Της Λουτσιάνα Καστελίνα*
Κάποιος με κατηγόρησε ότι είμαι φίλη του κορωνοϊού. Δεν είναι αλήθεια και ελπίζω να το πιστεύεται γιατί σας δίνω το λόγο μου. Είναι όμως σαφές ότι η εμφάνισή του, από είναι από μόνη της δραματική, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία. Πρώτα απ 'όλα για να ξανασκεφτούμε την εργασία. Την φετινή Πρωτομαγιά θα έχουμε για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια τις πλατείες και τους δρόμους άδειους.
Είναι μια τόσο οδυνηρή εικόνα που σπρώχνει όλους μας να ζήσουμε αυτή την ημέρα με διαφορετικό τρόπο από ότι συνήθως. Με εντυπωσίασε η συνέντευξη στο «Μανιφέστο» αυτού που είναι αναγκασμένος να σκέφτεται την εργασία κάθε στιγμή της ημέρας του, τον Μαουρίτσιο Λαντίνι.
Είναι η πρώτη φορά, μου φαίνεται, που ένας γραμματέας της CGIL ασχολείται με τόση επιμονή για την εργασία και που δεν φαίνεται μόνο ανήσυχος για να υπερασπίσει την εργασία και να αγωνιστεί για να καταγγείλει τις συνθήκες της, αλλά αναρωτιέται και τι ακριβώς είναι, για να υπογραμμίσει ότι «δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ως απλός παράγοντας της παραγωγής», και που κατά τα άλλα «δεν ανταποκρίνεται πλέον στις ανάγκες της πλειοψηφίας των ανθρώπων».
Ολόκληρη η σκέψη του Λαντίνι χαρακτηρίζεται από την ανησυχία της ζημιάς που παράγει αυτό το μοντέλο ανάπτυξης στον άνθρωπο και την φύση. Από την άλλη πλευρά, ο φίλος μου ο ιός κάνει τον καθένα μας να ανακαλύπτει εκ νέου τη σημασία που έχει η εργασία του καθενός για τους άλλους.
Δεκαετίες εξαγριωμένου ατομικισμού κατέληξαν να μας πείσουν στην ιδέα ότι είμαστε ευτυχισμένοι με αυτεπάρκεια, αδιάφοροι απέναντι σε αυτό το σύμπλεγμα, την πολύ διαρθρωμένη κοινωνική σχέση που μας επιτρέπει να ζούμε όπως ζούμε. Σήμερα ανακαλύπτουμε, ενώ αρχίσουν να ξετυλίγονται οι ημερομηνίες για την επανεκκίνηση της μιας ή της άλλης κατηγορίας εργαζομένων, τον πόνο που αισθανόμαστε γιατί στερηθήκαμε τη μία ή την άλλη δραστηριότητα, που την είχαμε δεδομένη και νομίζαμε ότι θα ήταν πάντα στη διάθεσή μας. Με άλλα λόγια, ανακαλύπτουμε ότι χωρίς την εργασία των άλλων δεν μπορούμε να επιβιώσουμε. Ίσως, έτσι να ξαναανακαλύψουμε τη σημασία του εορτασμού της Πρωτομαγιάς.
Έτσι ανακαλύψαμε ότι ένα μεγάλο μέρος των πραγμάτων που αποτελούσαν τμήμα της κανονικής μας κατανάλωσης δεν ήταν τελικά τόσο σημαντικό, ενώ ανακαλύψαμε πόσο δραματικό είναι να μην είμαστε σε θέση να ικανοποιήσουμε κάποιες άλλες ανάγκες: χίλια προϊόντα βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά είναι λίγα, πολύ λίγα, τα προϊόντα για τις υπηρεσίες φροντίδας για τα παιδιά, τους γέρους, τους ασθενείς.
Ανακαλύπτουμε έτσι, ότι, σε αντίθεση με την αρχαιότητα, η αγορά σήμερα δεν σηματοδοτεί πλέον αυτό που χρειαζόμαστε, γιατί οι πρωταρχικές ανάγκες, αν όχι για όλους τουλάχιστον για πολλούς στη Δύση, ικανοποιούνται, και ότι επομένως την προσφορά των εμπορευμάτων δεν την αποφασίζει η ζήτησή μας, αλλά είναι κατά τα τρία τέταρτα η ίδια η παραγωγή, που εξασκεί μια πραγματική δικτατορία στην κατανάλωσή μας.
Στην πράξη μας γεμίζουν με σκατολοϊδια και τα τοιαύτα. Η τηλεοπτική διαφήμιση μας προσφέρει με εμμονή πάρα πολλά πράγματα, ενώ λείπουν νοσοκομεία και σχολεία και το έδαφος υποχωρεί και καταρρέει με κάθε βροχή. Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Λαντίνι εφιστά την προσοχή μας στο γεγονός ότι πρέπει να αλλάξουν οι προτεραιότητες της κατανάλωσής μας, ότι πρέπει να σβήσουμε την φωτιά που καταστρέφει τη Γη και συνεπώς την υγεία μας.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο σήμερα από την ιδέα ότι μόλις απομακρυνθεί ο ιός μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά όπως πριν. Δυστυχώς, οι πολλές Επιτροπές στις οποίες εμπιστεύτηκαν την οικονομική ανάκαμψη δείχνουν πολύ λίγη εμπιστοσύνη στο γεγονός ότι η φάση της μετάβασης που είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου της κοινωνίας ενεργοποιείται και κατευθύνεται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Θα πρέπει να αλλάξει η παραγωγή και συνεπώς η εργασία. Κάτι τόσο δύσκολο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια δραματική αύξηση της ανεργίας. Ο χρόνος που έχουμε μπροστά μας θα μας προβάλλει ξανά μια ταξική πάλη τόσο σκληρή που ίσως ακόμη να μην την είχαμε ποτέ πειραματιστεί.
Σε αυτό το σημείο εμείς, και εδώ είναι η δέσμευση αυτής της ανώμαλης Πρωτομαγιάς, θα πρέπει να είμαστε ικανοί να μην παραμείνουμε υποτελείς και εξαρτημένοι από τον εκβιασμό που θα μας προτείνουν: εάν θέλετε οικολογικά μέτρα θα πρέπει να αποδεχθείτε την ανεργία.
Πρέπει να διεκδικήσομε όλα τα μέτρα κοινωνικής ασφάλισης που θα μας είναι απαραίτητα, μισθοί έκτακτης ανάγκης, καθολικό εισόδημα και ότι άλλο προκύψει, τα οποία θα είναι επίσης στην καλύτερη περίπτωση απλά υποκατάστατα εάν ταυτόχρονα δεν δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Γιατί πρέπει να απαντήσουμε στις πραγματικές ανάγκες μας και όχι σε αυτές μας επιβάλλει η παραγωγή που καθορίζεται μόνο από το μέγιστο κέρδος. Εργασία υπάρχει πάρα πολύ, μόνο που θα πρέπει και μπορεί να είναι διαφορετική από αυτή που μολύνει, για να ανταποκριθεί στις πραγματικά ανθρώπινες ανάγκες.
Αυτή την Πρωτομαγιά δεν θα μπορέσουμε να πάμε στις πλατείες ή στη μεγάλη συναυλία του συνδικάτου, αλλά θα έχουμε πολλά να σκεφτούμε από τα νέα θέματα που μας προσφέρει σήμερα η Ημέρα των Εργαζομένων. Ελπίζω ότι δεν θα αφήσουμε τον εαυτό μας να ξεφύγει, γιατί υπάρχει κάποιο σημάδι και σε εμάς τους αριστερούς, ότι θα πρέπει να διαμαρτυρηθούμε γιατί η ελευθερία μας πλήττεται από τους περιορισμούς που μας επιβάλλονται λόγω της πανδημίας.
Πρέπει, φυσικά, να συνεργαστούμε για να τους καταστήσουμε πιο λογικούς, γνωρίζοντας όμως ότι είναι συχνά δύσκολο να το κάνουμε χωρίς να διατρέξουμε τον κίνδυνο, που είναι δυστυχώς παρόν, μιας μαζικής επιστροφής του ιού. Να είστε προσεκτικοί: πίσω από την εκστρατεία αυτού [του Ρέντσι] που καταγγέλλει ότι παραβιάζεται το Σύνταγμα, υπάρχει η αδίστακτη προσπάθεια να συγκεντρώσει με μια ανεύθυνη δημαγωγία τη συναίνεση που είχε και είδε να υποχωρεί τα τελευταία χρόνια. Για να μας επαναπροτείνει μια επικίνδυνη κυβέρνηση.
*Το σχόλιο της Λουτσιάνα Καστελίνα δημοσιεύτηκε στο «Μανιφέστο» την Πρωτομαγιά του 2020.
