Κάθε λίγο διαβάζουμε και μια νέα είδηση για την αναβάθμιση των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Και κάθε φορά η είδηση χάνεται πίσω από τη νανουριστική υπενθύμιση ότι το μεταπολεμικό Σύνταγμα της χώρας θέτει τους αναγκαίους φραγμούς στην αναβίωση του μιλιταρισμού. Για πόσο ακόμη όμως;
Την προηγούμενη εβδομάδα, οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν από το πρακτορείο ειδήσεων ARD ότι η κυβέρνησή τους επεξεργάζεται σχέδια για την επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας, μόλις πέντε χρόνια μετά την κατάργησή της. Θα έπρεπε να το περιμένουν. Μόλις τον Μάιο, η υπουργός Άμυνας Ούρσουλα Βαν Ντερ Λάιεν είχε προειδοποιήσει ότι η πολιτική της διαρκούς λιτότητας θα έπαυε να ισχύει για τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας.
"Τα τελευταία 25 χρόνια, ο Στρατός έχει υποστεί συνεχή μείωση του προσωπικού του. Υπό το φως των νέων εξελίξεων για την κατάσταση ασφαλείας και τις αυξημένες απαιτήσεις για τις Ένοπλες Δυνάμεις, είναι αναγκαίο να ξανασκεφτούμε και να επανασχεδιάσουμε" σημείωνε τότε. Και πράγματι, από τους 1,2 εκατομμύρια στρατιώτες που ήταν σε θέση να κινητοποιήσει η Δυτική Γερμανία στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου και τους 585.000 στρατιώτες που υπηρετούσαν την ημέρα της γερμανικής επανένωσης, το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας είχε συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια σε κάτι λιγότερο από 200.000 άτομα.
Το παράδοξο είναι ότι εκείνοι που θα κληθούν μελλοντικά να στελεχώσουν τον γερμανικό Στρατό δεν θα είναι απαραίτητα Γερμανοί. Η νέα Λευκή Βίβλος για την Άμυνα και την Ασφάλεια της χώρας, που παρουσίασε πριν από λίγες μέρες, το γερμανικό υπουργείο Άμυνας, προτείνει, μεταξύ άλλων, το "άνοιγμα" των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων σε πολίτες άλλων κρατών - μελών της Ε.Ε.
Και αυτή ίσως να είναι η πιο εξωτική διάσταση επειδή, κατά τα άλλα, το σχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα ανάπτυξης Στρατού στο εσωτερικό της χώρας σε περιόδους κρίσης, τη διεύρυνση της συμμετοχής του σε διεθνείς αποστολές "με ανάληψη ηγετικού ρόλου" και την ενίσχυση του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου Ασφαλείας, μια σειρά θέματα, δηλαδή, που πριν από λίγα χρόνια αποτελούσαν "ταμπού" της μεταπολεμικής και "μεταμελημένης" για το μιλιταριστικό της παρελθόν Γερμανίας.
Η απειλή όμως του Ισλαμικού Κράτους και οι εντάσεις με τη Μόσχα ανοίγουν πλέον τον δρόμο για την απομάκρυνση και των τελευταίων ενδοιασμών. Το πιο σημαντικό ταμπού έσπασε άλλωστε πριν από περίπου δύο δεκαετίες, όταν ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ αποφάσισε να στείλει Γερμανούς στρατιώτες, στο πλαίσιο των ΝΑΤΟϊκών SFOR και KFOR στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Δειλά - δειλά, οι αποστολές πολλαπλασιάστηκαν. Πρώτα στο Αφγανιστάν, έπειτα στο Ιράκ και στη συνέχεια στο Μάλι της Αφρικής προς ενίσχυση των γαλλικών δυνάμεων.
Πριν από δύο χρόνια, άλλωστε, ο υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βαλτερ Στάινμαϊερ διακήρυττε από το βήμα της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου ότι η Γερμανία ήταν πλέον "πολύ μεγάλη για να σχολιάζει τις διεθνείς υποθέσεις από το περιθώριο". Και για όσους έκαναν ότι δεν καταλαβαίνουν, διευκρίνιζε πως η χώρα του "πρέπει να είναι έτοιμη για πιο έγκαιρη, πιο αποφασιστική και πιο ουσιαστική εμπλοκή στη σφαίρα των διεθνών υποθέσεων και της ασφάλειας".
Δεν ήταν κάποιο ρητορικό σχήμα ή απλώς μια ένδειξη της αυξανόμενης γερμανικής αυτοπεποίθησης. Στις αρχές του καλοκαιριού, ο Στάινμαϊερ επανήλθε με άρθρο του στο περιοδικό, "Foreign Affairs" με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Ο νέος παγκόσμιος ρόλος της Γερμανίας" στο οποίο χαρακτήριζε τη χώρα του "μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη" και αμφισβητούσε τον κυρίαρχο ρόλο της Ουάσιγκτον σε μια σειρά από ζητήματα.
Μετά το βρετανικό δημοψήφισμα, ο Γερμανός αξιωματούχος επανήλθε και σε κοινό του άρθρο με τον Γάλλο ομόλογο του Ζαν Μαρκ Ερό έκανε λόγο για μια ευκαιρία για τις δύο χώρες να "επικεντρώσουν τις κοινές τους προσπάθειες σε εκείνες τις προκλήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με ευρωπαϊκές απαντήσεις".
Ναι, αλλά γιατί θα έπρεπε αυτές οι "ευρωπαϊκές απαντήσεις" να συνδέονται αναγκαστικά με την ασφάλεια; Ίσως επειδή οι ενδείξεις είναι πια πάρα πολλές. Τον περασμένο Μάιο, η γερμανική κυβέρνηση έσφαξε ακόμη μία "ιερή αγελάδα" βάζοντας τέλος στο στο εμπάργκο για τον εξοπλισμό της με το να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες από τα 34,3 στα 39,2, δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2020. Το πιο εμβληματικό ίσως εξοπλιστικό πρόγραμμα ήταν ο εφοδιασμός με 100 νέα άρματα μάχης τύπου Leopard 2.
H γερμανική αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί άλλωστε να ακμάζει. Πέρσι, οι εξαγωγές όπλων διπλασιάστηκαν, φτάνοντας στο υψηλότερο μέχρι τώρα επίπεδο του 21ου αιώνα. Το εορταστικό κλίμα χάλασε κάπως ένα δημοσίευμα της εφημερίδας "Die Welt" που, υπογραμμίζοντας την αποστολή τανκς και εκτοξευτήρων ρουκετών αξίας 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ στο Κατάρ, υπενθύμισε ότι το εμιράτο θεωρείται ένας από τους βασικούς χρηματοδότες του Ισλαμικού Κράτους.
Επιστρέφουμε έτσι στην ισλαμική τρομοκρατία, που, μαζί με τη Ρωσία του Πούτιν, υποτίθεται ότι εξηγεί την εγκατάλειψη των αμυντικών δογμάτων του παρελθόντος. Σε συνέντευξή της στην "Bild", η υπουργός Άμυνας Ούρσουλα Βαν Ντερ Λάιεν δεν αναφέρθηκε σε κάποιο υποθετικό παράδειγμα, αλλά πιθανότατα στην πρώτη χώρα που θα κληθεί να "φιλοξενήσει" μια ευρωπαϊκή "ειρηνευτική" αποστολή στην οποία η Γερμανία ενδεχομένως να έχει ηγετικό ρόλο.
"Η Λιβύη βρίσκεται στην αντιπέρα ακτή της Ευρώπης, χωρίζεται μόνο από τη Μεσόγειο. Το πιο σημαντικό είναι να σταθεροποιήσουμε τη χώρα και να διασφαλίσουμε ότι η χώρα θα αποκτήσει μια κυβέρνηση που να λειτουργεί. Εκείνη όμως θα χρειαστεί βοήθεια για να επιβάλει τον νόμο και την τάξη σε αυτή την αχανή χώρα. Και για να καταπολεμήσει την ισλαμική τρομοκρατία που απειλεί επίσης τη Λιβύη" σημείωσε, τονίζοντας ότι η Γερμανία "δεν θα είναι σε θέση να αποφύγει την ευθύνη της να συμβάλει" στην επιχείρηση.
Είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι, όπως προηγουμένως η Βρετανία, η Ισπανία, η Γαλλία και το Βέλγιο, έτσι και η Γερμανία θα ζήσει κάποια στιγμή τη δική της 11η Σεπτεμβρίου. Και όταν μια σειρά συνταγματικές ελευθερίες εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγα 24ωρα σε μια χώρα με πολύ βαθύτερη δημοκρατική παράδοση έπειτα από τις πολύνεκρες επιθέσεις στο Παρίσι, υποψιάζεται κανείς πόσο θα αντέξει το πολυδιαφημισμένο για τον αντιμιλιταρισμό του γερμανικό Σύνταγμα έπειτα από κάτι ανάλογο. Το κλίμα άλλωστε προετοιμάζει ήδη το νέο σχέδιο πολιτικής προστασίας που ζητάει από τους Γερμανούς να συσσωρεύσουν τρόφιμα και νερό για περιπτώσεις "καταστροφής ή επίθεσης", κάτι που δεν έχει ανάλογο στη μεταπολεμική και, μέχρι πρότινος, φιλειρηνική Γερμανία.
