Η πολυδιάστατη κρίση της Deutsche Bank δεν λύνεται με μια απλή αύξηση κεφαλαίου, ούτε με τον διαφαινόμενο συμβιβασμό με το αμερικανικό Δημόσιο. Ο γερμανικός γίγαντας απειλεί να συμπαρασύρει το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία της Ευρώπης, πυροδοτώντας νέα προγράμματα λιτότητας, αναφέρει στην αποκλειστική συνέντευξή του στην “Αυγή” ο Κωνσταντίνος Βέργος, καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ της Αγγλίας, ενώ υπογραμμίζει τις ευθύνες του επιχειρηματικού και του πολιτικού κατεστημένου του Βερολίνου.
Συνέντευξη στον Στρατή Αγγελή
*Ας ξεκινήσουμε με μερικά στοιχεία για το μέγεθος και την κατάσταση της Deutsche Bank. Σε τι διαφέρει από τις άλλες επενδυτικές τράπεζες και γιατί τη γονάτισε η αγωγή των 14 δισ. από το αμερικανικό Δημόσιο για τη φούσκα των ενυπόθηκων δανείων;
Η Deutsche Bank αποτέλεσε την τράπεζα που βρισκόταν πίσω από σχεδόν όλα τα μικρά και μεγάλα σκάνδαλα χειραγώγησης τιμών, εξαπάτησης και ξεπλύματος χρήματος που γνωρίζουμε (μαύρο χρήμα Ρώσων «βαρόνων» στην Αγγλία, μεταφορές σε μίζες δικτατορικών καθεστώτων της Ασίας, χειραγώγηση Libor και χρυσού, εξαπάτηση στην αγορά στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ). Τέλος, έχει έκθεση σε παράγωγα 1.000 φορές περίπου τα κεφάλαιά της (!!!), και συγκεκριμένα κοντά στα 41 τρισ., και θα είναι ο μεγάλος χαμένος, διότι ακριβώς αυτή είναι και συστημική (μεγάλη παγκόσμια) τράπεζα, αλλά και με παράνομες ή, έστω, επικίνδυνες δραστηριότητες να συνιστούν την κύρια δραστηριότητά της!
Το αμερικάνικο πρόστιμο των 14 δισ. δολαρίων, που μάλλον θα κλείσει στο 1/3 αυτού του ποσού τελικά, είναι κάτι που επιτείνει την ανάγκη να βρει κεφάλαια, όμως αποτελεί μικροποσόν και μάλλον θα βρεθεί εύκολα. Ο πραγματικός φόβος είναι ότι μια ενδεχόμενη κρίση θα οδηγούσε σε ζημίες εύρους έως και 350 δισ., σε βάθος χρόνου, ποσόν που δεν θα βρεθεί εύκολα και απαιτεί άλλες αποφάσεις, πλην μιας απλής αύξησης κεφαλαίου. Τα CDS της γερμανικής τράπεζας, που εκτοξεύτηκαν στις 530 μονάδες (!), δείχνουν ότι η «γιγαντιαία» αυτή τράπεζα είναι σε κρίσιμη κατάσταση.
*Είναι οι χρηματοπιστωτικές φούσκες σύμπτωμα ή δομικό στοιχείο του καζινο-καπιταλισμού; Στην προκειμένη περίπτωση, είναι κρίση της Deutsche Bank ή κρίση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος;
Τα τελευταία 30 χρόνια έγινε "απελευθέρωση" της τραπεζικής αγοράς, που οδήγησε σε μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων στις τράπεζες (αύξηση της μόχλευσης), ενώ οι τραπεζίτες παράλληλα χρησιμοποίησαν ευρύτατα τα χρήματα πελατών σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες αυξανόμενου ρίσκου. Ρίσκου που, με τη ραγδαία ανάπτυξη της αγοράς παραγώγων προϊόντων και τη συγκεντροποίηση της παγκόσμιας αγοράς σε 20 τράπεζες (που διαθέτουν το 55% της επενδυτικής τραπεζικής), έχει πάρει γιγαντιαίες διαστάσεις. Σκοπός ήταν η αύξηση του εταιρικού κέρδους των τραπεζιτών, αλλά επίσης οδήγησε σε ολιγοπώληση της αγοράς, αθέμιτες πρακτικές και πολλαπλασιασμό των κινδύνων χρεοκοπίας. Μόνη εξαίρεση είναι η αμερικάνικη αγορά, όπου μετά την κρίση του 2008 έγιναν αλλαγές και η τραπεζική αγορά οχυρώθηκε περισσότερο απέναντι σε κινδύνους.
Η κρίση της Deutsche Bank είναι κρίση τριών διαστάσεων. Είναι καταρχήν κρίση του ανήθικου τμήματος του τραπεζικού συστήματος, καθώς η τράπεζα αυτή κρύβεται πίσω από σχεδόν οποιαδήποτε μεγάλη εξαπάτηση των τελευταίων χρόνων στον διεθνή τραπεζικό χώρο. Παράλληλα είναι κρίση των εταιρειών-ελίτ του “επεκτατικού γερμανικού καπιταλισμού” (ανήθικες πρακτικές Volkswagen, Siemens κ.λπ.). Και, τέλος, είναι μόνο το ξεκίνημα της κρίσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, κρίσης που οφείλεται στα προγράμματα λιτότητας που επέβαλε ο Σόιμπλε, πολιτικός εκπρόσωπος του καρτέλ των μεγάλων αυτών γερμανικών εταιρειών, ώστε να δημιουργήσει ζώνες χαμηλού εργατικού κόστους στην Ευρώπη. Πολιτικής που, δυστυχώς, κατέστρεψε τον επιχειρηματικό ιστό των μεσαίων και μικρών εταιρειών στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να χρεοκοπούν τώρα οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Στην Ευρώπη, ενδεικτικά, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις τράπεζες της Ε.Ε. αυξήθηκαν από 2% που ήταν το 2008, σε 9% το 2013 (20% στις μικρομεσαίες εταιρείες), ενώ στις ΗΠΑ την ίδια εποχή... μειώθηκαν από 6% σε 2%!
*Bail-in (κούρεμα) ή bail-out (διάσωση με χρήματα των φορολογουμένων) ή και τα δύο μαζί; Μήπως θα πληρώσουν τελικά όλοι οι Ευρωπαίοι τη... γερμανική νύφη;
Αν τα χρήματα που θα απαιτηθούν δεν καλυφθούν με αυξήσεις κεφαλαίου, θα «κουρευτούν» κεφάλαια μετόχων, ομόλογα και καταθέσεις. Κούρεμα καταθέσεων ανάμεσα σε 10% και 20% δεν θα μπορούσε να είναι απίθανο για την περίπτωση της τράπεζας αυτής σε βάθος 2 ετών περίπου από το ξεκίνημα της κρίσης, όταν αυτή εκδηλωθεί. Στην υπόλοιπη Ε.Ε., θα μιλάμε όμως για «κούρεμα» επίσης 8%-10% περίπου, αν εφαρμοστεί το bail-in. Σε περίπτωση, όμως, που δεν εφαρμοστεί bail-in, αλλά γίνει παραδοσιακή διάσωση (bail-out - δηλαδή διάσωση με το “λεφτόδεντρο” των φορολογούμενων), όπως θέλουν τα λόμπι Ιταλών και Γάλλων μεγαλοτραπεζιτών, οι επιπτώσεις θα είναι τραγικές, οδηγώντας σε κολοσσιαία προγράμματα λιτότητας, καθώς στα χρέη των τραπεζών θα προστεθούν και οι ανάγκες μείωσης γενικά των δαπανών - μαμούθ των κυβερνήσεων της Ε.Ε. Το bail-in οδηγεί σε κατάρρευση των χρηματιστηριακών αγορών, όμως το bail-out οδηγεί προς κρίση βαθύτερη από εκείνη της δεκαετίας του '30, επειδή ήδη οι κυβερνήσεις είναι υπερχρεωμένες και τα προγράμματα λιτότητας θα αγγίξουν μεγάλες χώρες. Η Ελλάδα θα πληγεί σοβαρά διότι οι πολίτες και καταναλωτές των μεγάλων αυτών ευρωπαϊκών χωρών είναι οι σημαντικότεροι πελάτες ελληνικών υπηρεσιών και προϊόντων.
*Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και ηγέτης του SPD Ζίγκμαρ Γκάμπριελ διακωμώδησε τον ισχυρισμό της διοίκησης της τράπεζας ότι δέχεται κερδοσκοπική επίθεση. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανκ Σόιμπλε κρατά κλειστό το στόμα του. Η σιωπή είναι χρυσός ή μήπως επιδεινώνει την κατάσταση;
Η συγκάλυψη σκανδάλων είναι συστηματική πρακτική της σημερινής γερμανικής ηγεσίας, τόσο της πολιτικής ηγεσίας (Σόιμπλε) όσο και της γερμανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Δεν είμαστε σίγουροι αν πρόκειται για υποεκτίμηση των κινδύνων ή για επικοινωνιακή πρακτική. Το πιθανότερο είναι ότι οφείλεται σε συμπαιγνία του επιχειρηματικού με το πολιτικό κατεστημένο της χώρας αυτής, καθώς ο Σόιμπλε αναμφίβολα εκφράζει αυτά τα συμφέροντα.
*Πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για ακόμη ένα επεισόδιο οικονομικού πολέμου μεταξύ Ουάσιγκτον και Βερολίνου. Μια μείωση του αμερικανικού προστίμου θα σήμαινε ανακωχή; Πόσο ευσταθεί ο ισχυρισμός που διατυπώθηκε στα ΜΜΕ ότι το Βερολίνο εκβιάζει τις ΗΠΑ με παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση;
Δεν είναι αβάσιμη υπόθεση. Πράγματι οι Αμερικανοί θέλουν να πάρουν τον παγκόσμιο έλεγχο των τραπεζικών δραστηριοτήτων. Όμως αυτό είναι μόνο η μια πλευρά, η άλλη πλευρά είναι ότι όλες οι τράπεζες στις ΗΠΑ, περιλαμβανομένων των αμερικανικών, έχουν φάει πρόστιμα για το ίδιο θέμα, συνολικής αξίας 100 δισ.· δύο μάλιστα αμερικανικές τράπεζες έφαγαν μεγαλύτερα πρόστιμα από την Deutsche Bank, άρα οι Αμερικανοί νομοθέτες απλώς έκαναν το καθήκον τους, τίποτα παραπάνω. Το πρόστιμο που θα πληρωθεί, πάντως, θα είναι κοντά στο 1/3 του αρχικού, το πιθανότερο. Θα γίνει συμβιβασμός, όπως είθισται.
*Και μια τελευταία ερώτηση όχι για την Deutsche Bank, αλλά για τον... Ντόναλντ Τραμπ. Μπορείτε να τον φανταστείτε να χειρίζεται μια παγκόσμια οικονομική κρίση και να συστήνει ψυχραιμία στους επενδυτές;
Φοβάμαι ότι μετά τις αμερικανικές εκλογές αυξάνονται οι πιθανότητες οι ΗΠΑ να επιβραδύνουν την ανάπτυξη και να εισέλθουν σε ύφεση, κάτι που είναι σχεδόν αδύνατο να ανασχεθεί. Οι πολιτικές εκκλήσεις στους επενδυτές για “ψυχραιμία” σπάνια πείθουν!
