Τo ΣΚΡΑ-punk (skra-punk.com) είναι ηλεκτρονικό περιοδικό που ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 2013. Περιέχει (σχεδόν αποκλειστικά) πρωτότυπα κείμενα, με κριτική και χιουμοριστική διάθεση συνήθως, που ανανεώνονται συχνά και ασχολούνται με ευρύ φάσμα θεμάτων: πολιτική, πολιτισμό σε διαφορετικές εκφάνσεις, social media κ.ά. Βασικό πρόταγμα του περιοδικού είναι η διερεύνηση και η προώθηση της σχέσης μεταξύ της (αριστερής) πολιτικής και της ποπ κουλτούρας. Παράλληλα και συμπληρωματικά, το περιοδικό διατηρεί μια ζωντανή και ενεργή κοινότητα στο Facebook (facebook.com/skrapunk), η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όσων προσπαθεί πετύχει. Τέλος, εδώ και λίγο καιρό το περιοδικό έχει τη δική του ραδιοφωνική εκπομπή, το The Skra-punk Radio Show, στον διαδικτυακό σταθμό Archivist.fm (Κυριακή 8-10 το βράδυ). Τη συντακτική επιτροπή απαρτίζουν οι: Γιώργος Βασιλάκος, Όλγα Βερελή, Νίκος Θεοδωρόπουλος, Νίκος Σταματίνης, Θοδωρής Ταλαμάγκας, Χρήστος Τριανταφύλλου.
ΕΝΘΕΜΑΤΑ
Συνέντευξη του Νίκου Θεοδωρόπουλου, του Νίκου Σταματίνη και του Χρήστου Τριανταφύλου από το ηλεκτρονικό περιοδικό ΣΚΡΑ-punk
«Ενθέματα»: Λοιπόν, πώς ξεκινήσατε;
Νίκος Σταματίνης: Το εγχείρημα ξεκίνησε από άτομα που κάναμε ήδη κολλητή παρέα. Η αρχή έγινε φθινόπωρο-χειμώνα του 2013. Είμαστε όλοι από τη Φιλοσοφική Αθηνών: Ιστορικό, Φιλολογία και ΦΠΨ. Η ιδέα ήρθε ξαφνικά. Το πλάνο στην αρχή ήταν να γίνει ένα περιοδικό, ηλεκτρονικό πάντα. Το πρώτο που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι μας αρέσει να γράφουμε, όποτε περνάμε καλά. Από κει και πέρα, σίγουρα έχουμε επιρροές από συγκεκριμένα μέσα, κανάλια ιντερνετικά και θέλαμε να προσφέρουμε μια δική μας οπτική που δεν υπήρχε στο Διαδίκτυο.
«Ε»: Ποια σάιτ παρακολουθούσατε και λέγατε «θέλουμε να είμαστε σαν και αυτό ή κάτι παραπάνω, κάτι διαφορετικό από αυτό»;
Χρήστος Τριανταφύλλου: Δεν πηγαίναμε να κάνουμε κάτι σε μια προαποφασισμένη κατεύθυνση. Αν μιλάμε για το πλαίσιο, μιλάμε αφενός για έναν συνδυασμό αριστερών μέσων και αφετέρου μια γκάμα μέσων που ασχολούνται με την ποπ κουλτούρα μ' ένα πιο κριτικό πρίσμα. Αυτά δεν είναι ελληνικά, καθώς δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα σοβαρό στον χώρο των ελληνικών ΜΜΕ που ασχολείται με την ποπ κουλτούρα πιο κριτικά.
«Ε»: Πες μας δυο-τρία παραδείγματα.
Χρ. Τριανταφύλλου: Βασικά μιλάμε για μια γκάμα κυρίως αμερικανικών εντύπων, τα οποία δεν είναι αμιγώς ειδησεογραφικά. Σάιτ όπως το Slate, κομμάτια του New Yorker ή του Jacobine. Στην Ελλάδα υπήρχαν ορισμένοι μπλόγκερ που παρακολουθούσαμε, όπως ο Old Boy, η Niemands Rose ή το Stroug, το οποίο ενσωματώθηκε στο Luben, που ήταν μια προσπάθεια τέτοιου τύπου και –κατά τη γνώμη μου– έχει αποτύχει.
Νίκος Σταματίνης: Δεν απέτυχε, έχει φύγει προς άλλη κατεύθυνση.
Χρ. Τριανταφύλλου: Ναι, το Luben ξεκίνησε με μια λογική πολιτισμικής κριτικής, αλλά από κάποιο σημείο προτίμησε να πάει σε μια πιο Buzzfeed λογική, απλής δηλαδή παράθεσης πραγμάτων.
Ν. Σταματίνης: Εμείς, που είμαστε γύρω στα 25 περίπου, είμαστε ουσιαστικά η δεύτερη γενιά αυτού του τύπου του ίντερνετ. Η πρώτη ήταν οι μπλόγκερ που σιγά σιγά ενοποιήθηκαν σε διάφορα εγχειρήματα. Υπήρχαν δηλαδή στην αρχή διάφοροι μπλόγκερ που γράφαν στην αρχή στο προσωπικό τους μπλογκ και μετείχαν στη συνέχεια σε διάφορα κοινά εγχειρήματα.
Χρ. Τριανταφύλλου: Όπως στο Luben, το Greekcloud ή το Hit n' Run.
Ν. Σταματίνης: Εμείς πήραμε απ' αυτούς αρκετά πράγματα και στοιχεία και χιούμορ.
«Ε»: Πείτε μας για τον τίτλο, ΣΚΡΑ-punk.
Ν. Σταματίνης: Το ΣΚΡΑ-punk ως τίτλος είναι ουσιαστικά μια παραμόρφωση, μια αλλοίωση του μουσικού είδους του ska punk και δευτερευόντως συνδέεται με τη Μάχη του Σκρα. Το λάθος –αν ήταν λάθος ή εσκεμμένο δεν θα μάθουμε ποτέ– είχε γίνει από ένα φίλο, που είναι ο δημιουργός αυτού του ονόματος.
Νίκος Θεοδωρόπουλος Αναφερόμενος στο είδος της μουσικής, το είπε skra-punk. Ουσιαστικά είναι ένα inside joke.
«Ε»: Το είπε χωρίς να παραπέμπει στον στρατηγό της Μάχης του Σκρα;
Χρ. Τριανταφύλλου: Ούτε καν· πιθανότατα ήξερε τη Μάχη του Σκρα, αλλά μέχρι εκεί.. Να πούμε εδώ μια αποκλειστική πληροφορία: στον λογότυπο του site δεν είναι ο Ζυμβρακάκης της Μάχης του Σκρα. Στο Σκρα ήταν ο Εμμανουήλ Ζυμβρακάκης, ενώ στο site είναι ο πατέρας του· τον βάλαμε επειδή ταίριαζε καλύτερα ως μορφή! Και εδώ, στο photoshop με τον Ζυμβρακάκη που έχει τη μοϊκάνα, η επιρροή είναι σαφέστατα οι Monty Python.
Ν. Θεοδωρόπουλος: Όπως και το ρω ανάμεσα στο ska επιτείνει ακριβώς αυτή τη διάθεση για διάλυση και τον χιουμοριστικό χαρακτήρα.
«Ε»: Γιατί θέλετε να κάνετε κάτι ηλεκτρονικό; Παλιότερα ήταν αυτονόητο ότι κάποιος αριστερός θα ξεκίναγε να φτιάξει ένα περιοδικό, ένα εφημεριδάκι, ένα fanzine. Ήταν οι λόγοι οικονομικοί;
Χρ. Τριανταφύλλου: Μας έχουν αποκαλέσει και fanzine, το Αθηνόραμα ή η LIFO, κάποιο από τα παραδοσιακά μέσα -- φαντάζομαι, σε μια απορία.
Ν. Σταματίνης: Το κεφάλαιο σίγουρα παίζει σημασία –μην το κρύβουμε– αλλά αυτό που σκεφτόμαστε δεν είναι το παραδοσιακό μέσο· εμείς θέλουμε να κάνουμε και μια κοινότητα, η οποία αναγκαστικά για να έχει και μια αλληλεπίδραση χρειάζεται το ίντερνετ. Τα κείμενα που έχουμε στο περιοδικό είναι ένα μέρος μόνο του τι είμαστε. Υπάρχει και ένα άλλο μεγάλο μέρος από ποστ, από κοινοποιήσεις, από σχόλια και πλάκες, οι οποίες δεν έχουν σχέση με το site, αλλά με το fb. Έχουμε δηλαδή δύο διακριτούς χώρους που ενώνονται κάτω από το όνομα του skra punk.
Χρ. Τριανταφύλλου: Πλέον είναι τρεις οι χώροι, γιατί είναι και η εκπομπή στο ραδιόφωνο. Κάθε Κυριακή 8-10, στον archivist.fm. Γίνεται μια μίξη αυτού που είναι και το περιοδικό: σχολιασμού, μουσική, λόγος – θα δούμε πως θα βγει στην πορεία αυτό. Είναι τελείως διαφορετικό μέσο το ραδιόφωνο, οπότε το ψάχνουμε.
«Ε»: Είναι διαφορετικό και βάσει των ανθρώπων που το ακούν;
Ν. Σταματίνης. Είμαι σίγουρος, ναι, το κοινό που διαβάζει το περιοδικό και το κοινό που βλέπει τις κοινοποιήσεις μέσω fb και τις πλάκες μας δεν είναι το ίδιο. Κάπως επικαλύπτονται, αλλά οι περισσότεροι βλέπουν μόνο την κοινότητά μας και τα αστειάκια που κάνουμε.
Χρ. Τριανταφύλλου: Το οποίο έτσι και αλλιώς έχει να κάνει με το πώς δουλεύουν τα social media. Παγκοσμίως, αυτού του είδους τα εγχειρήματα δουλεύουν με κοινότητα. Το να ποστάρεις το κείμενο και να το δει ο άλλος και να το διαβάσει είναι μόνο ένα κομμάτι της διαδικασίας· η αλληλεπίδραση που θα γίνει μετά από κάτω και κυρίως με τα καθημερινά ποστ που ναι μεν δεν είναι άσχετα με το περιεχόμενο των κειμένων, αλλά δεν είναι και άμεσα εμπλεκόμενα, είναι ευρύτεροι σχολιασμοί.
Ν. Σταματίνης: Κάποιοι λένε ότι είναι η εποχή του τέλους των κειμένων. Νομίζω ότι απλώς έχει αλλάξει ο ρόλος του δημιουργού του κειμένου και η σχέση του με τον αποδέκτη. Ο αποδέκτης δηλαδή μπορεί από την ίδια πηγή να παίρνει διάφορα, ένα βιντεάκι, ένα βιντεοκλίπ, ένα meme.
Χρ. Τριανταφύλλου: Αυτό είναι μια ιστορία μέσα δεκαετίας του 2000, του Ντόκινς είναι αυτό, που λέει ότι όπως τα γονίδια μεταδίδουν από γενιά σε γενιά χαρακτηριστικά και τέτοια, έτσι είναι και τα Μιμίδια, που παράγουν μονάδες πολιτισμού και τις μεταδίδουν πλέον μέσω ιντερνέτ· από το ένα μέρος δηλαδή στο άλλο υπάρχει αλυσίδα. Και τα memes είναι αυτά που έχουν πολύ συγκεκριμένο κώδικα και τα καταλαβαίνουν πλέον όλοι αμέσως.
Ν. Σταματίνης: Γενικά, πουθενά δεν κρύβουμε ότι έχουμε αριστερή οπτική απέναντι στα πράγματα, διαφόρων μεν αποχρώσεων, αλλά πουθενά δεν το κρύβουμε και νομίζω πως το ξέρουν και όσοι μας διαβάζουν.
Χρ. Τριανταφύλλου: Έχουμε φάει και ένα σωρό unlike γι' αυτόν τον λόγο.
Ν. Σταματίνης: Γιατί κάποιοι για κάποιο λόγο περιμένουν, όταν γράφεις για κινηματογράφο, να μην είσαι πολιτικοποιημένος.
Χρ. Τριανταφύλλου: Αλλά συσπειρώνει παράλληλα αυτούς που σε διαβάζουν. Μάλιστα, οι πρώτες κριτικές που δεχτήκαμε τον πρώτο καιρό είναι ότι δεν έχει τόσο σαφή ταυτότητα.
«Ε»: Ταυτότητα πολιτική ή ως ταυτότητα εγχείρημα;
Χρ. Τριανταφύλλου: Και τα δύο ταυτόχρονα, το οποίο θεωρώ ότι λύθηκε στην πορεία.
Ν. Σταματίνης: Μας έχουν πει διάφορα πράγματα, μας έχουν πει συριζαίους, ανταρσύες.
Χρ. Τριανταφύλλου: Μας έχουν πει Popaganda της ανταρσύα, Luben για διανοούμενους και Unfollow για τους κάτω από 40. Το ότι μας συγκρίνουν μ' αυτά δεν είναι τυχαίο…
Ν. Θεοδωρόπουλος: Στο κάτω κάτω το ότι έχει έναν αριστερό χαρακτήρα γενικά δείχνει αυτομάτως κάποια στοιχεία διαδικτυακού πολιτισμού. Το κοινό που θα διαβάσει ΣΚΡΑ-Punk έχει υπόψη τι θα διαβάσει και ένα μεγάλο ποσοστό έχει συνεισφέρει με άρθρα, η συνεχής ροή των οποίων υποκαθιστά και την ανάγκη για σχόλια.
Χρ. Τριανταφύλλου: Άλλωστε το πιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ΣΚΡΑ είναι ότι μάλλον το μόνο τέτοιου είδους πράγμα που έχει πρωτότυπα κείμενα σε βαθμό 99%. Συνειδητά έχει ελάχιστες αναδημοσιεύσεις που είναι πάλι δικά μας κείμενα από αλλού είτε πράγματα παρόμοιων εγχειρημάτων κλπ. Το γεγονός ότι δεν έχουμε ειδήσεις, αναδημοσιεύσεις, βοηθάει στο να μην υπάρχουν από κάτω κατάρες για τον Σόιμπλε!
Ν. Σταματίνης: Από την άλλη, δεν μας βοηθάει και τόσο πολύ στην αναγνωσιμότητα. Το ότι δεν επιλέγουμε να βάλουμε ένα άρθρο «δείτε τις τοπ 10 παρουσιάστριες με μαγιό», όπου πρέπει να πατήσεις 3 κλικ για να μπεις μέσα. Αυτή είναι η κύρια πηγή εσόδων για τα περισσότερα site φαντάζομαι. Και απ' ό,τι βλέπω, το οικειοποιούνται διάφορα site που δεν είχαν καμιά σχέση μ' αυτό στην αρχή, ειδησεογραφικά site λ.χ.
«Ε»: Έχουν βγει τον τελευταίο διάστημα πολλά σάιτ. Αυτό που σας κάνει διακριτούς είναι, νομίζω, η πολιτικοποίηση και το πρωτότυπο άρθρο. Προσπαθείτε να είσαστε μια πηγή virality και όχι αναπαραγωγής.
Χρ. Τριανταφύλλου: Virality δεν ξέρω, αυτό προϋποθέτει μεγάλα νούμερα, συνήθως το virality έχει να κάνει με πράγματα που ποστάρουμε εμείς: memes, ξέρω 'γω.
«Ε»: Τα memes ποιος τα φτιάχνει;
Χρ. Τριανταφύλλου: Εμείς τα φτιάχνουμε. Και δω έρχεται και κολλάει ότι αυτά έχουν άμεση σχέση με τα κείμενα τα κανονικά.
«Ε»: Με ποιον τρόπο;
Χρ. Τριανταφύλλου: Το γεγονός ότι έχεις τόσο ένα editorial που σχολιάζει κάτι και ταυτόχρονα έχεις και ένα meme που μπορεί να σχολιάζει το ίδιο πράγμα, με έναν τρόπο διαφορετικό, φτιάχνει ένα brand.
Ν. Σταματίνης: Ολόκληρες φιγούρες δημόσιες έχουν φτιαχτεί από τα memes. O Άδωνις, για παράδειγμα, οι μισοί τον ξέρουν από την τηλεόραση που τσιρίζει και οι άλλοι μισοί από το twitter. O Tζήμερος ακόμα περισσότερο. Τα tweets του Τζήμερου είναι εξαιρετικά.
Ν. Θεοδωρόπουλος: Πέρα από την καθαρά κριτική σκοπιά με την οποία θίγεται μέσω των κειμένων ένα δημόσιο πρόσωπο ή η επικαιρότητα με την οποία σχετίζεται, υπάρχει και η χιουμοριστική πλευρά -- για να επιστρέψουμε στο αρχικό σημείο της συζήτησης– που είναι ακριβώς μέσω των memes και μέσω των status. Ουσιαστικά εξυπηρετεί στο να το προσεγγίσεις σφαιρικά, να το συστηματικοποιήσεις μέσα στα πλαίσια μιας κοινότητας.
Ν. Σταματίνης: Ένα ερώτημα είναι αν πρέπει να γελάει η αριστερά. Εμείς θέλουμε να γελάει.
Χρ. Τριανταφύλλου: Γιατί δεν γελάει και πολύ, είναι η αλήθεια.
«Ε»: Αρκετοί από όσους μετέχετε στη συντακτική ομάδα γράφετε και πιο «παραδοσιακά» κείμενα, αλλά το ΣΚΡΑ punk απέχει πάρα πολύ από τα έντυπα της αριστεράς -- και δεν εννοώ τα έντυπα της δεκαετίας του 70 και του 80. Υπάρχει μια διαφορετική λογική και νομίζω ότι μπαίνουμε στο θέμα lifestyle και ποπ κουλτούρα που είναι σκιάχτρο για την αριστερά.
Χρ. Τριανταφύλλου: Το είχα γράψει και στο άρθρο «Ποπ κουλτούρα και Αριστερά» στα «Ενθέματα» (6.7.2014) Η δική μας οπτική στο θέμα είναι ότι ποπ κουλτούρα και Αριστερά δεν είναι δύο ξεχωριστά πράγματα. Πολλές φορές η Αριστερά θεωρεί ότι υπάρχει μία σφαίρα, η σφαίρα του σοβαρού, η σφαίρα της ανάλυσης, της πολιτικοποίησης των κινημάτων κ.ο.κ. και υπάρχει μία άλλη σφαίρα η οποία είναι το lifestyle, ο Κωστόπουλος, η ευημερία της δεκαετίας του ‘90, διάφορα πράγματα τα οποία θεωρούν ότι είναι σε τοίχο και δεν πρέπει να επικοινωνούν με την αριστερά, γιατί τη μολύνουν. Η δική μας οπτική είναι ότι υπάρχουν ένα σωρό στοιχεία της ποπ κουλτούρας --που είναι μαζική-- τα οποία βοηθούν την Αριστερά και σχετίζονται και με το ίδιο της το πρόταγμα. Όταν δηλαδή μια αριστερά αρνείται τη σημερινή μαζική κουλτούρα, έχει χάσει όλο της το πόιντ ως αριστερά. Και πολύ συχνά βλέπουμε και ανθρώπους, που ενώ είναι ηλικιακά κοντά μας διατηρούν αυτή την περιχαρακωμένη λογική, η οποία λέει πως άλλο είναι η αριστερά, άλλο το να διασκεδάζουμε με το Game of Thrones και άλλο το να λέμε για τον Πουλαντζά.
Ν. Σταματίνης: Σίγουρα η mainstream Αριστερά δεν είναι και πολύ φιλική σ' αυτό που λέμε ποπ κουλτούρα., όχι με την έννοια του lifestyle, με μια πιο καινούρια λογική της ποπ κουλτούρας ή οποία στηρίζεται κατά 95% στο ιντερνέτ. Μπορεί να παίρνουμε κάποια πράγματα από το lifestyle, να κάνουμε πλάκα με την Εurovision, αλλά όχι με τον τρόπο πχ του ciao. Δηλαδή κάποια πράγματα που υπάρχουν στα lifestyle περιοδικά, θα τα βρει κάποιος και σε μας αλλά θα τα βρει αναπλαισιωμένα.
Ν. Θεοδωρόπουλος: Και να σημειώσουμε φυσικά ότι το διακύβευμα σε όλο αυτό είναι και η οικειοποίηση αυτού του είδους του σχολιασμού, η οποία έχει την τάση να εκπροσωπείται και από πιο απολιτίκ στάσεις σε περιοδικά μαζικής ανάγνωσης. Υπάρχει ένα ποτάμι από nutella, το οποίο κινδυνεύει να κατακλύσει όλη αυτή τη μαζική κουλτούρα και να πνίξει οποιαδήποτε προσπάθεια πολιτικοποίησης της.
Τη συνέντευξη πήραν ο Μάνος Αυγερίδης και ο Στρατής Μπουρνάζος
