Χωρίς σημαντικές αποφάσεις, αλλά με αρκετό παρασκήνιο εξελίχθηκε η χθεσινή πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής. Στην επίσημη συνεδρίαση, οι 28 Ευρωπαίοι ηγέτες συζήτησαν τις εξελίξεις στο προσφυγικό, παραπέμποντας ωστόσο -όπως ήταν αναμενόμενο- στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου σημαντικά ζητήματα που άπτονται της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε., όπως η αναθεώρηση του Κοινού Συστήματος Ασύλου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο, που προεδρεύει του Συμβουλίου της Ε.Ε. για το τρέχον εξάμηνο και είναι γνωστές οι απόψεις του περί «ευέλικτης αλληλεγγύης», ενημέρωσε τους ομολόγους του για την πορεία των συνομιλιών επί του θέματος σε συνέχεια της συνόδου των 27 στην Μπρατισλάβα τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Στον αντίποδα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην παρέμβασή του στη σύνοδο, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, έκανε λόγο για ανάγκη «αποτελεσματικής» αλληλεγγύης στο προσφυγικό, έναντι «ευέλικτης» ή «κατ’ επιλογήν» αλληλεγγύης, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «η Ελλάδα κουβαλά όλο το βάρος της Ευρώπης στο προσφυγικό».
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι από τις 66.000 θέσεις μετεγκατάστασης από την Ελλάδα προς άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν υλοποιηθεί μόνο 5.200, τονίζοντας ότι οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται από όλους και όχι μόνο από αυτούς που είναι σε αδύνατη θέση.
Στα τελικά συμπεράσματα για το μεταναστευτικό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν επιτάχυνση των μετεγκατάστασεων, ωστόσο αναφέρουν ότι το Κοινό Σύστημα Ασύλου θα εξεταστεί στην επόμενη σύνοδο. Σχετικά με την αναθεώρηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι είναι «απαράδεκτη», διότι δεν δίνει προοπτική κατανομής, αλλά επιβαρύνει τις χώρες πρώτης υποδοχής.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι 28 επισήμαναν την ανάγκη να επιταχυνθεί η διαδικασία των επιστροφών από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία και συγκεκριμένα να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα της διαδικασίας εξέτασης των αιτημάτων ασύλου στο πλαίσιο της εφαρμογής της ευρωτουρκικής συμφωνίας. Συγχρόνως, τα συμπεράσματα αναφέρουν πως πρέπει να διοριστούν μόνιμοι συντονιστές στα hotspots, ενώ ζητείται από τα κράτη-μέλη να ανταποκριθούν πλήρως στο κάλεσμα για αποστολή προσωπικού που είναι αναγκαίο για την υποστήριξη της Ελλάδας.
Αναφορικά με τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, ο πρωθυπουργός τόνισε στους ομολόγους του ότι «δεν κάναμε τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας για να σφραγίσουμε τη ροή των προσφύγων, αλλά για να αντικαταστήσουμε τις παράνομες ροές με νόμιμες. Αν κάποιοι θέλουν να σφραγίσουν τις προσφυγικές ροές, τότε δεν συμβαδίζουν με τις κοινές μας αρχές». Εξάλλου, ο Αλ. Τσίπρας ανέφερε ότι χρειάζεται να δοθεί σαφής απάντηση στην Τουρκία για το θέμα της βίζας για να μη δίνονται αφορμές στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο θέμα της τήρησης της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας. Ο πρωθυπουργός υποστήριξε, επίσης, ότι πρέπει να προωθηθεί η απελευθέρωση της βίζας με εκπλήρωση των κριτηρίων, «όχι όμως με δύο μέτρα και δύο σταθμά για την Κύπρο». Η παρατήρηση αυτή Ελλάδας και Κύπρου αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, καθώς στο σημείο όπου οι 28 απευθύνουν έκκληση για «περαιτέρω πρόοδο» αναφορικά όλες τις δεσμεύσεις που προκύπτουν από τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες, προστέθηκε η φράση «απέναντι σε όλα τα κράτη - μέλη».
Προειδοποίηση στη Ρωσία
Κατά τη διάρκεια του δείπνου, οι 28 έκαναν μια στρατηγική συζήτηση για τις σχέσεις Ε.Ε. - Ρωσίας, κατά την οποία, παρά τις διαφορετικές απόψεις, αποφασίστηκε να συμπεριληφθεί στα συμπεράσματα μια προειδοποίηση για επιβολή περαιτέρω κυρώσεων εάν η Μόσχα δεν σταματήσει τους βομβαρδισμούς στη Συρία στο πλευρό του συριακού καθεστώτος. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ επισήμανε προσερχόμενος πως, παρόλο που δεν είναι μέρα αποφάσεων, η Ε.Ε. είναι αποφασισμένη να αφήσει «ανοιχτά» όλα τα ενδεχόμενα, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας εάν δεν σταματήσει τα «εγκλήματα» στο Χαλέπι.
Μηνύματα για Brexit
Παρόλο που το Brexit δεν ήταν στην επίσημη ατζέντα της συνόδου, στο τέλος του δείπνου η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι πήρε τον λόγο για να ενημερώσει τους ομολόγους της για τις προθέσεις της. Στην πρώτη της συμμετοχή σε σύνοδο κορυφής, η Μέι έστειλε το μήνυμα ότι η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. είναι μη αναστρέψιμη, ωστόσο η κυβέρνησή της στοχεύει σε μια εποικοδομητική διαδικασία, η οποία θα καταλήξει σε στενή συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Ο Ντόναλντ Τουσκ, σε δηλώσεις του πριν από την έναρξη της συνεδρίασης, θέλησε να καθησυχάσει την Τερέζα Μέι ότι είναι «ασφαλής» και πως δεν θα είναι σα να μπαίνει σε «κλουβί με λιοντάρια», αλλά αντίθετα σε «φωλιά από περιστέρια». «Η Τερέζα Μέι θέλει ένα σκληρό Brexit; Οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές» δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ προσερχόμενος στη σύνοδο κορυφής.
Αδιέξοδο για CETA με Βαλλωνία
Για σήμερα είναι προγραμματισμένη η συζήτηση για την πολιτική εμπορίου της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τον Καναδά (CETA), η οποία βρίσκεται στον αέρα μετά την απόρριψή της από το Κοινοβούλιο της Βαλλωνίας, του γαλλόφωνου Βελγίου. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εξέφρασε την ελπίδα χθες να καμφθεί η αντίσταση των Βέλγων στην υπογραφή συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τον Καναδά έως το τέλος της συνόδου, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες υπήρξε μια έκτακτη συνεδρίαση των πρέσβεων των κρατών - μελών της Ε.Ε. με στόχο να ξεπεραστεί το αδιέξοδο εγκαίρως. Παρ' όλα αυτά, αργά χθες το βράδυ οι γαλλόφωνοι Βέλγοι απέρριψαν και τις νέες συμβιβαστικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό το πεδίο για συνέχιση των διαπραγματεύσεων.
