Αν υπήρχε εφαρμογή για να ψάχνεις στον χάρτη την απελπισία και τον ανθρώπινο πόνο, σίγουρα η Μόρια θα ήταν ένας από τους πρώτους τόπους που θα έδειχναν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Πρόσφυγες και μετανάστες που έτρεξαν να σωθούν από πολέμους, αγριότητες, διώξεις πολιτικές ή τη σιγουριά του θανάτου από πείνα και φτώχεια περιμένουν για μήνες σε καλοκαιρινές σκηνές, μήνα Δεκέμβριο, χωρίς θέρμανση, χωρίς ζεστό νερό, με τουαλέτες σε άθλια κατάσταση και μπάνιο με κρύο νερό, εγκλωβισμένοι σε λίγα στρέμματα γης σε ένα νησί, αναμένοντας το πολυπόθητο χαρτί που θα σημάνει ή τη μεταφορά τους στην ενδοχώρα και άσυλο ή τον Γολγοθά της επιστροφής. Την εικόνα αυτή μας μεταφέρουν γιατροί και μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του συντονιστικού για το προσφυγικό, στις 17 Δεκεμβρίου ο πληθυσμός του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας αριθμούσε 5.590 ανθρώπους όταν η χωρητικότητα του κέντρου είναι μόλις 2.330. Συνολικά στο νησί βρίσκονταν 7.283 πρόσφυγες και μετανάστες. Τα αντίστοιχα στοιχεία της 29ης Νοεμβρίου έδειχναν 6.536 πρόσφυγες στο ΚΥΤ της Μόριας και συνολικά στη Λέσβο 8.486 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ στις 18 Νοεμβρίου το ΚΥΤ της Μόριας είχε 6.489 ανθρώπους και συνολικά στη Λέσβο υπήρχαν 8.357 πρόσφυγες και μετανάστες.
Από τον Αύγουστο έχουμε μια σταθερή αύξηση των αφίξεων, κυρίως οικογενειών, βλέπαμε πολλά μικρά παιδιά, γυναίκες έγκυες ή με νεογέννητα, μας εξηγεί η Άρια Ντανίκα, συντονίστρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) στη Λέσβο. Τα παιδιά που φτάνουν στους ΓΧΣ εμφανίζουν στην πλειονότητά τους αναπνευστικά προβλήματα, διάρροιες και δερματοπάθειες. Είναι αυτά που περιμένεις να δεις σε έναν άνθρωπο που ζει σε αυτές τις συνθήκες, σημειώνει.
Τον Νοέμβριο οι ΓΧΣ είδαν τον αριθμό των ασθενών τους με προβλήματα ψυχικής υγείας να αυξάνεται κατακόρυφα. Τον Αύγουστο - Σεπτέμβριο - Οκτώβριο είχαμε 40-50-60 παραπομπές, τον Νοέμβριο είχαμε 312 ασθενείς δηλώνει η Α. Ντανίκα. Ήδη εδώ και ένα χρόνο οι ΓΧΣ έχουν επισημάνει τις συνέπειες που είχε η κατάσταση που επικρατεί στην ψυχική υγεία των προσφύγων. "Έχουμε λίστες αναμονής 500 ατόμων για το πρώτο ραντεβού, ενώ από την προηγούμενη εβδομάδα σταματήσαμε να δεχόμαστε νέους ασθενείς τονίζει, ενώ προσθέτει ότι ακόμα και το ΚΕΕΛΠΝΟ τους στέλνει ασθενής καθώς είναι πολύ δύσκολη η πρόσβαση σε ψυχίατρο του Δημοσίου.
"Βλέπουμε προχωρημένο μετατραυματικό στρες, σοβαρές τάσεις αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμούς, αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και διαταραχές ύπνου" μας εξηγεί και επισημαίνει ότι πρόκειται για ευάλωτο πληθυσμό με θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής βίας και trafficking.
Μας μεταφέρει μια χαρακτηριστική φράση ασθενούς της από το Ιράκ: "Η Μόρια είναι μια μικρή φυλακή και το νησί μια μεγαλύτερη".
Οι γυναίκες φοβούνται να πάνε το βράδυ στις τουαλέτες μόνες και πάνε ή σε ομάδες ή καθόλου, μας λέει. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που οι γυναίκες γι' αυτόν τον λόγο φοράνε πάνες νυκτός, επιβεβαιώνει και ο εκπρόσωπος τύπου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) για τα νησιά του Αιγαίου Μπόρις Τσέσιρκοβ.
"Ειδικά με τη βροχή όλη η Μόρια μυρίζει σαν αποχέτευση από τις τουαλέτες. Παντού σκουπίδια. Αν δεν βρέχει, θα δεις 30-35 φωτιές μέσα στη Μόρια. Οι άνθρωποι ανάβουν φωτιές για να ζεσταθούν και να μαγειρέψουν. Σκεφτείτε σε περίπτωση ατυχήματος τι έχει να συμβεί με τόσα εύφλεκτα υλικά", περιγράφει η Α. Ντανίκα και μας έρχονται μνήμες από τους πρώτους νεκρούς του Νοεμβρίου του 2016 στη Μόρια. Οι άνθρωποι παραμένουν χωρίς ζεστό νερό, σε καλοκαιρινές σκηνές πάνω σε παλέτες, χωρίς θέρμανση και με κουβέρτες που φυσικά όταν βρέχει δεν μπορούν καν να τους ζεστάνουν αφού βρέχονται, αναφέρει.
"Η πολιτική της Ε.Ε. μου θυμίζει όλο και περισσότερο Αυστραλία: κρατάει τους πρόσφυγες μακριά από τους ψηφοφόρους της. Αυτό δεν είναι η Ευρώπη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων" καταλήγει, ενώ κάνει λόγο για κρίση πολιτικής βούλησης.
Παρά τις πρόσφατες προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης με τη μεταφορά ευάλωτων προσφύγων και οικογενειών στην ενδοχώρα, ακόμα οι πρόσφυγες είναι αντιμέτωποι με βρώμικες εγκαταστάσεις, μη ασφαλείς για οικογένειες στη Μόρια, δηλώνει ο Μπόρις Τσέρσικοβ από την Υ.Α. Είδαμε από 7.000 ο πληθυσμός της Μόριας να μειώνεται σε 5.000 περίπου, αλλά και πάλι είναι διπλάσιος πληθυσμός από την χωρητικότητα του χώρου" σημειώνει και επισημαίνει ότι μένουν να γίνουν ακόμα πολλά και ο χειμώνας είνας πια στη γωνία. "Ελπίζουμε ότι οι συνθήκες θα βελτιωθούν άμεσα και η κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειές της" τονίζει, σημειώνοντας παράλληλα τη σημασία του να μετακινηθούν οι οικογένειες στην ενδοχώρα.
