του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ
Ένα σωρό τύποι κάνουν καριέρα στα media μιλώντας «έξω απ' τα δόντια», διεμβολίζοντας δηλαδή την ευπρέπεια και τα ατομικά δικαιώματα, ενώ το τείχος αυτονοήτων, που τάχα θα κλόνιζε ο οίστρος τους, μένει άθικτο. Δεν είναι άσχημη δουλειά. Στον ίλιγγο της ρουλέτας που γυρίζει κερδίζουν όλα τα νούμερα, ο γιαλαντζή αμφισβητίας όμως έχει διπλάσιες πιθανότητες ν' αποκτήσει το ζητούμενο (φράγκα και φήμη), αφού τίποτα δεν είναι πιο αυτονόητο απ' το σκανδαλάκι και την αήθεια. Kάθε γύρος εντούτοις συμπιέζει λίγο ακόμη τη δυνατότητα των πολιτών να προσφύγουν, αντιδρώντας στην άτυπη παραβίαση των δικαιωμάτων, του γούστου και της νοημοσύνης τους, στον μόνο δικηγόρο που θα τους ήταν όντως χρήσιμος: στον δικηγόρο του διαβόλου.
Γιατί η παραβίαση εντέλει οφείλεται στην απώθηση κάθε σκέψης προς όφελος ενός συστήματος αυτονοήτων - δηλαδή, στην καταστολή της θεμελιώδους ικανότητάς μας να ξαφνιαστούμε, να προσβληθούμε, να διερωτηθούμε. Kατά τούτο, ο δικηγόρος του διαβόλου είναι η άλλη όψη του συνηγόρου του πολίτη: Στήνεται μπροστά στη ρουλέτα ποντάροντας πάντα στη θέση δίχως αριθμό, ώσπου να χαλάσει το παιγνίδι, να εκνευρίσει τον γκρουπιέρη. Aναπτύσσει μιαν απορία που λογικά γεννάται σ' όλους κι ας απωθείται, ένα ερώτημα που, επειδή παραείναι εύλογο, ουδέποτε τίθεται.
Aυτό το εκάστοτε ερώτημα όμως, το κατεξοχήν, το προφανώς εύλογο («ποιος μιλά;» «τι προϋποθέτει;» «γιατί κατ' ανάγκην;»), συνθλίβεται τώρα ανάμεσα στις προσομοιώσεις του, τις δημηγορίες δηλαδή του στυλ «έξω απ' τα δόντια», και σ' ένα είδος «banalitè του καλού»: σε δημηγορίες δηλαδή πάλι, αυτήν τη φορά αυθεντικά μοραλιστικές, που οργανώνονται όμως γύρω από το άγχος του ηθικιστή να «πιάσει» το κοινό του, να μην του πει κάτι ανοίκειο - οπότε η ζάχαρη μπλοκάρει τη μηχανή. Γιατί το νέο πρόβλημα είναι ακριβώς ότι, από στροφή σε στροφή της ρουλέτας, το οικείο στην αντίληψή μας και το ορθό αποσυνδέονται, ώσπου καταλήγουμε να δαιμονοποιούμε ό,τι δεν αναμασάται όντας εκ προοιμίου αποδεκτό. Tο νέο πρόβλημα είναι η ολοκληρωτική διάχυση του (δήθεν) αυτονόητου, που απογυμνώνει τον δικηγόρο του διαβόλου από τη δυνατότητα απλώς να μιλά. Ποτέ άλλοτε ο advocatus diaboli δεν εκπροσωπούσε, όπως τώρα, τους πάντες σε κάθε τους στιγμή (αν κόψουν τον αέρα, ασφυκτιάς όποιος και νά ‘σαι), ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκε τόσο κοντά στο λιντσάρισμα. Πράγματι, εφόσον καλείται να υπερασπίσει την ικανότητα για στοιχειώδη σκέψη (και απορία), καταστέλλεται με ομοίως στοιχειώδη τρόπο: απηχεί διαφωτιστικότατα το κενό - ωσότου σαλτάρει.
(Τι να κάνουμε; Έτσι, γενικά και περί ανέμων και υδάτων θα συζητάμε, μέχρι να γίνει κάτι αληθινά συγκλονιστικό, ενδεχομένως στις 9 Μαΐου, άντε στις 22, παραπέρα δεν έχει, πάει και τέλειωσε!)
