Του ΔΗΜΗΤΡΗ Π. ΚΥΡΙΑΚΑΡΑΚΟΥ*
Πριν από τρία χρόνια το έφερε η τύχη, κατ’ άλλους (και αριστερούς ακόμα) η κατάρα, πολιτική συγκρότηση εκ της Ανανεωτικής Αριστεράς ορμώμενη, ο ΣΥΡΙΖΑ, να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Από το έτος 1996, οπότε η Βουλή ήταν πράγματι η «αρχή» (σύνθημα της εποχής), παρήλθαν δεκαεννέα χρόνια. Ο Συνασπισμός έγινε ΣΥΡΙΖΑ, το 3,5% έγινε 6%, κατόπιν 17% και τέλος 36%.
Οι «φλύαρες» και ζηλόφθονες γλώσσες μίλησαν για ΠΑΣΟΚ που «άδειασε» για να «γεμίσει» ο ΣΥΡΙΖΑ, για κόσμο που «ανήκε» στο ΠΑΣΟΚ και «απήχθη» από τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι ειδικοί αναλυτές το έτος 2015 επεσήμαναν «αφίξεις» και από τη Δεξιά, όχι του Κυρίου, αλλά του Κοινοβουλίου. Μόνο που ο πολίτης δεν «ανήκει» στα κόμματα, μετέχει σε αυτά ή απλώς τα επιλέγει διά της ψήφου του. Ανήκει μόνο στη συνείδησή του. Θα ηδύνατο κάποιος ουδέτερος παρατηρητής να επιχειρηματολογήσει πως την περίοδο 1974-1981 «άδειασαν» η ΕΔΗΚ, η ΕΔΑ, το ΚΚΕ και το ΚΚΕες και «γέμισε» το ΠΑΣΟΚ.
Σε προγενέστερο άρθρο μου, στο παρόν έντυπο, διατυπώνω πως ο προοδευτικός χώρος δεν εσωκλείεται σε καταστατικά, αλλά στη συνείδηση των απανταχού προοδευτικών, των πολιτών που αξιώνουν την κοινωνική πρόοδο στην ευρύτητά της δηλαδή. Άλλωστε τα κόμματα της Αριστεράς, από τη Β’ Διεθνή έως τις μέρες μας, δεν είναι τίποτα περισσότερο από «τάσεις» που αυτονομήθηκαν και μετεξελίχθηκαν σε συγκροτήσεις για να δυνηθούν να απαντήσουν στις επιταγές της κατά τόπο πολιτικής κοινωνιολογίας.
Λ.χ., η Ευρώπη γέννησε τον φιλελευθερισμό, την ιδεολογία που προέκρινε τον ατομικό και συλλογικό δικαιωματισμό. Ο φιλελευθερισμός μετεξελίχθηκε σε πολιτικό πολιτισμικό «πλαίσιο» εντός του οποίου θα υλοποιούντο οι μεγάλες διεκδικήσεις και αντιπαλότητες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώθηκε μεταπολεμικά η Ανανεωτική Αριστερά, στην Αγγλία με τον Τόνι Μπεν, στην Ιταλία με τον Μπερλινγκουέρ, στην Ελλάδα με τον Η. Ηλιού και τον Ι. Πασαλίδη.
Η Ανανεωτική Αριστερά δεν είχε ποτέ σκοπό την ανατροπή του ισχύοντος πλαισίου, εν προκειμένω του αστικοδημοκρατικού. Τουναντίον η αποστολή της ήταν η περαιτέρω «αστικοποίηση» του πλαισίου. Η τοπική διοίκηση, η οποία εμπνέεται από τα διδάγματα της Κομμούνας των Παρισίων για διαφανή διακυβέρνηση του άστεως, της τοπικής κοινωνίας, είναι η καρδιά της αριστεροσύνης.
Η εξουσία πρέπει να αναδιανέμεται στον λαό που την ανέδειξε για να ελέγχεται αποτελεσματικότερα από εκείνον. Η εξουσία είναι προσωρινή και ανακλητή, μας παραδίδει η μαρξιανή κληρονομιά. Η απλή αναλογική, η οποία παρέχει πρόσβαση σε νέες πολιτικές δυνάμεις, εμπλουτίζει τον διάλογο και τη σύνθεση· δημιουργεί τις προϋποθέσεις για κοινωνική ολοκλήρωση.
Η δική μας Αριστερά δεν προέβη σε επαναστατική ενέργεια προς τον σκοπό της ανατροπής της καθεστηκυίας τάξης και του κοινωνικού καθεστώτος. Επέλεξε έναν πιο οδυνηρό δρόμο, τον δρόμο της σύγκρουσης με το «παλιό», με το «φθαρμένο», με το «μισαλλόδοξο», με τα ισχύοντα έννομα και θεσμικά μέσα τα οποία συστήνουν το «πλαίσιο» το οποίο οι πολίτες επέλεξαν το έτος 1974.
Η Μεταπολίτευση ήταν το modus vivendi το οποίο σφυρηλάτησαν άπαντες, συντηρητικοί, φιλελεύθεροι και προοδευτικοί, όσοι ποθούσαν την εθνική συμφιλίωση. Ήταν ποτέ δυνατόν η Ανανεωτική Αριστερά να αμφισβητούσε το πλαίσιο για το οποίο σαράντα τέσσερα χρόνια πριν προέταξε το στήθος της;
Το πολιτικό υποκείμενο της Αριστεράς είναι πλέον πιο πλουραλιστικό, πιο ποικιλόχρωμο. Από τον εργαζόμενο έως τον επαγγελματία η έννοια «μη προνομιούχος» έχει αποκτήσει πολυκύμαντο ορισμό. Ο κοινός «ταξικός» εχθρός όμως έχει παραμείνει ο ίδιος, είναι το υπερσυγκεντρωμένο κεφάλαιο, το οποίο θεωρεί τη μεσαία τάξη «περιττό έξοδο», και η Ακροδεξιά, η οποία ιστορικά «επενδύει» στην εξαθλίωση τάζοντας τη «λύτρωση» από τον (φανταστικό) εξωτερικό επιβουλέα.
Ο χρόνος αυτός είναι χρόνος εκλογικών αναμετρήσεων, είναι όμως και ο χρόνος των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, τα οποία συμπεριλαμβάνονται σε μεγάλο βαθμό στο 36% παρ’ ότι δεν καταγράφονται στο μητρώο μελών του κόμματος.
Τα μεσαία οικονομικά στρώματα συστήνουν το τελευταίο «ανάχωμα» προστασίας της εργασιακής τάξης από τον πανίσχυρο εργοδότη και όχι την «ουρά» του τελευταίου. Το μεγάλο στοίχημα για την Ανανεωτική Αριστερά είναι να τα εμπνέει για να αναλαμβάνουν την ευθύνη του «αναχώματος» αδιάλειπτα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Άλλωστε οι επαναστάσεις ανέκαθεν ξεκινούσαν από την (εκάστοτε) μεσαία τάξη.
* Ο Δημήτρης Π. Κυριακαράκος είναι δικηγόρος LLM - νομοδιεθνολόγος
