Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
11.8°C16.2°C
1 BF 80%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αυξημένες νεφώσεις
12 °C
9.9°C14.1°C
1 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
15 °C
11.0°C14.9°C
2 BF 78%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.1°C17.5°C
2 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
9 °C
8.9°C11.9°C
0 BF 100%
Ελένη Βαροπούλου / Ελένη Βαροπούλου: "Τα όρια ανάμεσα στις τέχνες έχουν γίνει δυσδιάκριτα"...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ελένη Βαροπούλου / Ελένη Βαροπούλου: "Τα όρια ανάμεσα στις τέχνες έχουν γίνει δυσδιάκριτα"...

Φωτό: Αρτεμις Αλκαλαη

Για το όραμά της, το Δίκτυο Πόλεων και Τόπων, που ξεκινά από αύριο πιλοτικά στην Αργολίδα, ως ένα δίκτυο εγκαταλελειμμένων εργοστασίων αρχικά στην Πελοπόννησο και στη συνέχεια σε άλλες περιφέρειες της Ευρώπης και της λεκάνης της Μεσογείου, μας μιλά η Ελένη Βαροπούλου, θεατρολόγος, κριτικός θεάτρου και τέχνης, μεταφράστρια και δοκιμιογράφος.

Ένα πείραμα που είναι φανερό πως το απασχολούν “οι τρόποι με τους οποίους γράφεται η Ιστορία, η αξία των μικρών προσωπικών ιστοριών, η προφορική Ιστορία, η Ιστορία των τόπων και των μνημείων”, όπως εξηγεί η ίδια, προσθέτοντας πως “προς τα εκεί προσανατολίζονται όχι μονάχα επιστήμονες, αλλά και καλλιτέχνες με τα έργα τους”.

* Ποια στάθηκε η αιτία για την επιστροφή σας στην Αργολίδα και την εκκίνηση μιας νέας αρχής σε σχέση με τον πολιτισμό, τον τόπο, τους ανθρώπους και τα μνημεία του;

Είναι, οπωσδήποτε, μια νέα αρχή, γιατί, ύστερα από είκοσι χρόνια, πολλά πράγματα στο Άργος δεν είναι πια ίδια. Ούτε καν τα μνημεία της νεότερης Ιστορίας, αφού ο περίγυρός τους, κοινωνικός και πολιτιστικός, έχει αλλάξει. Διάφορα αρχιτεκτονήματα μέσα στην πόλη πήραν άλλη μορφή, μετεξελίχθηκαν και προσφέρονται για άλλες χρήσεις. Πώς θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε σήμερα μια site specific παρέμβαση στην Αργολίδα γύρω από τον άξονα της Αρχαιολογίας; Αυτό ήταν για μένα η πρόκληση, το στοίχημα και μία από τις αιτίες της επιστροφής μου. Την έννοια της Αρχαιολογίας θα πρέπει, όπως φαίνεται μέσα από το δίπτυχο «Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης» και «Αργολική Industriale», να τη διαβάσουμε σαν μια Αρχαιολογία της νεωτερικότητας. Στον έναν πόλο έχουμε τη νεωτερική ιδέα του ξενακικού Πολύτοπου, θεμελιακή για όλα τα πολύτεχνα έργα που δημιουργούνται σε σχέση με αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, τοπία, θεατές και στον άλλο πόλο τα εργοστάσια και την Αρχαιολογία του βιομηχανικού χώρου.

* Τι αποκομίσατε από την πολύχρονη διαδρομή και πείρα σας στη διεθνή και, πιο συγκεκριμένα, στην ευρωπαϊκή καλλιτεχνική σκηνή σε σχέση με τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που αλλάζουν και τα νέα μέσα έκφρασης των δημιουργών που πρέπει να εφευρίσκονται;

Έχω αποκομίσει την εμπειρία ότι όλο και περισσότερο οι καλλιτέχνες εκδηλώνουν μια υπεύθυνη συνειδητή στάση απέναντι στα κοινωνικά και πολιτικά πράγματα. Η ένταξη των δημιουργών σε συμμετοχικές καλλιτεχνικές διαδικασίες και σε διαδικασίες άμεσα κοινωνικού χαρακτήρα είναι το πιο χαρακτηριστικό φαινόμενο. Όσο για τα μέσα έκφρασης, αυτά ανήκουν σε ένα ευρύτατο φάσμα, αφού τίποτε δεν αποκλείεται και όλα είναι δυνατά. Ορισμένα, μάλιστα μέσα, εμφανίζονται ως εντελώς καινούργια, γιατί εφευρίσκονται στο πλαίσιο της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης. Άλλα, πάλι, γίνονται νέα επειδή διεκδικούν να είναι καινούρια μέσα από τις διαφοροποιημένες λειτουργίες τους.

* Πόσο συμμετέχουν στην αναζήτηση μιας νέας αφήγησης η Ιστορία ανθρώπων και τόπων, μνημεία και κοινωνικοπολιτικές συγκυρίες;

Ύστερα από μια παροδική αμφισβήτηση της Ιστορίας και της ιστορικότητας, μας απασχολούν ξανά οι τρόποι με τους οποίους γράφεται η Ιστορία, η αξία των μικρών προσωπικών ιστοριών, η προφορική Ιστορία, η Ιστορία των τόπων και των μνημείων. Προς τα εκεί προσανατολίζονται όχι μονάχα επιστήμονες, αλλά και καλλιτέχνες με τα έργα τους. Από μια τέτοια σκοπιά μπορούμε να μιλήσουμε για μια νέα αφήγηση, αλλά και για ανανεωμένες μορφές τής αφηγηματικότητας με τις οποίες εργάζονται τα ίδια τα έργα τέχνης.

* Σε τι σημείο βρίσκονται οι παραστατικές τέχνες, το θέατρο, η μουσική, ο κινηματογράφος, ο πολιτισμός, και η παραγωγή τους σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο;

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας το cross over ανάμεσα στις τέχνες και στα υβριδικά έργα, θα έλεγα ότι βρισκόμαστε στο σημείο μιας διαρκούς συνδιαλλαγής μεταξύ των τεχνών. Τα όρια ανάμεσα στις τέχνες έχουν γίνει, προ πολλού, δυσδιάκριτα, όπως γίνονται συχνά δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή, την τέχνη και την κοινωνική εργασία, την επιστημονική έρευνα, τον ακτιβισμό. Την παραγωγή πολιτισμού και έργων τέχνης στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες μπορούμε να την περιγράψουμε και να την ερμηνεύσουμε γιατί διαθέτουμε γνώση και τα κατάλληλα εργαλεία. Έναν ευρωπαϊκό θεωρητικό λόγο για τα φαινόμενα αυτά. Οι πολιτιστικοί θεσμοί και οι πολιτιστικές παραδόσεις, οι μηχανισμοί εξουσίας, η αγορά, κατανάλωση και διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών στον ευρωπαϊκό χώρο δεν είναι απάτητο πεδίο. Σ’ αυτό έχει θέση καθένας από εμάς με τον τρόπο του. Αμφιβάλλω, όμως, αν οι τέχνες σε διεθνές επίπεδο είναι ένα πεδίο για το οποίο μπορούμε να εκφέρουμε υπεύθυνα μια γνώμη πέρα από τη γενική διαπίστωση ότι ο καπιταλισμός και η παγκοσμιοποίηση έχουν επιβάλει το καθεστώς τους σε διεθνή κλίμακα. Ποιες είναι, όμως, οι μορφές αντίστασης στα διάφορα σημεία του πλανήτη και πώς αυτές εκφέρονται, πώς λειτουργούν οι καλλιτέχνες έξω από τα καθιερωμένα κέντρα και ποιες είναι οι τωρινές αναζητήσεις τους; Αυτό είναι ένα πεδίο το οποίο θα θέλαμε να χαρτογραφήσουμε και καλό είναι να το προσεγγίζουμε με μεγάλη προσοχή, ανιχνεύοντας τις κατά τόπους ιδιαιτερότητες”.

* Πώς έχετε οραματιστεί το Δίκτυο Πόλεων και Τόπων;

Ως ένα δίκτυο εγκαταλελειμμένων εργοστασίων στην Πελοπόννησο και σε άλλες περιφέρειες της Ευρώπης και της λεκάνης της Μεσογείου. Η κοινή κατάσταση των εργοστασίων θα είναι ο συνεκτικός κρίκος και μια πηγή έμπνευσης για ορισμένους καλλιτέχνες, επιστήμονες, ερευνητές και για μικρές ομάδες. Αυτοί θα εργάζονται μέσα στους συγκεκριμένους χώρους και στις γύρω περιοχές. Η ιδέα δεν είναι να ακούσουμε στο εσωτερικό των ερειπωμένων εργοστασίων κάποιες φωνές του παρελθόντος με νοσταλγία, αλλά ούτε και να επιταχύνουμε τη μετατροπή των χώρων αυτών σε κάτι άλλο, πράγμα το οποίο γίνεται συνήθως με πρωτοβουλίες ιδιωτών, δημόσιων φορέων, επιχειρήσεων. Ζητούμενο αυτού του δικτύου είναι οι κοινές πρακτικές ανάμεσα σε καλλιτέχνες από διάφορες χώρες, η ανταλλαγή ιδεών, μια νέα «παιδαγωγία» με την μπρεχτική έννοια του όρου, βασισμένη στα «έργα μάθησης», γνωστότερα ως «διδακτικά έργα». Ζητούμενο, επίσης, είναι μια άλλου τύπου παραγωγική διαδικασία σε χώρους που υπήρξαν κατεξοχήν τόποι της παραγωγής και της εργασίας και ερειπώθηκαν.

* Τι θα περιλαμβάνει το Δίκαιο; Έχετε κάποιο πρότυπο στο μυαλό σας για τον σχεδιασμό και την υλοποίησή του.

Μιλάμε για ένα ερευνητικό project, για μια δοκιμή, απόπειρα, ακόμη και πείραμα και αυτό σημαίνει ότι δεν ξεκινάμε από ένα μοντέλο ή από μια συστηματοποιημένη θεωρητική κάλυψη των προτεινόμενων συνεργιών. Απαντήσεις σε ερωτήματα και προβλήματα θα προκύψουν σταδιακά, κυρίως μέσα από την επαφή με το «συγκεκριμένο», μέσα από τις εμπειρίες στον κάθε τόπο, μέσα από την μετεξέλιξη των προτάσεων που δοκιμάζονται στη πράξη.

* Πόσο απαραίτητη και κυρίαρχη απαιτείται να είναι σε αυτή την ιδέα η συμμετοχή του ντόπιου πληθυσμού και ως προς ποιες κατευθύνσεις;

Βεβαίως είναι απαραίτητη η συμμετοχή ανθρώπων από την περιοχή. Τόσο, όμως, ο πληθυσμός, όσο και οι μάζες είναι έννοιες και πραγματικότητες στις οποίες δεν στοχεύουμε. Στόχος είναι μικρότερες ομάδες, πυρήνες από άτομα κινητοποιημένα και ενδιαφερόμενα, ενεργητικά, διαθέσιμα να εμβαθύνουν και να δραστηριοποιηθούν κοινωνικά και πολιτισμικά. Στις ομάδες αυτές κυρίαρχη θα είναι η θέση ανθρώπων από την περιοχή και μάλιστα εκείνων που δεν εντυπωσιάζονται εύκολα και δεν καταναλώνουν παθητικά το ένα ή το άλλο πολιτιστικό στερεότυπο.

“Διεθνής Τόπος, Πελοπόννησος / Άργος - Μυκήνες” 3-9 Ιουλίου

Την Παρασκευή 7 Ιουλίου, θα υπάρξει δωρεάν μεταφορά του κοινού με πούλμαν που θα αναχωρήσει στις 4.30 μ.μ. από την Πλατεία Καραϊσκάκη προς Μυκήνες / Άργος. Η επιστροφή θα γίνει αυθημερόν μετά τη λήξη της παράστασης στις 9.30 μ.μ. στο Αρχαίο Θέατρο του Άργους. Για κρατήσεις θέσεων επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 2752-360222

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL