"Όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα θα είναι το ‘hottest play’ του 2018" δήλωσαν στην "Αυγή" παράγοντες της εγχώριας κεφαλαιαγοράς, σχολιάζοντας την ευφορία στην αγορά ομολόγων, επιστέγασμα της οποίας ήταν να κλείσει η εβδομάδα με το δεκαετές να δίνει για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια απόδοση κάτω του 4% και spread κάτω των 400 μονάδων μετά τις 28 Ιανουαρίου του 2010. Εννοώντας με τον τρόπο αυτόν ότι η χώρα μας, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα είναι το 2018 πόλος έλξης επενδυτικών κεφαλαίων στα ομόλογα, ενδεχομένως δε και στο χρηματιστήριο. Παρατήρησαν ακόμη, ότι αυτό που συνέβη στην αγορά κρατικών τίτλων μέσα στο τελευταίο τριήμερο, με τέτοια απότομη υποχώρηση των αποδόσεων, δεν είναι και ό,τι πιο συνηθισμένο.
Το πρόσφατο "ράλι" των ομολόγων κατοπτρίζει τη βελτίωση του κλίματος στις αγορές και την άρδην αλλαγή των διαθέσεων εκ μέρους των επενδυτών για την Ελλάδα και στέλνει αίσιους οιωνούς για τις δανειοδοτικές δυνατότητες της χώρας, καθώς:
* Πρώτον, προλειαίνει το έδαφος για την επιτυχία του επταετούς ομολόγου που σχεδιάζει να εκδώσει ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, εκτός απροόπτου αμέσως μετά το Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, για άντληση κεφαλαίων άνω των 3 δισ. ευρώ.
* Δεύτερον, διευκολύνει την έκδοση περισσότερων "δοκιμαστικών" εκδόσεων πριν τη λήξη των Μνημονίων, με πιθανότερα χρονικά σημεία τις ημέρες μετά το Πάσχα και τις αρχές με μέσα του καλοκαιριού για δανεισμό αθροιστικά 10 δισ. ευρώ, πιθανότατα δε με διάθεση ενός τριετούς ομολόγου και ενός δεκαετούς.
* Τρίτον, ενισχύει τις προσδοκίες για τα επιτόκια των νέων εκδόσεων, τα οποία ναι μεν θα πρέπει να είναι ελκυστικά για τους επενδυτές, ούτως ώστε να δείξουν και έμπρακτα τη διάθεσή τους να τοποθετηθούν για μεγάλες χρονικές διάρκειες σε ελληνικά αξιόγραφα, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει και να συγκρατηθούν σε "λογικά" επίπεδα, τέτοια που να μην επιβαρύνουν με υψηλόποσους τόκους το Ελληνικό Δημόσιο, αφού κάτι τέτοιο θα προκαλούσε πρόσθετες δυσχέρειες στη διαχείριση του δημοσίου χρέους στη μεταμνημονιακή εποχή.
Με το βλέμμα στα spreads
Το ράλι όμως των ομολόγων συνοδεύθηκε και από μια εξέλιξη η οποία, όπως παρατήρησαν Έλληνες brokers, έχει μεγάλη αξία, ακόμη και σε "ψυχολογικό" επίπεδο: για πρώτη φορά μετά από χρόνια, τόσο παράγοντες της αγοράς όσο και οικονομικοί παρατηρητές έπαψαν να παρακολουθούν αποκλειστικά τις τιμές που πετυχαίνουν τα ομόλογα και τις προκύπτουσες από αυτές αποδόσεις τους, αλλά προσέχουν πλέον και τα spreads. Τη διαφορά δηλαδή των αποδόσεων που εμφανίζουν στην δευτερογενή αγορά το ελληνικό δεκαετές ελληνικό ομόλογο και το αντίστοιχης διάρκειας γερμανικό bund. Πιο απλά δηλαδή, πόσο πιο ακριβά από τη Γερμανία δανείζεται η χώρα μας. Και μόνο ότι γίνεται έστω και απλή αναφορά στα spreads, εξήγησαν οι ίδιοι κύκλοι, σημαίνει ότι οι διαχειριστές των χαρτοφυλακίων τραπεζών και επενδυτικών οίκων έχουν υπό εξέταση την ελληνική αγορά ώστε να αποφασίσουν πότε, σε ποια επίπεδα, με τι ποσά και για πόσο διάστημα θα ανοίξουν ή θα μεγεθύνουν υπάρχουσες θέσεις στους ελληνικούς τίτλους. Βέβαια, η Ελλάδα, ακόμη και μετά την τελευταία αναβάθμισή της από την Fitch στις 18 Αυγούστου σε "Β-" από "CCC" με θετικές τις προοπτικές (outlook), έχει πιστοληπτική αξιολόγηση σε μη επενδυτική βαθμίδα (τα ελληνικά ομόλογα δεν είναι επιλέξιμα από τους περισσότερους θεσμικούς επενδυτές). Σημειώνεται ότι η Ελλάδα βαθμολογείται σε επίπεδα Β- και σε Caa2 από τη Moody’s και απέχει 6 έως 8 βαθμίδες από την κατηγορία investment grade.
Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο ότι η Fitch, εφόσον κλείσει και η τρίτη αξιολόγηση της Ελλάδας και αποφασισθούν τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, θα αναβαθμίσει την ελληνική οικονομία, όπως άλλωστε αναμένεται να πράξουν και οι υπόλοιποι οίκοι αξιολόγησης. Για το ίδιο θέμα, σε ανάλυσή της για τα ελληνικά ομόλογα, η Τράπεζα Πειραιώς προεξοφλεί ότι αυτά θα έχουν ενταχθεί σε επενδυτική βαθμίδα (στο κλιμάκιο "Βaa", που σηματοδοτεί το όριο μεταξύ ομολόγων επενδυτικής ή μη διαβάθμισης) έως το 2020.
Η ζοφερή "προϊστορία" των 400 μονάδων βάσης
Όταν προχθές το μεσημέρι το spread του ελληνικού δεκαετούς έσπασε στη ραγδαία υποχώρησή του το όριο των 400 μονάδων βάσης, για να βρεθεί εν τέλει στις 367, η ευφορία ήταν διάχυτη, καθώς οι 400 μονάδες δεν ήταν τυχαίο όριο. Έμπειροι brokers θυμήθηκαν ότι το όριο αυτό καταρρίφθηκε, σε αντίστροφη όμως πορεία, από κάτω προς τα πάνω, στις 28 Ιανουαρίου 2010. Η υπέρβαση των 400 μονάδων υπήρξε το αποτέλεσμα μπαράζ δυσοίωνων εξελίξεων για την ελληνική οικονομία που απασχόλησαν τότε για πρώτη φορά σε τόσο ανησυχητικό βαθμό (είχαν προηγηθεί το 2009 κάποιες ανησυχίες ηπιότερα διατυπωμένες) τα διεθνή ΜΜΕ. Το μπαράζ αυτό είχε ενταθεί στις 20 Ιανουαρίου εκείνου του έτους, όταν και οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης, Μoοdy's, Standard and Poor's και Fitch, είχαν προϊδεάσει τους επενδυτές για υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας, οπότε το spread ξεπέρασε τις 300 μονάδες βάσης και κορυφώθηκε με το περιβόητο δημοσίευμα για συμφωνία να προσφύγει η Ελλάδα στο Πεκίνο για δανεισμό περί τα 25 δισ. ευρώ.
Παρ’ ότι αυτή η είδηση διαψεύσθηκε, "το κακό είχε γίνει", η χρεοκοπία της Ελλάδας θεωρήθηκε αναπότρεπτη, με τo spread να εκτοξεύεται για πρώτη φορά από την αρχή της δεκαετίας του 2000 πάνω από τις 400 μονάδες, επίπεδο που αποτέλεσε το πρελούδιο των επερχόμενων Μνημονίων και το οποίο ουδέποτε κάμφθηκε αυτά τα σχεδόν 8 χρόνια. Σημειωτέον ότι ακόμη και το "σπάσιμο" των 200 μονάδων, στις 26 Νοεμβρίου 2009, ήλθε και αυτό μετά από τα πρώτα κινδυνολογικά δημοσιεύματα για την ελληνική οικονομία, με αφορμή τη "φούσκα του Ντουμπάι" που έσκασε όταν η κρατική Dubai World υπέβαλε το αίτημα να ανασταλούν οι πληρωμές, της τάξεως των δισ. δολαρίων, και ενώ είχε προηγηθεί η απαξίωση των τιμών των ακινήτων του Ντουμπάι έως και στο μισό.
Την ίδια ώρα που το spread έπεφτε προχθές κάτω και από τις 400 μονάδες, είδαν το φως της δημοσιότητας στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος τα οποία έδειχναν ότι η έκθεση των ασφαλιστικών ταμείων συρρικνωνόταν στο γ' τρίμηνο -δηλαδή δύο μήνες πριν από την επιτυχημένη ανταλλαγή των 20 ομολόγων του PSI του 2012 σε 5 καινούργιες σειρές- σε μετοχές και σε αμοιβαία κεφάλαια, ενώ αντιθέτως αυξανόταν σε ομόλογα. Και σχεδόν ταυτόχρονα, ο Ευρωπαίος επίτροπος Προϋπολογισμού Γκύντερ Έτινγκερ δήλωνε από τις Βρυξέλλες ότι "θεωρούμε πως οι Έλληνες θα επιστρέψουν στο άμεσο μέλλον τις αγορές".
Κάτι ακόμη που τόνισαν παράγοντες της αγοράς ήταν πως, ακόμη και αν υπάρχουν βραχυχρόνιες αυξομειώσεις των αποδόσεων, για κερδοσκοπικούς ή άλλους λόγους, η τάση είναι σαφώς πτωτική και το ράλι του 2018 προεξοφλημένο.
Ευκαιρίες στο χρηματιστήριο
Το "παράδοξο" να παρατηρείται ράλι στην αγορά των κρατικών ομολόγων και ταυτόχρονα να υποχωρούν οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο επισημαίνουν σχεδόν όλοι οι αναλυτές της ελληνικής αγοράς. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν αυτονόητη την εξήγηση, υπό την έννοια, όπως υποστηρίζουν, ότι οι επενδυτές τηρούν στάση αναμονής ενόψει των stress tests των τραπεζών. Τα αποτελέσματά τους αναμένονται τον Μάιο του 2018 και από αυτά θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσον το Χρηματιστήριο της Αθήνας θα αποτελέσει πόλο έλξης επενδυτών.
Ανεξαρτήτως πάντως των αποτελεσμάτων των stress tests, το γεγονός ότι η τελευταία μέτρηση του δείκτη PMI στην Ελλάδα έδειξε βελτίωση στις συνθήκες για τη μεταποίηση για έκτο συνεχόμενο μήνα σε συνδυασμό και με το ότι η αύξηση των θέσεων εργασίας εκινείτο στα υψηλότερα επίπεδα 18 ετών είναι θετικό δείγμα για τους διαχειριστές χαρτοφυλακίων. Και μαζί με αυτό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και το ότι πίσω από έναν αριθμό μετοχών ελληνικών βιομηχανικών επιχειρήσεων εισηγμένων στο ελληνικό χρηματιστήριο υπάρχουν ικανοποιητικοί ισολογισμοί.
Υπενθυμίζεται εν προκειμένω ότι για τις ευκαιρίες στο ελληνικό χρηματιστήριο έκαναν λόγο τις τελευταίες ημέρες και οι "Financial Times" σε δημοσίευμά τους. Επισημαίνοντας ότι στην Ελλάδα "οι αγορές χρέους και μετοχών λένε διαφορετικές ιστορίες" και ότι αυτές οι "διαφορετικές ιστορίες" συνήθως "...είναι ιδιαιτέρως επικερδές να προσέξει κανείς τι έχουν να πουν..." οι "FT" παρατηρούν ότι "εάν η αγορά ομολόγων έχει δίκιο, επίκειται επαναξιολόγηση των ελληνικών μετοχών τον επόμενο χρόνο". Εννοώντας ότι σε κάποια δεδομένη στιγμή, όταν πολλά θα έχουν αποσαφηνισθεί για το χρέος, την έξοδο από τα Μνημόνια και την κατάσταση των τραπεζών, η ευφορία στην αγορά των ομολόγων θα επεκταθεί και στο ελληνικό χρηματιστήριο.
