O μαύρος συγγραφέας Γουίλιαμ Γκάρντνερ Σμιθ γεννήθηκε το 1927 σε εργατική γειτονιά της Νότιας Φιλαδέλφειας. Ζει τον ρατσισμό απ’ τα μικρά του. Στρατιώτης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πηγαίνει στη Γερμανία όπου γράφει το πρώτο του βιβλίο, το «Last of the Conquerors». Επιστρέφει στις ΗΠΑ, σπουδάζει και δημοσιογραφεί σε εφημερίδα του Πίτσμπεργκ και ολοκληρώνει το δεύτερο του έργο «Anger at Innocence». Ακτιβιστής, οργανώνει διαδηλώσεις μαύρων ενάντια στη βία της αστυνομίας - γίνεται μαρξιστής και διεθνιστής, και λόγω επαφών με το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους τροτσκιστές παρακολουθείται στενά από το FBI· το φακέλωμά του διαρκεί δεκαετίες. Απογοητευμένος με τον ρατσισμό στη χώρα του, μετακομίζει στις αρχές του ’60 στο Παρίσι, όπου δημοσιογραφεί. Εκεί γνωρίζεται με τον Τσέστερ Χάιμς, τον Ρίτσαρντ Ράιτ και άλλους εμιγκρέδες μαύρους καλλιτέχνες.
Γράφει δύο μυθιστορήματα, το «South Street» και το «Πρόσωπο από πέτρα». Ταξιδεύει το 1964 στην ανεξάρτητη, πλέον, Γκάνα για το στήσιμο του πρώτου τηλεοπτικού σταθμού της χώρας, σύντομα, όμως, αναγκάζεται να επιστρέψει στο Παρίσι καθώς ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ανατρέπει την προοδευτική κυβέρνηση του Κβάμε Νκρούμα. Το 1967 ταξιδεύει ξανά στις ΗΠΑ και εκδίδει το ύστατο βιβλίο του, το «Return to black». Ο Σμιθ ευτύχησε να κάνει τρεις γάμους. Πεθαίνει, από καρκίνο, στο αγαπημένο του Παρίσι το 1974.
Τώρα, στο «Πρόσωπο από πέτρα» (εκδόσεις Στερέωμα), σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά και εισαγωγή Adam Shatz, ένα έργο που δεν εκδόθηκε ποτέ στην Γαλλία, ο Γκάρντνερ Σμιθ δημιουργεί τον Σίμιον Μπράουν, οποίος αντιμετώπισε τη ρατσιστική βία στην εφηβεία χάνοντας ένα μάτι. Ενήλικας, βιοπορίζεται απ’ τα δημοσιεύματά του, αλλά ύστερα από σύγκρουση με λευκούς ναύτες αποφασίζει να μετακομίσει στο Παρίσι, φιλόξενη πόλη μαύρων διανοούμενων. Διάγει ζωή άνευ φόβου και συμμετέχει στον κύκλο του βιβλιοπωλείου του Μπέιμπ, ενώ έρχεται σε επαφή με ομότεχνούς του, με τις φιλοσοφικές συζητήσεις να λαμβάνουν χώρα σε θρυλικά καφέ και τζαζ κλαμπ καθώς ο συγγραφέας σκιαγραφεί εξαιρετικά την Paris noir κοινότητα του 1960. Συνδέεται ερωτικά με την Πολωνοεβραία Μαρία, που έζησε την κόλαση των γερμανικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και επιδιώκει καριέρα ηθοποιού. Ζουν απελευθερωμένοι από το παρελθόν.
Ο ήρωάς μας βιώνει μια νύχτα στο αστυνομικό τμήμα μαζί με Αλγερινούς. Με τον Απελευθερωτικό Πόλεμο της Αλγερίας στο φόρτε του, γνωρίζει τη σκληρότητα στο πρόσωπο του αστυνομικού - βλέπει πως στη Γαλλία ο ρατσισμός εκδηλώνεται απέναντι στους Αλγερινούς. Το πρόσωπο του μίσους επιστρέφει ξανά. Γι’ αυτό ακριβώς ο Σίμιον αδυνατεί να φιλοτεχνήσει στον καμβά του το «Πρόσωπο από πέτρα». Γίνεται φίλος με τον πολιτικοποιημένο Αλγερινό Άμεντ και γνωρίζει καλύτερα τη βορειοαραβική μειονότητα. Αποφασίζει να πάρει το μέρος των επαναστατημένων συμπατριωτών του τελευταίου. Συνειδητοποιεί πλέον πως ο ρατσισμός δεν έχει σύνορα, αλλά δημιουργείται ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες.
Στο φινάλε διαβάζουμε τη συγκλονιστική περιγραφή της αιματοχυσίας των Αλγερινών στη διαδήλωση της 17ης Οκτωβρίου 1961 απ’ την αστυνομία του φιλοναζιστή Παπόν: «Σε όλο το μήκος του Σηκουάνα, αστυνομικοί σήκωναν αναίσθητους Αλγερινούς από το πλακόστρωτο και τους πετούσαν στο ποτάμι».
Info
William Gardner Smith
«Πρόσωπο από πέτρα»
Eκδόσεις Στερέωμα
Σελίδες: 272
Τιμή: 18 ευρώ