Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
ΕΝ ΤΥΠΩΣΕΙΣ
Όμως μαζί με τις συγκυρίες αλλάζουν και οι ιδέες. Ανατρέποντας τις οικονομικές ισορροπίες, η παγκόσμια κρίση μετατόπιζε τη λειτουργία των δημοκρατικών κεκτημένων. Έχοντας διωχθεί από τη μεγάλη πόρτα των κατεστημένων πολιτικών και ιδεολογικών κρυσταλλώσεων, η εγγενής δημοκρατική αβεβαιότητα και αστάθεια επέστρεψε από τις νέες συστημικές ρωγμές και τα ανοιχτά παράθυρα. Ειρωνικά και αναπάντεχα η Ιστορία ξανάρχιζε. Οι νέες αντιθέσεις οδήγησαν στην εμφάνιση νέων συστημικών εχθρών. Ο ελεγχόμενος χειραφετημένος και ταυτοχρόνως χειραγωγημένος λαός έπαψε να αντιστοιχεί στη μεταλλασσόμενη πραγματικότητα. Και έτσι το πλασματικά νοούμενο ενιαίο κοινωνικό «Όλο» φάνηκε και πάλι να απαρτίζεται από εν δυνάμει εκρηκτικές συνθέσεις συνιστωσών και «μερών». Μοιραία λοιπόν η ίδια η ιδέα ενός αυτονόητα αποδεκτού συλλογικού συμφέροντος τίθεται και πάλι σε αμφισβήτηση.
Έτσι ένα νέο φάντασμα φαίνεται να στοιχειώνει τον κόσμο: ο «λαϊκισμός». Το όνομά του δεν είναι τυχαίο. Μεταφράζει πιστά τη διάχυτη δυσπιστία των κρατούντων ενάντια στη λειτουργία των «λαών», που εμφανίζονται συλλογικά ανεξέλεγκτοι και απρόβλεπτοι. Δεν είναι τυχαίο ότι η άρχουσα γνώμη δεν στρέφεται πια ενάντια σε εκείνους που επαγγέλλονται συγκεκριμένες μορφές ανατροπής των καλώς κειμένων, αλλά ενάντια σε αυτούς που έχουν περιπέσει σε αμήχανη και επικίνδυνη απόγνωση. Και δεν είναι επίσης τυχαίο ότι, όπως ακριβώς και η πολιτική βία, έτσι και ο λαϊκισμός κατακεραυνώνεται, «από όπου και αν προέρχεται» και με οποιοδήποτε σκεπτικό και αν κινητοποιείται, με τον ίδιο φανατισμό, την ίδια μισαλλοδοξία και την ίδια απέχθεια. Από τη στιγμή που ο λαός δεν δρα ως πειθήνιος, εμφανίζεται ως βδελυρά ανορθολογικός.
Επιστρέφουμε, καθώς φαίνεται, στην εποχή του Πλάτωνα. Ας αποφασίζουν οι σοφοί διαχειριστές και ας σωπαίνουν όλοι οι άλλοι. Και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο ο λαϊκισμός είναι η ύπατη Ύβρις. Το διασπασμένο και ανεξέλεγκτο πλήθος πρέπει επιτέλους να εθιστεί στην ιδέα πως δεν μπορεί παρά να υποκλίνεται στους αρίστους. Αυτή ακριβώς είναι η μεταδημοκρατία. Μια δημοκρατία που εξελίσσεται στο αντίθετο εκείνου που πρέσβευε ο Αβραάμ Λίνκολν. Η εξουσία σήμερα δεν ασκείται ούτε από τον λαό, ούτε χάριν του λαού, ούτε υπέρ του λαού. Μήπως η δημοκρατία θα έπρεπε να επανιδρυθεί ως «λαϊκιστική»;
Άρθρο του Κων. Τσουκαλά, 1/4/2013
