] οι δρόμοι που θα ξανάπαιρνες αν γίνονταν όλα να ξεκινήσουν, πάλι, από την αρχή, πιστός στα ιδανικά της νιότης σου, που θα φωτίζονταν, τώρα πια, από τις οδυνηρές ιστορικές εμπειρίες». Ναι, έτσι ήταν ο Πάνος. Πιστός στα ιδανικά της νιότης του και όσο και να γερνούσε οι ιδέες του ήταν πάντα φρέσκες και πρωτοποριακές.
"Η ανανεωτική Αριστερά έκανε τις κομμουνιστικές ιδέες πιο ανθρώπινες"
Αγαπούσε την “Αυγή” και τους ανθρώπους της, ακόμη και όταν ασκούσε εποικοδομητική κριτική. Στην αγαπημένη του εφημερίδα παραχώρησε και την τελευταία του συνέντευξη, με αφορμή μια τιμητική στο πρόσωπό του εκδήλωση που διοργάνωσε ο Συνασπισμός το 2010, παρουσία του Αλέξη Τσίπρα. Στην ερώτηση “Τι σημαντικό προσέφερε η ανανεωτική Αριστερά στον τόπο μας”, απάντησε ότι “προσέφερε πολλά. Έκανε τις κομμουνιστικές ιδέες πιο ανθρώπινες. Έβαλε το συναίσθημα στον πολιτικό της λόγο. Και στον βαθμό που μπόρεσε να επιδράσει πολιτικά και ιδεολογικά, μπόλιασε την κοινωνία με αυτές. Νομίζω ότι η ανανεωτική Αριστερά σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής της είχε ενώσει τη θεωρία την πολιτική με το συναίσθημα...”.
Δεν έκρυψε ότι από μικρό παιδί ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός με τους τροτσκιστές. “Για κάποιο λόγο, που δεν μπορώ να εξηγήσω ούτε και σήμερα, δεν τους συμπαθούσα ιδιαίτερα. Από την αρχή ήμουν επιφυλακτικός μαζί τους. Κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Με ενοχλούσε ο απόλυτος τρόπος τους, τα συνθήματά τους και κυρίως ο φανατισμός τους. Ήταν σαν να μην έχουν συναισθήματα. Όλα τα μετρούσαν με το μέτρο της ιδεολογίας... Αυτό δεν μου άρεσε”, είχε πει.
ΕΝ ΕΙΔΕΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΟΣ
Από την ΟΚΝΕ στο ΚΚΕ, εξορίες, φυλακές, 12η Ολομέλεια, ΚΚΕ Εσωτερικού
Ο Πάνος Δημητρίου ήταν «Μπαγιάτης», γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιός και παιδί εργατών. Το 1933, στα 16 του χρόνια οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ και καταλυτικό ρόλο σε αυτή του την επιλογή έπαιξε ένας φοιτητής, ο Τάκης Νικολαΐδης. Διώχθηκε, βασανίστηκε και φυλακίστηκε, ήδη από την εποχή της μεταξικής δικτατορίας. Το 1938 και μόλις 21 χρονών εξορίστηκε στη Φολέγανδρο. Ο πρώτος τόπος εξορίας στάθηκε πανεπιστήμιο για τον Πάνο, αφού εκεί έμαθε γαλλικά και λίγα γερμανικά, ενώ ανέπτυξε τις θεωρητικές του γνώσεις για την Αριστερά και όχι μόνο. Στη Φολέγανδρο συνάντησε για πρώτη φορά τον Μπάμπη Δρακόπουλο, με τον οποίο ανέπτυξε στενή φιλία που κράτησε στον χρόνο. Μετά από ένα μικρό διάστημα ελευθερίας συλλαμβάνεται πάλι το 1941 και εξορίζεται εκ νέου, αυτή τη φορά στην Ακροναυπλία. Την Πρωτοχρονιά του 1944, μετά την απόδρασή του από την Κέρκυρα, ανέλαβε υπεύθυνος της ΕΠΟΝ Θεσσαλονίκης.
Διετέλεσε μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ενιαίου ΚΚΕ και το 1968 ηγήθηκε μαζί με τους Ζωγράφο και Παρτσαλίδη της ανανεωτικής του πτέρυγας, ενώ ήδη από τα γεγονότα της Τασκένδης, το 1955, είχε στοχοποιηθεί από τους Ζαχαριαδικούς. Στην Ελλάδα γύρισε το 1974 και παρέμεινε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Εσωτερικού. Στη συνέντευξή του στην «Αυγή» δήλωσε «αμετανόητος και αδιόρθωτος» και πως αν μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο πίσω, θα ακολουθούσε την ίδια ακριβώς διαδρομή, αν οι συνθήκες ήταν ίδιες με εκείνες του 1930 στη χώρα.
ΣΥΡΙΖΑ: Μας αφήνει πολύτιμη παρακαταθήκη
Επισημαίνοντας ότι "παρέμεινε ώς το τέλος της ζωής του ενεργός στον χώρο της Αριστεράς, από τις γραμμές του Συνασπισμού, ‘αμετανόητος και αδιόρθωτος’", η Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρέτησε τον Πάνο Δημητρίου: "Υπήρξε μια μεγάλη ιστορική προσωπικότητα. Με τους αγώνες του, τη στάση ζωής του, την πολύτιμη σκέψη του, συνέβαλε αποφασιστικά στη θεμελίωση και την εδραίωση του ανανεωτικού κομμουνιστικού ρεύματος στη χώρα μας, και μας αφήνει πολύτιμη παρακαταθήκη» αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Κ.Ε. του κόμματος, εκφράζοντας τα θερμά του συλλυπητήρια στους συγγενείς, τους οικείους και τους συντρόφους του.
Π. Ρήγας: Φωτεινό παράδειγμα συνέπειας, ανιδιοτέλειας, αγωνιστικότητας
«Εκφράζουμε τη βαθιά μας θλίψη για την απώλεια του ιστορικού στελέχους του κομμουνιστικού κινήματος και της ανανεωτικής Αριστεράς που έφυγε σήμερα έχοντας συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής» τόνισε ο γραμματέας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Ρήγας, προσθέτοντας ότι ο Πάνος Δημητρίου «παρέμεινε μέχρι τέλους συνεπής στις αξίες της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, ιδεώδη για τα οποία αγωνίστηκε μέσα από την πολυετή και πολυσύνθετη δράση του». «Για όλους μας θα αποτελεί φωτεινό παράδειγμα συνέπειας, ανιδιοτέλειας και αγωνιστικότητας» κατέληξε.
Συγκίνηση Βούτση για την απώλεια
Ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης εξέφρασε τη συγκίνησή του για την απώλεια του ιστορικού στελέχους της Αριστεράς και τα θερμά συλλυπητήριά του στους οικείους του. Σήμερα, στην κηδεία του παλαίμαχου αγωνιστή ο Ν. Βούτσης θα καταθέσει στεφάνι.
Αποχαιρετισμός από την ΕΔΙΑ
Η «Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κ. & Δ. Μακεδονίας» στη δική της ανακοίνωση αποχαιρετά το ιδρυτικό της μέλος και πρώτο αντιπρόεδρό της και εκφράζει τα θερμά συλλυπητήριά της στην οικογένειά του.
ΔΗΜ.ΑΡ.: Η μνήμη του θα μας διδάσκει
Τα θερμά συλλυπητήρια της στη Μίρα και τον Γιούρι απηύθυνε η K.E. της ΔΗΜ.ΑΡ. επισημαίνοντας πως ο Πάνος Δημητρίου "αγωνίστηκε αταλάντευτος και με αυταπάρνηση για τις ιδέες της κοινωνικής δικαιοσύνης, για τις ιδέες του σοσιαλισμού με Δημοκρατία και Ελευθερία. Ακολουθώντας όλα τα εγχειρήματα της ανανεωτικής Αριστεράς, κατέθεσε ολόκληρη τη ζωή του στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες με ιδιαίτερη σεμνότητα, όπως άλλωστε και έζησε. Η μνήμη του θα μας διδάσκει".
Συλλυπητήρια στην οικογένεια από την "Αυγή"
Η «Αυγή» στέλνει τα δικά της συλλυπητήρια στη Μίρα, στον Γιούρι και στην έφηβη πια Ιβάνα, που ήταν το φως της ζωή του τα τελευταία χρόνια.
