Ολοένα και πιο αδίστακτοι γίνονται οι μεγιστάνες της ψηφιακής τεχνολογίας στην εναγώνια προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν κάποιου είδους ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Τελευταίο παράδειγμα, το Facebook χαρτζιλίκωνε εφήβους και άλλους νέους προκειμένου αυτοί να εγκαταστήσουν στα κινητά τους τηλέφωνα λογισμικό που παρακολουθούσε κάθε δραστηριότητά τους στο Διαδίκτυο.
Όπως μας πληροφορεί ο ιστότοπος TechCrunch, ο οποίος ειδικεύεται σε θέματα τεχνολογίας, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης έδινε από 20 δολάρια σε άτομα ηλικίας 13 ώς 35 χρόνων προκειμένου να συμμετάσχουν σε ειδική "έρευνα αγοράς". Στην πράξη βέβαια αυτό σήμαινε την πλήρη παράδοση των προσωπικών τους δεδομένων στην εταιρεία.
Πιο συγκεκριμένα, η "βαθιά ανάλυση" που πραγματοποιούσε το πρόγραμμα "Άτλας" έδινε στο Facebook "σχεδόν απεριόριστη", όπως επισημαίνει το TechCrunch, πρόσβαση σε κάθε κινητή συσκευή τηλεφωνίας που είχε εγκατεστημένο το ειδικό λογισμικό. Τι περιλάμβανε αυτό; Περιλάμβανε, πρώτα απ' όλα, πρόσβαση στο περιεχόμενο ιδιωτικών μηνυμάτων μέσω εφαρμογών chat όπως και σε φωτογραφίες και βίντεο που ανταλλάσσονταν εκεί.
Σήμαινε επίσης πρόσβαση στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του χρήστη, πλήρη χαρτογράφηση των περιηγήσεών του στο Διαδίκτυο, την αποκάλυψη των εφαρμογών που είχαν εγκατασταθεί στη συσκευή και το πόσο συχνά χρησιμοποιούνταν. Σήμαινε πλήρη πρόσβαση στο ιστορικό των γεωγραφικών τοποθεσιών που ο χρήστης είχε επισκεφτεί. Οι έφηβοι καλούνταν ακόμη και να τραβούν φωτογραφίες οθόνης (screenshot) με τις αποδείξεις των αγορών τους στο ηλεκτρονικό πολυκατάστημα Amazon και να τις στέλνουν στους "ερευνητές".
Το TechCrunch αναφέρει ότι το Facebook χρησιμοποιούσε διαφημίσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να "ψαρεύει" εφήβους, κάτι που η εταιρεία διαψεύδει κατηγορηματικά. Έπειτα από την αποκάλυψη της ύπαρξης του κατασκοπευτικού προγράμματος, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι η λειτουργία του διακόπηκε. Λίγο μετά την ανακοίνωση, ωστόσο, ρεπόρτερ του BBC επισκέφτηκε μία από τις σελίδες εγγραφής δηλώνοντας ως ηλικία τα 14 χρόνια και μπόρεσε να "κατεβάσει" ξανά την εφαρμογή, χωρίς να του ζητηθεί κάποιου είδους γονικής συναίνεσης.
Σε ανακοίνωση του, το Facebook αρνήθηκε την κατηγορία ότι το πρόγραμμά του είχε σκοπό να κατασκοπεύει τη δραστηριότητα των χρηστών. "Βασικά στοιχεία αυτής της έρευνας αγοράς αγνοούνται... Δεν υπήρχε τίποτε 'μυστικό' σε όλα αυτά... Δεν ήταν 'κατασκοπία', καθώς όλα τα άτομα που αποδέχτηκαν να συμμετάσχουν πέρασαν από μια σαφή διαδικασία που ζητούσε τη συναίνεσή τους".
Η εταιρεία υποστηρίζει επίσης ότι "λιγότερο από το 5%" των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν έφηβοι και πως όλοι τους είχαν "υπογράψει έντυπα γονικής συναίνεσης". Όταν το BBC επικοινώνησε με την εταιρεία για να πληροφορηθεί με ποιον τρόπο ακριβώς γινόταν η συλλογή των υπογραφών, το Facebook δήλωσε αναρμόδιο, αναφέροντας ότι η σχετική διαδικασία είχε ανατεθεί σε τρίτες εταιρείες.
Η ιστορία του δημοφιλέστερου μέσου κοινωνικής δικτύωσης είναι συνυφασμένη με παρόμοιες προσπάθειες αλίευση προσωπικών δεδομένων. Το τελευταίο κρούσμα σημειώθηκε πριν από λίγους μήνες, όταν αποκαλύφτηκε ότι τα στοιχεία 87 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook βρέθηκαν με κάποιο, τρόπο στα χέρια της "εταιρείας πολιτικής συμβουλευτικής" Cambridge Analytica που δραστηριοποιήθηκε έντονα -με το αζημίωτο φυσικά- τόσο στην προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ όσο και στην καμπάνια των υποστηρικτών του Brexit.
