Η επιμονή των Καταλανών εθνικιστών να συνδέσουν την ψήφιση του προϋπολογισμού με τη διεκδίκηση της αυτοδιάθεσης οδηγεί κατά πάσα πιθανότητα στο πρόωρο τέλος της κυβέρνησης μειοψηφίας των Σοσιαλιστών στην Ισπανία. Αύριο Παρασκευή, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θα ανακοινώσει μάλλον την ημερομηνία των νέων εκλογών -τρίτων μέσα στην τελευταία πενταετία-, που αναμένεται να διεξαχθούν τον Απρίλιο ή τον Μάιο.
Οι τροποποιήσεις που είχαν κατατεθεί με σκοπό να μπλοκάρουν τον προϋπολογισμό υπερψηφίστηκαν τελικά, όπως αναμενόταν, από τους βουλευτές του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (Ρ.Ρ.), τους φιλελεύθερους Πολίτες αλλά και τα δύο καταλανικά κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας της Περιφέρειας. Το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό για την κυβέρνηση Σάντσεθ: 191 βουλευτές τάχθηκαν εμμέσως κατά του προϋπολογισμού, 158 υπέρ, ενώ σημειώθηκε μία αποχή.
Ο Σάντσεθ αποχώρησε από το Κοινοβούλιο χωρίς να κάνει δηλώσεις. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στη συνέχεια πως ο πρωθυπουργός πρόκειται να ανακοινώσει τις τελικές αποφάσεις του μετά τη συνεδρίαση που θα πραγματοποιήσει την Παρασκευή το υπουργικό συμβούλιο.
Θεωρητικά, ο Σάντσεθ θα μπορούσε να αποφύγει τις εκλογές εφόσον ήταν διατεθειμένος να παρατείνει τον προηγούμενο προϋπολογισμό της δεξιάς κυβέρνησης του Μαριάνο Ραχόι, που έχασε την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου τον περασμένο Ιούνιο, ένα ενδεχόμενο που θεωρείται πάντως μάλλον απίθανο.
Διαθέτοντας μόλις 84 έδρες στο Κοινοβούλιο των 350 εδρών, η κυβέρνηση μειοψηφίας του Σάντσεθ βασιζόταν στην υποστήριξη των βουλευτών του αριστερού Unidos Podemos και των εθνικιστικών κομμάτων των Καταλανών και των Βάσκων. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ο Σάντσεθ είχε υποσχεθεί να προκηρύξει γρήγορα εκλογές, αλλά τελικά αποφάσισε να υποβάλει το δικό του σχέδιο προϋπολογισμού με στόχο να παραμείνει στην εξουσία ώς το 2020.
Η επιστροφή της καταλανικής κρίσης
Οι ευαίσθητες πολιτικές ισορροπίες που εξασφάλιζαν την παραμονή του Σάντσεθ στην πρωθυπουργία κλονίστηκαν όταν τα κόμματα των Καταλανών εθνικιστών έθεσαν ως όρο υπερψήφισης του προϋπολογισμού την αναγνώριση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης για τους Καταλανούς, κάτι που η ισπανική κυβέρνηση, αρνήθηκε κάνοντας λόγο για εκβιασμό.
Οι Σοσιαλιστές και οι βουλευτές του Unidos Podemos προσπαθούσαν μέχρι χθες να μεταπείσουν τα καταλανικά κόμματα ERC και PdeCAT, αλλά αυτό στάθηκε αδύνατο. Οι Καταλανοί εθνικιστές αντιμετώπιζαν τις δικές τους πιέσεις, καθώς από την Τρίτη διεξάγεται η δίκη δώδεκα πολιτικών στελεχών της κυβέρνησης Πουτζντεμόν που παύθηκε από τη Μαδρίτη έπειτα από τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της περιοχής τον Οκτώβριο του 2017.
Το μέλλον θα δείξει αν η απόφασή τους να "ρίξουν" την κυβέρνηση Σάντσεθ θα προωθήσει τελικά τις επιδιώξεις τους. Ενδεχόμενη επικράτηση της τριπλής συμμαχίας Λαϊκού Κόμματος, Πολιτών και φασιστικού Vox στις επόμενες εκλογές θα βάλει οριστικά ταφόπλακα σε οποιαδήποτε προσπάθεια εξεύρεσης πολιτικής λύσης στο καταλανικό ζήτημα.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται
Ο ισπανικός Τύπος αναφέρει ήδη ως πιθανότερες ημερομηνίες εκλογών την 28η Απριλίου, την επόμενη δηλαδή Κυριακή μετά το Πάσχα των καθολικών, και την 26η Μαΐου, ημερομηνία κατά την οποία θα διεξαχθούν οι προσεχείς ευρωεκλογές, οι δημοτικές και οι περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία.
H "El Pais" υπογραμμίζει και μια ιστορική αναλογία: το 1996 οι Καταλανοί εθνικιστές -υπό τον τότε σχηματισμό CDC- προκάλεσαν την πτώση της κυβέρνησης του Φελίπε Γκονζάλεθ και πάλι με αφορμή την ψήφιση του προϋπολογισμού. Οι Σοσιαλιστές έχασαν τις εκλογές που ακολούθησαν.
Η ισπανική Δεξιά, που φυσικά ελπίζει ότι το προηγούμενο σενάριο θα επαναληφθεί με κάθε λεπτομέρεια μέχρι τέλους, δεν απέφυγε τους πανηγυρισμούς. Ο ηγέτης του Ρ.Ρ. Πάμπλο Κασάδο έκανε λόγο για μια ήττα που "σηματοδοτεί το τέλος του ταξιδιού του Πέδρο Σάντσεθ" και, μάλλον χαιρέκακα, χαρακτήρισε το αποτέλεσμα της χθεσινής ψηφοφορίας "de facto πρόταση μομφής", υπενθυμίζοντας έτσι εκείνη που προκάλεσε την παραίτηση Ραχόι.
Προβάδισμα Σοσιαλιστών και δεξιά πλειοψηφία δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Αρκετές δημοσκοπήσεις, η τελευταία από τις οποίες είδε το φως της δημοσιότητας χθες, εμφανίζουν το P.P., τους Πολίτες και τους φασίστες του Vox μια ανάσα από την κυβερνητική πλειοψηφία. Πρόπλασμα της μεταξύ τους συνεργασίας αποτελεί από τον Ιανουάριο η συγκυβέρνηση των τριών κομμάτων της ισπανικής Δεξιάς στην τοπική Βουλή της Ανδαλουσίας.
Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν εξάλλου ότι η ισπανική Ακροδεξιά αποτελεί τον μεγάλο κερδισμένο της καταλανικής κρίσης. Από περιθωριακό πολιτικό σχήμα, το Vox, που συνασπίζει στις τάξεις του από νεοναζί μέχρι νοσταλγούς του Φράνκο, εμφανίζει σήμερα ποσοστά της τάξης του 11%, φιλοδοξώντας δικαίως να παίξει ρόλο ρυθμιστή στο επόμενο Κοινοβούλιο.
Οι έρευνες εμφανίζουν αυτή τη στιγμή τα ποσοστά των Σοσιαλιστών ελαφρώς ανεβασμένα (24%), το Λαϊκό Κόμμα καθηλωμένο στα επίπεδα του 21%, τους Πολίτες να παραμένουν ψηλά (18%) και τον αριστερό συνδυασμό του Unidos Podemos να πληρώνει το βαρύτερο τίμημα από την έξαρση των εθνικισμών. Οι έρευνες το εμφανίζουν πλέον στο 15%, δηλαδή έξι ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τα επίπεδα του 2016.
