Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
12.5°C18.1°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
11.2°C15.5°C
1 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
12.0°C14.4°C
1 BF 69%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
12 °C
11.8°C13.2°C
2 BF 81%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
10 °C
9.9°C11.9°C
0 BF 71%
ΟΠΤΙΚΕΣ / Ο ιστορικός τέχνης ως αντιλογικός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΟΠΤΙΚΕΣ / Ο ιστορικός τέχνης ως αντιλογικός

Ο Κώστας Σταυρόπουλος υπήρξε ο στοχαστής της διαλεκτικής. Αρχικά, με την πλατωνική σημασία της έννοιας, για την οποία ο διαλεκτικός είναι ο αρνητικός, ένα σημείο αντιλογίας ώστε η συζήτηση να μπορέσει να προχωρήσει. Ο τεχνοκριτικός οφείλει να είναι αντιλογικός, διαφορετικά δεν έχει νόημα ύπαρξης. Θεωρώ ότι αυτό το παράδειγμα, μέσα από τη στάση του και τα γραπτά του, αφήνει ως παρακαταθήκη. Κατά κύριο λόγο υπήρξε διαλεκτικός με την εγελιανή σημασία. Η ιστορία της τέχνης, κατά βάση, είναι μια σύγκρουση των μορφών και ανάδυση κάθε ιστορική στιγμή της καινούργιας. Οι υλικές συνθήκες με σύνθετους και όχι μηχανιστικούς τρόπους θα υπαγορεύσουν μία αντίστοιχη εξέλιξη και στο επίπεδο της μορφής. Ο θεωρητικός της τέχνης πρέπει να αναδείξει ως πρωτεύον σημείο το ζήτημα της ιστορικότητας του έργου. Αυτό εκφράζει κάθε φορά το καθ' έκαστον παρόν. Το έργο μπορεί να γίνει κλασικό όχι γιατί θα εκφράσει κάτι το διαχρονικό, αλλά γιατί θα διατυπώσει με σαφήνεια και επάρκεια αυτό το παρόν. Σε ένα κείμενο-αποτίμηση του Κλέαρχου Λουκόπουλου σημείωνε: «σε κάθε περίπτωση καλλιτέχνη, ή άλλου είδους δημιουργού, χρειάζεται να εξετάζει κανείς, παράλληλα με αυτόν, τις αιτίες και την αντικειμενική υλική υπόσταση της κοινωνικής δυναμικής, καθώς αυτή αρθρώνεται στο κάθε ιστορικό επίπεδο της εξέλιξής της και από εκεί να επιχειρεί πάλι καινούργιες αναδομήσεις, ανατροπές και ανασυνθέσεις». Υπάρχει μία σαφής διαλεκτική σχέση, την οποία ο θεωρητικός των μορφών απαιτείται να εντοπίσει. Όμως ένα τέτοιο καθήκον, συμπλήρωνε σε αυτό το κείμενο, χρειάζεται, από την πλευρά του θεωρητικού, ένα κρίσιμο σύνολο στοιχείων: «τη συνδρομή της οξυδέρκειας και εμβέλειας της κριτικής παρέμβασης για να φτάσουμε συντομότερα και ουσιαστικότερα στον πυρήνα της συνείδησης των αιτιών που κινούν τον υποκειμενικό παράγοντα προς τα εκεί με τη συμμετοχή του ψυχισμού του στα αντικειμενικά στοιχεία της φύσης και της κοινωνίας και από εκεί πια ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται το τρίπτυχο αξίωμα 'φύση, κοινωνία και άνθρωπος' στον πιο πλήρη διαλεκτικό διάλογο του γίγνεσθαι». Όταν, στο περιοδικό Εικαστικά, ασκεί κριτική στο βιβλίο της Ελένης Βακαλό Η φυσιογνωμία της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα, τα ίδια εργαλεία της διαλεκτικής μεθόδου είναι παρόντα. Τα σημεία αιχμής σε αυτό το κείμενο είναι η έλλειψη εφαρμογής «της νέας μεθόδου της κριτικής», η οποία θα συνθέτει το αισθητικό υλικό μόνο στη σχέση του «με τα γύρω παράλληλα και ετερόκλιτα στοιχεία στη δυναμική και την έννοια της σύντηξης» και τελικά μόνο μέσα από αυτήν τη συνδιαλλαγή με το εξωτερικό στοιχείο, το "ξένο" προς το έργο θα επιτελούνταν ο κεντρικός στόχος και ο ίδιος ο πυρήνας του θέματος.

Ο Κώστας Σταυρόπουλος υπήρξε αντιλογικός και άρα απόλυτα μοντέρνος. Αυτή η νεωτερική πίστη γινόταν αντιληπτή στην εμμονή του να κοιτάζει πίσω από την «επιστήμη της ζωγραφικής», δηλαδή να ασχοληθεί με σοβαρότητα με τη λαϊκή δημιουργία. Ο Κριστιάν Ζερβός μίλησε πρώτος για τον ναΐφ ζωγράφο Ρουσσώ, ο Τεριάντ για τον Θεόφιλο, ο Σταυρόπουλος για τον Κανγκαρά και τόσους άλλους. Άλλωστε, σε αυτήν την αλυσίδα της μοντέρνας χειρονομίας εντάσσεται το θεωρητικό του έργο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL