Η καλλιτεχνική διεύθυνση της Όπερας του Poznań μας παρέσχε, ιδία πρωτοβουλία (!), την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, ως φιλοξενούμενοί της, την πρεμιέρα νέας παραγωγής της όπερας του Modest Petrovich Mussorgsky (1839 - 1881) «Boris Godunov», προγραμματισμένη για τις 18 Ιουνίου, ως βαρύνον επιστέγασμα της καλλιτεχνικής περιόδου 2015-16.
Χτισμένη στις όχθες του ποταμού Βάρτα, η τέταρτη σε μέγεθος μητροπολιτική διοίκηση της Πολωνίας αποτελεί παλαιόθεν διοικητικό και οικονομικό κόμβο και συγκροτεί αξιοπρόσεκτο αστικό ιστό, με αποκατεστημένη από τους βομβαρδισμούς παλαιά πόλη αναγεννησιακού ρυθμού και πλούσιο πολιτισμικό παρελθόν, τόσο πολωνικής όσο και γερμανικής προέλευσης. Ο χαρακτηρισμός του τότε Posen ως αυτοκρατορικής διαμονής των Hohenzollern το προικοδότησε με σειρά λαμπρών κτηρίων και άλλων υποδομών, ανάμεσά τους και με μιαν όμορφη όπερα, κτίσμα του φημισμένου αρχιτέκτονα Max Littmann (1910), το σημερινό Θέατρο «Stanisław Moniuszko», ονοματισμένο έτσι από τον σημαντικότερο συνθέτη μελοδραμάτων της χώρας.
Με δεδομένα ακουστικής παρεμφερή εκείνων του Φέστσπηλχάουζ στο Μπάυρώιτ, η μέτριας χωρητικότητας αίθουσα επιτρέπει ευχερή παρακολούθηση των σκηνικών δρωμένων από όλους τους θεατές, κρατεί την ορχήστρα ελεγχόμενη στην τάφρο της και διευκολύνει την προβολή των φωνών. Σε αυτήν κλήθηκε να πραγματοποιήσει το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης όπερας, μετά από επιδόσεις στο θέατρο και τον κινηματογράφο, ο καθιερωμένος ήδη ως θεατρικός συγγραφέας Ivan Vyrypajev (1974). Η πρεμιέρα, ωστόσο, αφορούσε και το ίδιο το έργο, που, με την παραγωγή αυτή, παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στο Πόζναν στην πρωτότυπη εκδοχή του, όπως ο ίδιος ο Μουσσόργκσκυ την εμπλούτισε, στα 1872, με τη λεγόμενη «πράξη της Πολωνίας» που εισήγαγε και τον βασικό γυναικείο χαρακτήρα στην πλοκή.
Στην στήλη της 14ης.06.2015 είχαμε επισημάνει τη βαθιά εντύπωση που είχαμε αποκομίσει από την παράσταση του θεατρικού έργου του Βιριμπάγιεφ «Μεθυσμένοι» (Μπρατισλάβα, Δημοτικό Θέατρο P.O. Hviezdoslav, Μάιος 2015). Παρόμοια στοιχεία πνευματικότητας επιχείρησε να προβάλει ο Ρώσος και στην πρώτη του μελοδραματική απόπειρα αποκαθαίροντας τόσο την έννοια του Έθνους -έναντι εκείνης της μάζας- όσο και την έννοια της Θρησκείας από τα ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά της κάθε είδους μισαλλόδοξης περιχαράκωσής τους.
Θεωρώντας, όπως ο ίδιος δήλωσε σε εκδήλωση λίγο πριν από την παράσταση, ότι στην όπερα ο σκηνοθέτης οφείλει να απέχει όταν οι ερμηνευτές τραγουδούν, ο Βιριπάγιεφ σεβάστηκε τις συμβάσεις του είδους. Στο πλαίσιο αυτό, πρότεινε ένα μινιμαλιστικό σκηνικό (της Anna Met) με καθαρούς συμβολισμούς σε αυτό (π.χ. η υποτυπώδης σκηνογραφική συνεκδοχή ανακτόρου και μονής υποκαθίσταται, για τον θάνατο του Τσάρου, από τον σταυρό του προσωπικού μαρτυρίου του), αλλά και στην κίνηση των προσώπων, ενισχύοντας τη συνολική συμμετρία δι ναδοχής των σκηνών. Χαρακτηριστική υπήρξε η μεταβολή ατμόσφαιρας μεταξύ β’ και γ’ πράξης, με τη γιγάντια tapisserie μιας πηγής να σηματοδοτεί την καθολική αναγεννησιακή εκκοσμίκευση της Αυλής του Sandomierz αντιθετικά προς τον ορθόδοξο ασκητισμό του Κρεμλίνου. Στην επιτυχία του θεάματος συνέβαλαν καθοριστικά, ωστόσο, τόσο τα εξαίρετα κοστούμια εποχής της Katarzyna Lewinska όσο και οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί της Jacqueline Sobiszewski.
Εντυπωσιακή υπήρξε και η άθροιση της πολυπληθούς ομάδας εξαίρετων Πολωνών λυρικών ερμηνευτών με εξάρχοντες τέσσερις πρώτης κατηγορίας βαθυφώνους, τον διεθνώς πολλά υποσχόμενο Μπαρίς του Rafal Siwek, τον εξ ίσου «βαθύ» Πιμέν του Krzysztof Baczyk, τον πληθωρικά γκροτέσκο Βαρλαάμ του Rafal Korpik, αλλά και τον cantante συναδέλφό τους Stanislaw Kufllyuk στο μέρος του χειριστικού Ιησουίτη Ρανγκόνι. Εντυπωσιακός και ο ήδη προαλειφόμενος για το μέρος του Τόνιο βαρύτονος Andrzej Filończyk ως Σελκαλώφ.
Ποιοτική αφθονία και στους τενόρους, τον ορειχάλκινης υψηλής περιοχής και εμφάνισης «ζεν πρεμιέ» Ντιμίτρι (Rafał Bartmiński), τον πολυμήχανο Σουίσκι (ο λυρικός Piotr Friebe), τον γλοιώδη Μισαήλ (Karol Bochański), όπως και τον «τρελό» (ο μαλακός Bartłomiej Szczeszek) ως εκφραστή του αιώνιου πόνου του ρωσικού λαού.
Βινιέτες χάρισαν στους ρόλους τους οι περιστασιακοί γυναικείοι χαρακτήρες (K. Wlodarczyk, N. Puczniewska, Olga Maroszek, M. Wilczyńska - Goś), ενώ η λαμπερή μεσόφωνος Magdalena Wachowska σκιαγράφησε μιαν αγέρωχη Μαρίνα μεταλλικής ηχοχρωματικής κοπής. Χορωδία και ορχήστρα διηύθυνε με σφοδρότητα και ευαισθησία σε λεπτομέρειες της ενορχήστρωσης ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου, διεθνούς φήμης Πολωνός αρχιμουσικός Gabriel Chmura, εύγλωττης σεμνότητας κατά τον εορτασμό των γενεθλίων του στη δεξίωση που ακολούθησε...
