Μέχρι σήμερα η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται από πολλούς σαν μια δυσάρεστη, αλλά αφάνταστα μακρινή προοπτική, κάτι σαν το "σβήσιμο" του ήλιου σε δισεκατομμύρια χρόνια. Η άμμος όμως στην κλεψύδρα τελειώνει πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι θα περίμενε κανείς: Μόλις δύο χρόνια απομένουν για να αποφευχθούν οι "καταστροφικές συνέπειες" της υπερθέρμανσης, προειδοποιεί ο ΟΗΕ.
"Η κλιματική αλλαγή κινείται πιο γρήγορα απ' ό,τι εμείς" τόνισε ο γενικός γραμματέας του διεθνούς οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες. Τα εργαλεία για την αντιμετώπισή της είναι διαθέσιμα. Αυτά που λείπουν, όπως υπογράμμισε, είναι η "ηγετική πρωτοβουλία και η φιλοδοξία".
"Είναι επιτακτική ανάγκη η κοινωνία των πολιτών -οι νέοι, οι οργανώσεις των γυναικών, ο ιδιωτικός τομέας, οι θρησκευτικές κοινότητες, οι επιστήμονες και τα οικολογικά κινήματα στον κόσμο- να απαιτήσει από τους ηγέτες να δώσουν λόγο". Αποδέκτης της έκκλησης του Γκουτέρες ήταν η διεθνής κοινωνία των πολιτών επειδή είναι εκείνη που διοργανώνει τη Σύνοδο Δράσης για το Παγκόσμιο Κλίμα που αρχίζει σήμερα στο Σαν Φρανσίσκο.
Η πολιτεία της Καλιφόρνια, που έχει εντελώς διαφορετική αντίληψη για την περιβαλλοντική πολιτική από εκείνη του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, χαιρέτησε τη διεξαγωγή της συνόδου υιοθετώντας στο τοπικό κοινοβούλιο νομοσχέδιο το οποίο θέτει ως στόχο την αποκλειστική χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έως το 2045.
Η έκκληση όμως του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ αφορά μια πολύ πιο άμεση κινητοποίηση. "Πρέπει να σταματήσουμε την καταστροφή των δασών, να αποκαταστήσουμε τα δάση που έχουν αποψιλωθεί, να αλλάξουμε τον τρόπο που καλλιεργούμε" τόνισε, σημειώνοντας επίσης ότι η ανθρωπότητα πρέπει να επανεξετάσει τα πάντα: "Τον τρόπο που θερμαίνουμε, ψύχουμε και φωτίζουμε τα κτήριά μας για να σπαταλάμε λιγότερη ενέργεια".
"Αν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση μέχρι το 2020, κινδυνεύουμε με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα που μας υποστηρίζουν" σημείωσε, προειδοποιώντας πως ο πλανήτης διατρέχει κινδυνο να βρεθεί αντιμέτωπος με "μια υπαρξιακή απειλή". Και υποσχέθηκε ότι θα ασκήσει έντονες πιέσεις στις κυβερνήσεις διαφόρων χωρών στην επικείμενη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στα τέλη του μήνα.
"Θα τους πω ότι η κλιματική αλλαγή είναι η πιο καθοριστική πρόκληση της εποχής μας" σημείωσε, υπενθυμίζοντας και την καθοριστική σημασία την οποία θα έχει η παγκόσμια σύνοδος για το κλίμα που προγραμματίζει ο ΟΗΕ για τον Σεπτέμβριο του 2019, έναν χρόνο δηλαδή προτού εκπνεύσει η προθεσμία που είχε οριστεί στις χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία του Παρισιού για να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους.
Η ομιλία του Γκουτέρες έγινε μία ημέρα μετά το αδιέξοδο που διαπιστώθηκε στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα στην Μπανγκόκ, με έναν αξιωματούχο να επικαλείται για την αποτυχία την "περίπλοκη από πολιτικής άποψης" φύση των διαπραγματεύσεων προκειμένου να υπάρξει συμφωνία για τους στόχους του Παρισιού. Τόσο περίπλοκη, ώστε οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ να έχουν ήδη προαναγγείλει την απόσυρσή τους από αυτή.
Πείνα και "κλιματικά σοκ"
Το δραματικό σήμα κινδύνου του Γκουτέρες υπογραμμίζει όμως και ακόμη μία έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Η πείνα, ένα φαινόμενο που δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, αλλά συνδέεται άμεσα με αυτήν, γίνεται ολοένα και πιο απειλητική.
Η έκθεση του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Κατάσταση της Ασφάλειας Τροφίμων και Διατροφής το 2018 δείχνει πόσο ανεδαφικές αποδεικνύονται οι υποσχέσεις για "εξάλειψη της πείνας" μέχρι το 2030 χωρίς να υπάρξουν ριζοσπαστικές τομές στο παραγωγικό μοντέλο. Για τρίτη διαδοχική χρονιά, η πείνα σε παγκόσμιο επίπεδο επιδεινώνεται, φτάνοντας στο χειρότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.
Το φάσμα της απειλεί πλέον 821 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σχεδόν μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι λιμοκτονούν στην Ασία, ενώ όλο και μεγαλύτερες ελλείψεις τροφίμων διαπιστώνονται και για τις ηπείρους της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, οι βασικοί παράγοντες για την επιδείνωση του φαινομένου είναι τα "κλιματικά σοκ", όπως οι ξηρασίες και οι πλημμύρες, οι πολεμικές συγκρούσεις και η οικονομική ύφεση, αλλά και κλιματικά σοκ, όπως το φαινόμενο Ελ Νίνιο που υπάρχουν 70% πιθανότητες να κάνει φέτος και πάλι την εμφάνισή του, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας.
Από τον Τρίτο Κόσμο στη Γαλλία
Σύμφωνα με την έκθεση που συντάχτηκε από πέντε υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών [FAO, Διεθνές Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (FIDA), UNICEF, Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού (PAM) και Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας], υποσιτίζεται σήμερα το 11,4% του πληθυσμού στην Ασία, το 6,1% στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, το 7% στην Ωκεανία και λιγότερο από το 2,5% στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.
Όπως υπογραμμίζεται, οι πλημμύρες ή οι ξηρασίες αποτελούν τις "βασικές αιτίες σοβαρών διατροφικών κρίσεων" και η "αλλαγή του κλίματος και τα ακραία κλιματικά φαινόμενα" κατονομάζονται ως "βασικοί παράγοντες της πρόσφατης ανάκαμψης της πείνας στον κόσμο".
"Από το 1986 έως το 2006 παρατηρούμε μια θεαματική αύξηση των φυσικών καταστροφών που συνδέονται με το κλίμα, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 80% του συνόλου των φυσικών καταστροφών" τονίζεται, ενώ παράλληλα οι ερευνητές σημειώνουν ότι "οι πρώιμες ή όψιμες ή ολότελα εξαφανισμένες εποχές σε ορισμένα μέρη του πλανήτη έχουν τεράστιο αντίκτυπο στις σοδειές γεωργικών προϊόντων".
"Γι’ αυτό λέμε ότι πρέπει να δράσουμε σήμερα" σημειώνει η επικεφαλής των ερευνητών που συνέταξαν την έκθεση, η οικονομολόγος του FAO Σίντι Χόλμαν. "Γιατί ανησυχούμε ότι δεν πρόκειται να βελτιωθεί, ότι μόνο θα επιδεινώνεται" προειδοποιεί.
Πόσο "μακρινή" είναι και αυτή η κρίση; Όχι και τόσο. Η έκθεση αναφέρει ότι ένας στους είκοσι κατοίκους της Αλβανίας και της Σερβίας υποσιτίζονται. Και δεν είναι μόνο η ανατολική Ευρώπη. Έρευνα της Ipsos, που συμπτωματικά είδε χθες το φως της δημοσιότητας, αποκαλύπτει ότι ένας στους πέντε Γάλλους δεν έχει τη δυνατότητα να καταναλώνει τρία γεύματα την ημέρα ούτε να αγοράζει καθημερινά φρούτα και λαχανικά, ενώ από το 80% φοβάται πως τα παιδιά του θα είναι πιο ευάλωτα στη φτώχεια από ό,τι η δική του γενιά.
