Τον άκουγα να μιλά από απόσταση αναπνοής για πρώτη φορά, αν και έχω δει στο «Άτις» πολλές παραστάσεις του.Ο λόγος του Θ.Τερζόπουλου ήρεμος, γαλήνιος, καθησυχαστικός, απαιτητικός, αν και μιλούσε με τον Φοίβο Βλάχο ( Εκδόσεις Κείμενα) για τον «Λαβύρινθο», το νέο βιβλίο που εμπεριέχει τους διαλόγους του με τον Χάινερ Μύλλερπου τον θεωρεί δάσκαλο και πατέρα του, που του γκρέμισε βεβαιότητες και τον έβαλε στην συνεχή αμφισβήτηση ,και συνεχή περιπέτεια.
Μιλώντας χθες στο Μεγάλο Αρσενάλι, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, εξιστόρησε το μεγάλο ταξίδι της ζωής του. Τίποτε δεν είναι τυχαίο. Όλα ξεκίνησαν την περίοδο της χούντας. Πήγε με πλαστό διαβατήριο στην Γερμανία από την Ελλάδα. Δούλεψε ως εργάτης στην καθαριότητα σε εργοστάσιο, αναμένοντας την βίζα για την Ανατολική Γερμανία. Μετακομίζει στην Σουηδία και γίνεται ένας από τους 7 βοηθούς του Μπέργκμαν. Όταν αποκτά την πολυπόθητη βίζα, επιστρέψει στο Ανατολικό Βερολίνο, όπου συναντά μετά από 20 χρόνια τον αδελφό του, υφηγητή στο Πανεπιστήμιο Καρλ Μαρξ στην Ληψεία. Ταραχώδης ζωή, τραυματικό ταξίδι.
Πρώτη μέρα στο Berlinner ansable. Αγωνία. Ξυπνάει αχάραγα και συναντά μέσα στην νύχτα άλλη μια γυναίκα μπαίνοντας στο κτίριο. Πιστεύει ότι είναι η καθαρίστρια. Ήταν η διευθύντρια του Θεάτρου.Σε κάποια άλλη γωνιά παρατηρεί κάποιον Γερμανό να στέκεται. Από πού είσαι; τον ρώτησε. Από την Ελλάδα,του είπε. Ήταν ο Μύλλερ.Τον ενδιέφερε η Ελλάδα.Τον κάλεσε στο σπίτι του. Εκεί συνάντησε και την Βουλγάρα γυναίκα η οποία του τραγούδησε το «Αχ Μαρία, μόνος μου στην μπυραρία». Έμελλε να γίνουν φίλοι. Η συνάντηση καθοριστική.
«Πήγα για να γνωρίσω τον Μπρεχτ και άλλαξα ρότα με τον Μύλλερ. Συζητούσαμε συνεχώς.Δεν ήταν αισιόδοξος σε αντίθεση με μένα που είχα πάθος. Αυτός ήθελε να γίνει δασκάλος μου, εγώ πάλι δεν ήθελα να γίνω μαθητής.Σε κάποια στιγμή ενθουσιασμού του είπα: Μύλλερ είσαι ο καλύτερος Γερμανός και μου απάντησε: Να με φοβάσαι γιατί είμαι και γω Γερμανός. Αναζητούσα έναν τρόπο επικοινωνίας μαζί του. Αυτός χρησιμοποιούσε την ασάφεια,την αμφισβήτηση,τον μετεωρισμό.Δεν απαντούσε με Ναι ή Όχι. Μιλούσε για παύσεις, σιωπές,για το τίποτα. Εγώ αντιθέτως ήθελα βεβαιότητες και στέρεα πράγματα, ήθελα μια στέρεα ιδεολογία να τακτοποιήσω το χάος που είχα μέσα μου. Εγώ αναζητούσα μίτο στον δικό μου λαβύρινθο.
Άρχισα να τον καλώ στο δικό μου σπίτι, μαγειρεύοντας γεμιστές ντομάτες.Η απόσταση μεγάλωσε όταν μιλήσαμε για την «Μήδεια». Εγώ ήξερα την κλασσικιστική προσέγγιση . Εκείνος με οδήγησε στο σκοτάδι του μύθου. Δυστυχώς ο μύθος εξαφανίστηκε στις μέρες μας και έτσι διαδόθηκε στην Ευρώπη. Έτσι αναγκάστηκα και εγώ να εγκαταλείψω το φως και να μπω στα σκοτάδια. Κατανόησα την αναγκαιότητα του μύθου, την πρωταρχική ενέργεια του σώματος, το βάθος,την ανάγκη να γίνει τραγωδία. Μου έλεγε,όσο πιο βαθιά πάω, τόσο που ανοιχτός,πιο δημιουργικός θα γίνω. Θα συναντήσω την μνήμη. Σήμερα που όλοι αποζητούν την λήθη, κατανοώ την ανάγκη της μνήμης.
Πολλές φορές έπεσα μέσα στην τρύπα. Μου επέβαλε την τρύπα. Αμφισβητούσε και το ίδιο του το έργο. Συζητούσαμε ώρες ατέλειωτες. Όλοι οι διάλογοι καταγράφονται στο βιβλίο. Ρήξεις, συμφωνίες, αναλύσεις για τις τραγωδίες. Ο Μύλλερ αμφισβητούσε τον Μπρεχτ. Μου έμαθε να αναζητώ τα φαντάσματα, τους νεκρούς, τους ζωντανούς νεκρούς. Έμαθα να επιμένω στην σοφία των νεκρών και τι μας διδάσκουν.Η κάθοδος τους στον Άδη με καθόρισε. Γύρισαν σοφότεροι από τον Άδη. Είναι η συμφιλίωση με τον θάνατο. Έτσι κατανοείς καλύτερα τους ζωντανούς. Η ωραιοποίηση του μύθου βοήθησε τους εθνικισμούς, την θεωρία της αρίας φυλής, της βάσης του ναζισμού .Εξαφάνισε τον διονυσιασμό και κράτησε μόνο την ομορφιά. Εγώ μιλώ πλέον για επιστροφή στην βαθιά ρίζα, στο σκοτάδι, όπου οξύνεται η περιέργεια, η κρίση, τα αντανακλαστικά, η οξύνοια, το φως όλα αυτά τα σκεπάζει.Ο Μύλλερ με έριξε στο σκοτάδι του Λαβύρινθου.Ήταν κατά του αυτονόητου.Ο Μπρεχτ (πολιτικός) έλεγε όχι σε όλα.Ο Μύλλερ αμφισβητούσε τα πάντα, πίστευε στο τίποτα διαχρονικά μέχρι και το vertigo ,ο Μπέκετ υπεράσπιζε το τίποτε.
Όλη μου την ζωή περιπλανήθηκα ανάμεσα σε όλους αυτούς. Δασκάλος μου ο Μύλλερ.Τον βρήκα με μεγάλη οδύνη. Όμως η σχέση δασκάλου-μαθητή είναι η αρχή της Δημοκρατίας. Αν εξαφανιστεί αυτή η σχέση οδηγούμαστε στον εκφασισμό. Υπήρχε αγάπη και τρυφερότητα. Επέστρεψα στον μύθο της τραγωδίας, στον Διόνυσο. Πάντα βρίσκω μια σκηνή στα θεατρικά μου έργα να του χαρίσω ένα κόκκινο τριαντάφυλλο στην μνήμη του .Τον σύστησα για πρώτη φορά στην Σοβιετική Ένωση ,στην Αυστραλία,την Ισπανία,την Ιαπωνία ».