* Το κεντρικό σύνθημα της προεκλογικής σας εκστρατείας είναι για μία “δίκαιη Ιταλία”. Ποιες είναι οι βασικές πολιτικές για την επίτευξη αυτού του στόχους Πώς απαντάτε στις κριτικές για τη συμμετοχή σας στην κυβέρνηση Μόντι μαζί με τον Μπερλουσκόνι, η οποία με τις πολιτικές της συνέβαλε στην περαιτέρω ενίσχυση της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής ανισότητας;
Θεμελιώδης αρχή του προγράμματός μας για μία δίκαιη Ιταλία είναι η διόρθωση της οικονομικής πολιτικής που σήμερα είναι κυρίαρχη στη ζώνη του ευρώ και η οποία στο όνομα των συμφερόντων της αγοράς προωθεί την σταδιακή υποτίμηση της εργασίας. Η αναστροφή των σημερινών πολιτικών στην Ε.Ε. σχετίζεται με την άμεση ολοκλήρωση της μεταφοράς του ελέγχου των επιμέρους δημοσιονομικών πολιτικών στην ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αντάλλαγμα την υιοθέτηση των αποκαλούμενων χρυσών κανόνων (golden rule) για παραγωγικές επενδύσεις και την ενίσχυση των κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με στόχο την έκδοση ομολόγων στήριξης ευρωπαϊκών προγραμμάτων (eur-project bonds).
Παράλληλα, στο πρόγραμμά μας προτείνουμε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο, μεταξύ των οποίων: η ανασυγκρότηση του Δημόσιου και Περιφερειακού μηχανισμού διοίκησης, επενδύσεις για την προστασία και αναβάθμιση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των δημόσιων νοσοκομείων, μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος με στόχο τη μείωση των φόρων στα εργατικά εισοδήματα και σε αυτά των επιχειρήσεων, αναζωογόνηση της δημόσιας παιδείας, ενίσχυση της δανειοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και εξόφληση σε μία πενταετία των 50 δισ. ευρώ που οφείλει το κράτος στις επιχειρήσεις.
* Η οικονομική κρίση, η αύξηση της ανεργίας, η αποσύνθεση του παραγωγικού ιστού και η λιτότητα αποτελούν μία απειλή τόσο για την Ιταλία όσο και κυρίως για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Με ποιον τρόπο μία αυριανή κυβέρνηση της Κεντροαριστεράς θα αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις; Με ποιες πολιτικές θα αναμετρηθεί με την κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του δημόσιου χρέους; Πώς θα συνδυαστεί στη πράξη η εξυγίανση των δημόσιων ταμείων με την ενίσχυση της παραγωγικότητας και την κοινωνική δικαιοσύνη;
Η λιτότητα δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι η δημοσιονομική πολιτική και η πραγματική οικονομία είναι αλληλοεξαρτώμενες. Το ΔΝΤ το κατάλαβε. Δυστυχώς, η Κομισιόν και οι συντηρητικές κυβερνήσεις στην Ε.Ε. το έχουν κατανοήσει λιγότερο. Όπως απέδειξε η πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων, η τυφλή λιτότητα και η υποτίμηση της εργασίας, οι οποίες επιβλήθηκαν στην Ευρωζώνη, χειροτέρεψαν το δημόσιο χρέος. Σε όλα τα κράτη - μέλη της ζώνης του ευρώ σημειώνεται μία αύξηση του δημόσιου χρέους έναντι του ΑΕΠ, ενώ οι μη ρεαλιστικές πολιτικές λιτότητας επιφέρουν τη συρρίκνωση της πραγματικής οικονομίας, με αποτέλεσμα η ύφεση να μετατρέπεται σε κατάθλιψη. Καθώς το παθητικό στα εμπορικά ισοζύγια μειώνεται, ο αποπληθωρισμός επιδεινώνει τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Σήμερα τα στοιχεία για την ανεργία στους νέους είναι αποκαρδιωτικά. Εμείς πιστεύουμε ότι ο στόχος της οικονομικής πολιτικής πρέπει να είναι η απασχόληση, η καλή και πλήρης απασχόληση.
Η τροχιά της οικονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη πρέπει να αλλάξει με βάση αυτή την ιδέα. Χρειάζονται ο Κέυνς και ο Σουμπέτερ μαζί. Πολιτικές της ζήτησης και πολιτικές της προσφοράς. Σε αυτό το πλαίσιο, η κοινωνική δικαιοσύνη, η αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου συνιστούν αναγκαίες προϋποθέσεις για μία βιώσιμη ανάπτυξη. Η ανάκαμψη και η υπεράσπιση της εργασίας στην Ευρώπη βασίζονται πρώτα και κύρια στην ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης στην Ευρωζώνη και στον συντονισμό των μακροπρόθεσμων οικονομικών πολιτικών. Η εσωτερική υποτίμηση θέτει σε κίνδυνο το κοινό νόμισμα και την ίδια τη δημοκρατία. Η ζώνη του ευρώ δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά και μόνο στις εξαγωγές. Τα μεγέθη μας είναι πολύ μεγάλα σε σχέση με το παγκόσμιο ΑΕΠ για να μπορέσουμε να βρούμε εκτός των συνόρων μία ζήτηση επαρκή για την ανάπτυξη και την καταπολέμηση της μάστιγας της ανεργίας. Θα έλεγα ότι τα προβλήματα δεν σχετίζονται μόνο με τις περιφερειακές χώρες στη ζώνη του ευρώ. Τα προβλήματα έχουν χαρακτήρα συστηματικό και σύντομα θα απασχολήσουν το σύνολο της Ε.Ε. Με αυτή την έννοια, κανείς δεν μπορεί να σωθεί από μόνος του περιχαρακωμένος πίσω από μονεταριστικές αντιλήψεις.
* Οι εκλογές αυτές διεξάγονται στη σκιά νέων σκανδάλων που συγκλονίζουν το σύνολο της πολιτικής και επιχειρηματικής ηγεσίας. Η διαφθορά των θεσμών προκαλεί μία γενικευμένη κρίση αξιοπιστίας, η οποία ενισχύει έντονα φαινόμενα λαϊκισμού και δημαγωγίας. Πώς απαντάει η Κεντροαριστερά σε αυτά τα φαινόμενα;
Η εικοσαετία του Μπερλουσκόνι στην εξουσία, εκτός από την οικονομική κρίση, όξυνε και την ηθική παρακμή. Εμείς προτείνουμε μία ηθική και πολιτική ανασυγκρότηση της χώρας, η οποία σήμερα καθίσταται επιτακτική και με μία έννοια, προέχει ακόμη και της οικονομικής ανάκαμψης. Σε αυτό το πλαίσιο προτείνουμε τη μεταρρύθμιση της πολιτικής στο σύνολό της, τοποθετώντας στο χρονοντούλαπο της ιστορίας την εποχή των “προσωπικών κομμάτων”. Χρειαζόμαστε μία νέα φάση, στην οποία τα κόμματα θα μετασχηματιστούν σε συλλογικά υποκείμενα, διαφανή και ανοιχτά, ικανά να προβάλλουν σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία μία συνολική ιδέα για το μέλλον τόσο της χώρας όσο και της Ευρώπης. Βασικός μας στόχος είναι η αλλαγή του εκλογικού νόμου σε δίκαιη βάση και η αναθεώρηση των θεσμών. Πρέπει να δώσουμε απαντήσεις ικανοποιητικές στις κοινωνικές και οικονομικές δυσκολίες όχι μόνο στα αδύναμα στρώματα, αλλά και στις μεσαίες κοινωνικές τάξεις. Η πραγματική ή η υπό απειλή φτώχεια και φτωχοποίηση συνιστούν “βενζίνη” για τους λαϊκισμούς και για τις ξενόφοβες και φασιστικές δυνάμεις.
* Το Δημοκρατικό Κόμμα δεν αποκλείει μία μετεκλογική συνεργασία με τον Μάριο Μόντι. Σε ποιους προγραμματικούς άξονες θα βασιστεί αυτή η συνεργασία και με ποιον τρόπο θα συνυπάρξουν σε μία κυβέρνηση δυνάμεις της συντήρησης και του νεοφιλελευθερισμού με αυτές της Αριστεράς του Νίκι Βέντολα;
Εμείς, με όλες μας τις δυνάμεις, μαζί με την Αριστερά Οικολογία και Ελευθερία εργαζόμαστε για μία καθαρή νίκη τόσο στη Βουλή όσο και στη Γερουσία. Θεωρούμε ότι μία καθαρή νίκη είναι δυνατή. Το πρόγραμμα της κυβέρνησης θα είναι το πρόγραμμα της συμμαχίας που θα νικήσει, ενώ, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, η νικηφόρος συμμαχία θα είναι αυτή των προοδευτικών δυνάμεων.
Οι φιλοευρωπαϊκές και μετριοπαθείς δυνάμεις, όπως η συμμαχία της οποίας ηγείται ο Μάριο Μόντι, πρέπει να αποδεχτούν το εκλογικό αποτέλεσμα και με υπευθυνότητα πρέπει να αναζητήσουν μαζί με εμάς μία σύνθεση η οποία θα βασίζεται στον προγραμματικό άξονα των δυνάμεων που θα έχουν την πλειοψηφία στη κοινωνία. Ο Νίκι Βέντολα συμμετείχε στις προκριματικές εκλογές τής Κεντροαριστεράς και έχει συνυπογράψει το πρόγραμμα του Πιέρ Λουΐτζι Μπερσάνι, γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος και υποψήφιου για την πρωθυπουργία.
Σήμερα, η πρωταρχική διαχωριστική γραμμή στην Ευρώπη είναι ανάμεσα στους ευρωπαϊστές και τους λαϊκιστές. Οι προοδευτικοί ευρωπαϊστές στην ηγεσία της κυβέρνησης μπορούν να προσφέρουν σημεία σύγκλισης στους υπεύθυνους συντηρητικούς ευρωπαϊστές. Η χρεωκοπία της συνταγής του φιλελευθερισμού και της υποταγής στην αγορά, η οποία έχει ως συστατικό στοιχείο της υποτίμηση της εργασίας, ωθεί ακόμη και συντηρητικούς ευρωπαϊστές στην πορεία που προτείνουν οι προοδευτικοί. Οι προκλήσεις για την Ιταλία είναι τεράστιες και οι λύσεις, κυρίως όσον αφορά το Σύνταγμα, τους θεσμούς και τις βασικές μεταρρυθμίσεις, πρέπει να βασιστούν σε μία συναίνεση η οποία θα υπερβαίνει την περίμετρο της Κεντροαριστεράς.
* Ο Στεφανο Φασινα είναι οικονομολόγος, υπεύθυνος τομέα οικονομικών και εργασίας, μέλος της Εθνικής Γραμματείας του Δημοκρατικού Κόμματος
