Συνέντευξη στον Γιάννη Κρανιδιώτη
* Γιάννη, χαίρομαι που τα λέμε πάλι στο Πρίσμα και στο συλλεκτικό μας τεύχος. To νέο σου έργο φέρει τον τίτλο "Ichographs vanLoon" και παρουσιάζεται από τις 12 Δεκεμβρίου στο ιστορικό BOZAR, το κέντρο καλών τεχνών των Βρυξελλών. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πες μας λίγα πράγματα για το BOZAR και πώς προέκυψε η συνεργασία μαζί τους.
Το BOZAR με αφορμή την δημιουργία του BOZAR Lab, ενός τμήματος που ασχολείται με τα νέα μέσα και την ψηφιακή τέχνη, θέλησε μαζί με τις κύριες εικαστικές εκθέσεις να δημιουργήσει παράλληλες εκδηλώσεις, εκθέσεις και performances από καλλιτέχνες που θα εμπνέονταν από τις κεντρικές του εκθέσεις. Βλέποντας την προηγούμενη δουλειά μου στην σειρά έργων Ichographs, ένα έργο ηχοποίησης (sonification) όπου πίνακες ζωγραφικής μετατρέπονται σε ήχους με βάση την σχέση χρώματος-συχνότητας, μου πρότειναν να δουλέψω πάνω στους πίνακες της έκθεσης με έργα του Theodoor van Loon που εκείνο τον καιρό οργάνωναν.
* Μίλησέ μας το έργο σου. Τι αντικρίζει κανείς στο Ichographs vanLoon;
Το Ichographs vanLoon είναι μία οπτικοακουστική εγκατάσταση (1ch 4Κ video| 2ch sound. ) όπου διερευνά τη σχέση μεταξύ οπτικών μορφών και ήχου με τη μετατροπή των χρωμάτων σε ηχητικές συχνότητες. Η εικόνα αποσυντίθεται στα βασικά χρώματα που την έχουν δημιουργήσει και σε κάθε χρώμα αντιστοιχείται μια ηχητική συχνότητα. Συνολικά 720 ηχητικές γεννήτριες ημιτονοειδούς κύματος αναδημιουργούν την εικόνα στον τομέα του ήχου, ενώ την ίδια στιγμή βλέπουμε τον πίνακα να αποσυντίθεται σε χιλιάδες χρωματιστές ψηφίδες που πετάνε στο χώρο. Καθώς κινούμαστε μέσα από τα διάφορα στρώματα χρώματος και κατά συνέπεια ηχητικών συχνοτήτων, διερευνάμε τις συνδέσεις μεταξύ της κλασσικής αισθητικής και της ψηφιακής πρακτικής, αποκαλύπτοντας μια λανθάνουσα εκδοχή της αρχικής εικόνας (πίνακα). Το τελικό έργο είναι μια νέα συγχώνευση της κλασσικής ζωγραφικής και των σύγχρονων αφαιρετικών μεθόδων, ένας αρμονικός διάλογος μεταξύ παλαιού και νέου, αναλογικού και ψηφιακού. Η επεξεργασία των εικόνων και το βίντεο έγινε σε C++ με openFrameworks και ο ήχος στο Supercollider. Μπορείτε να δείτε το έργο στην προσωπική μου ιστοσελίδα http://kranidiotis.gr/ichographs-vanloon
* Ζήτησαν από εσένα κάτι συγκεκριμένο σχετικά με τους πίνακες του van Loon ή σου άφησαν πλήρη ελευθερία με βάση όσα είχαν δει στα προηγούμενα έργα σου;
Η αλήθεια είναι ότι έγιναν αρκετές επαφές και συζητήσεις μέχρι να καταλήξουμε στην τελική μορφή του έργου. Η φιλοσοφία του BOZAR Lab δεν ήταν να επιλέξουν ένα έτοιμο έργο, αλλά το έργο να διαμορφωθεί και να πάρει την τελική του φόρμα μέσα από μία διαδικασία κατά την οποία ο καλλιτέχνης θα έρθει σε επαφή με όλους όσους εμπλέκονται στην οργάνωση της κεντρικής έκθεσης και κατά συνέπεια με το έργο του van Loon. Έτσι, εκτός από την ομάδα του BOZAR Lab, συναντήθηκα αρκετές φορές με τον Koenraad Jonckheere, ο οποίος είναι καθηγητής ιστορίας της τέχνης με ειδίκευση την Αναγέννηση και το Μπαρόκ στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης και έχει ασχοληθεί με την δύναμη της εικόνας και την χρήση της σε διάφορες εποχές. Για παράδειγμα, μετά από τις συζητήσεις με τον Koenraad, αυτό που αποφάσισα να τονίσω ακόμα περισσότερο ήταν η αποδόμηση της εικόνας. Και αυτό γιατί η εποχή που έζησε ο van Loon έχει συνδεθεί με την περίοδο της εικονομαχίας. Στο έργο μου αφαιρώ σταδιακά τα τμήματα της εικόνας που μετατρέπω σε ήχο, στοιχείο που έχει άμεση αναφορά στην καταστροφή τον εικόνων και κατά συνέπεια στην εικονομαχία. Επίσης συνεργάστηκα με το Art Science Lab του IPEM, το κέντρο μουσικής έρευνας του Πανεπιστήμιου της Γάνδης, όπου συζητήσαμε κυρίως το ηχητικό μέρος του έργου και το πως μπορεί να κατανεμηθεί ο ήχος στον τρισδιάστατο χώρο. Αυτό συνολικά διήρκησε για ένα διάστημα περίπου 6 μηνών, κατά την διάρκεια του οποίου μέσα από τις συναντήσεις και την έρευνα που παράλληλα έκανα, διαμορφώθηκε το τελικό έργο.
* Υπάρχουν κάποια αισθητικά χαρακτηριστικά στον van Loon που σε γοήτευσαν;
Ο van Loon ήταν ένας ζωγράφος που είχε σημαντικά επηρεαστεί από τον Caravaggio. Όσο και αν λατρεύω τον Caravaggio τόσο δεν μπόρεσα να βρω αυτή την δύναμη του φωτός στον van Loon. Αυτό όμως που βρήκα συναρπαστικό ήταν και τα πέντε έργα που είχα στην διάθεσή μου είχαν θρησκευτικό θέμα. Έτσι για εμένα είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να επιλέξω ποιες περιοχές θα αφαιρέσω για να τις μετατρέψω σε ήχο. Για παράδειγμα, στον πίνακα "Η κοίμηση της Θεοτόκου" απεικονίζεται η παναγία να βαστάζεται και να οδηγείται στον ουρανό από τους αγγέλους, ενώ από κάτω οι πιστοί προσεύχονται προς αυτήν. Εκεί επέλεξα να ηχοποιήσω και κατά συνεπεία να αφαιρέσω το πάνω τμήμα του πίνακα που βρίσκεται η Παναγία με τους αγγέλους. Αυτό έχει σαν συνέπεια στο τέλος του έργου να απουσιάζει το υπερφυσικό στοιχείο τελείως από τον πίνακα και να βλέπουμε τους πιστούς να προσεύχονται προς ένα κενό ουρανό όπου έχουν απομείνει μόνo το χρωματικό φάσμα από την εικόνα που αφαιρέθηκε. Αυτό το σημειολογικό παιχνίδι με την εσκεμμένη αφαίρεση τμημάτων από τους πίνακες, ήταν και αυτό που με γοήτευσε περισσότερο στην όλη διαδικασία.
* Τα έργα σου θα παρουσιαστούν και κάπου αλλού σύντομα; Επίσης, ετοιμάζεις κάτι νέο;
Από τον Δεκέμβριο και για έξι μήνες, θα παρουσιαστεί στο αεροδρόμιο της Αθήνας σε συνεργασία με το Athens Digital Arts Festival, το κινητικό γλυπτό Cyma {Fos}, ένα έργο του οποία η κίνηση επηρεάζεται σε πραγματικό χρόνο από τα δεδομένα του ηλιακού ανέμου. Επίσης αυτές τις μέρες συμμετέχω σε μία έκθεση στο μουσείο σύγχρονης τέχνης της Ρώμης - MACRO Asilo με το του διαδραστικό γλυπτό "Touch Me". Συγχρόνως, συνεχίζω να δουλεύω πάνω στα έργα μου που έχουν ως κύριο στοιχείο το φως και συγκεκριμένα ολοκληρώνω μία διαφορετική εκδοχή ενός διαδραστικού γλυπτού με τον τίτλο "Don’t Touch Me".
Ο Γιάννης Κρανιδιώτης είναι καλλιτέχνης νέων μέσων, το έργο του οποίου διερευνά τη σχέση μεταξύ επιστήμης και τέχνης χρησιμοποιώντας κυρίως το φως και τον ήχο για να δημιουργήσει χώρους και εμπειρίες όπου και οι δύο συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν. Ενδιαφέρεται για φυσικά φαινόμενα όπως η αρμονική ταλάντωση, η φυσική επαναληψιμότητα και η κυματική, αλλά και η εξερεύνηση και η επεξεργασία επιστημονικών δεδομένων, όπως οι ιδιότητες των εξωπλανητών ή του ηλιακού ανέμου. Πολλά από τα έργα του περιλαμβάνουν κίνηση και αλληλεπίδραση, ενώ άλλα μεθόδους επεξεργασίας δεδομένων και ηχοποίησης. Έχει σπουδάσει Φυσική στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, Οπτική στο Πανεπιστήμιο του Essex.
Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε πολλά φεστιβάλ και εκθέσεις όπως στο BOZAR (Βρυξέλλες), Maintenant (Ρεν), SPECTRA (Αμπερντίν), FILE (Σάο Πάολο), ISEA (2016 Χονγκ Κονγκ, 2015 Βανκούβερ), MADATAC (Μαδρίτη), Lumen Prize Global Tour, ADAF, Onassis Cultural Center. Πολλοί ιστότοποι και περιοδικά δημοσίευσαν άρθρα σχετικά με το έργο του, όπως το Google Cultural Institute, το The Creators Project, Arduino.org, Gizmodo, Open Culture, Hyperallergic, Bigthink και Konstvärlden.
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα του: http://kranidiotis.gr
Δημήτρης Πετάκος
