Θέμα λίγων ημερών -αν όχι ωρών...- είναι η κατάθεση, εκ μέρους της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, του αιτήματος για σύσταση εξεταστικής επιτροπής για την υπόθεση των υποβρυχίων. Επιτροπής που θα κληθεί -εφόσον υπερψηφιστεί η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ- να διερευνήσει τις ευθύνες κυβερνητικών αξιωματούχων για την περίοδο από το 2000 και μετά. Η "Αυγή" της Κυριακής παρουσιάζει το σκεπτικό της πρότασης και μερικά, μόνον, από τα στοιχεία που την πλαισιώνουν...
Στην κριτική, "μα, σε αυτή τη συγκυρία εσείς ασχολείστε με τα... υποβρύχια;", τα αριθμητικά μεγέθη της ιστορίας δίνουν μια απάντηση, που ουδείς μπορεί να αγνοήσει. Το κόστος, το οποίο κλήθηκε να πληρώσει ο φορολογούμενος, μόνο αμελητέο δεν μπορεί να θεωρηθεί: από το πρόγραμμα ναυπήγησης των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού, η γερμανική εταιρεία HDW αρχικά, και στη συνέχεια ο Ισκαντάρ Σάφα (σ.σ.: τα κριτήρια επιλογής του συγκεκριμένου "επενδυτή" παραμένουν εισέτι άγνωστα...) εισέπραξαν κάτι παραπάνω από 2 δις ευρώ κατά το χρονικό διάστημα 2000-2011, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. δηλαδή. Δύο δισ. για ένα υποβρύχιο που γέρνει και πολλά άλλα που δεν παραδόθηκαν καν!
Μια ημερομηνία - ορόσημο στη δαιδαλώδη υπόθεση είναι η 30ή Σεπτεμβρίου 2006, όταν το υπουργείο Εθνικής Άμυνας αρνήθηκε την παραλαβή του πρώτου υποβρυχίου, τύπου 214 "Παπανικολής", με το πιο κάτω αιτιολογικό: "(Το υποβρύχιο παρουσίαζε) πρόβλημα ευστάθειας στην επιφάνεια με ύψος κυμάτων 3 μέτρα και μήκος 56 μέτρα, όπου το υποβρύχιο λαμβάνει κλίση 45%-60% ως προς το κάθετο επίπεδο". Απολύτως λογικό, αν σκεφθεί κανείς ότι, παρ' ότι όπλο σημαντικών προδιαγραφών, βγήκε κατευθείαν από τα... χαρτιά, χωρίς να έχει δοκιμασθεί νωρίτερα ως μοντέλο.
Ενώ λοιπόν, στην ιστορία που μας απασχολεί, υπάρχει το... ναυάγιο αυτό, το Ελληνικό Δημόσιο συνεχίζει να συμπεριφέρεται σαν να μη συνέβη τίποτε. Το πιο εντυπωσιακό "καρέ" στο φιλμ της υπόθεσης των υποβρυχίων είναι χωρίς αμφιβολία ο νόμος 3885/2010 (γνωστός και ως νόμος Βενιζέλου - Παπακωνσταντίνου). Η τότε κυβέρνηση, σαν να μην είχε διδαχθεί τίποτε από τη μέχρι τότε συναλλαγή της με τη γερμανική εταιρεία, προχωρά σε επέκταση της συμφωνίας, κάποια σημεία της οποίας προκαλούν, ακόμη και σήμερα, σοβαρά ερωτήματα. Με δεδομένο, επιπλέον, ότι αυτή η περίοδος δεν ερευνήθηκε από καμία Επιτροπή της Βουλής, η "Αυγή" σήμερα θα σταθεί σε αυτήν, κατά βάση.
Ο νόμος Βενιζέλου - Παπακωνσταντίνου
Και πρώτα, τι προέβλεπε η συμφωνία, που συνυπέγραψαν οι δύο υπουργοί του ΠΑΣΟΚ; Στο πλαίσιο του προγράμματος "Αρχιμήδης", συμφωνήθηκε να παραληφθεί το υποβρύχιο "Παπανικολής" με το κλείσιμο της συμφωνίας και τα υπόλοιπα τρία υποβρύχια να παραληφθούν από τον Ιούλιο του 2012 ώς τον Μάρτιο του 2014. Η συνέχεια, γνωστή...
Επίσης, στο πλαίσιο του προγράμματος Neptune II, συμφωνήθηκε η ολοκλήρωση των εργασιών στο υποβρύχιο "Ωκεανός" ώς τον Μάιο του 2012 και η παραγγελία δύο ακόμη υποβρυχίων τύπου 214, το 2018 και 2019 αντιστοίχως. Η συνέχεια, επίσης γνωστή...
Ακόμη, το Ελληνικό Δημόσιο αποδέχθηκε να καταβάλει 117 εκατομμύρια ευρώ στην HDW για πρόσθετα υλικά, τα οποία, σύμφωνα με τον ισχυρισμό της γερμανικής εταιρείας, αγοράστηκαν πριν την Εκτελεστική Συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων τύπου 209, που τελικά όμως δεν έγινε ποτέ.
Αξίζει, επιπλέον, να σημειωθεί ότι οι πληρωμές ποτέ δεν συνδέθηκαν με την προόδο των εργασιών, καθώς είχε προβλεφθεί ημερολογιακή απόδοσή τους. Με τον νόμο 3885/2010 το Δημόσιο έφτασε στο σημείο να έχει καταβάλει το 96% του τιμήματος του προγράμματος ναυπήγησης των πρώτων 4 υποβρυχίων, από τα οποία εν τέλει παρελήφθη μόνον ο "Παπανικολής".
Συγχρόνως, με τον νόμο 3885/2010, το Ελληνικό Δημόσιο παραιτήθηκε από οποιαδήποτε απαίτησή του σε βάρος των Γερμανών, αποδέχθηκε ως αληθή τα αποτελέσματα των δοκιμών του "Παπανικολή" που διεξήχθηκαν το 2008, ενώ επέστρεψε στην HDW τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης της κύριας σύμβασης.
Με δυο λόγια, ο νόμος αυτός οριστικοποίησε την ομηρεία του Ελληνικού Δημοσίου στους Γερμανούς και καθιέρωσε μια δυνατότητα καταγγελίας, που λειτουργεί μάλλον υπέρ των συμφερόντων των εταιρειών και όχι του Δημοσίου, αφού δεν οδηγεί στην κατάπτωση εγγυητικών επιστολών.
Για το ίδιο θέμα, ο Θοδωρής Δρίτσας έγραφε σε έκθεσή του και σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις ποινικές ρήτρες: "Μετά από περίοδο χάριτος 4 μηνών επιβάλλονται μόνο ως προς το 4% της τιμής για καθένα από τα υποβρύχια 2, 3 και 4, όταν αυτά δεν παραδοθούν εγκαίρως" (άρθρο 25).
Συμπερασματικά, όπως εκτιμούν στον ΣΥΡΙΖΑ, εκμεταλλευόμενη τον νόμο 3885/2010, η γερμανική ιδιοκτησία των ΕΝΑΕ απέφυγε οποιαδήποτε κύρωση για τη συμβατική της ασυνέπεια μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2009, "ξεφορτώθηκε" αντισταθμιστικά ωφελήματα αξίας 250 εκατ. ευρώ μαζί με ενδεχόμενες ευθύνες για πλαστά και εικονικά τιμολόγια υλοποίησης αντισταθμιστικών ωφελημάτων, πίσω από τα οποία θα μπορούσαν να κρύβονται και μίζες, και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η εταιρεία... επιβραβεύτηκε με μία νέα παραγγελία αξίας σχεδόν 1 δισ. ευρώ.
Στη φαρέτρα, τέλος, του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκει κανείς τα επιχειρήματα βουλευτών της Ν.Δ., όπως αυτά καταγράφονται στα πρακτικά της Βουλής: όπως, για παράδειγμα τον Μάρτιο του 2010 (στην Υποεπιτροπή για θέματα υπουργείου Εθνικής Άμυνας), όταν ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης ζητούσε εξεταστική επιτροπή από τον Ευάγγελο Βενιζέλο και εκείνος του απαντούσε "η Εξεταστική δεν είναι αναγκαίο επίπεδο", ή όταν ο Κώστας Τασούλας -στην ίδια συνεδρίαση- μιλούσε για σκάνδαλο.
Για την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, αναγκαία είναι εξάλλου η κατάθεση εγγράφων που αφορούν σε κάθε μία από τις πληρωμές που έχουν γίνει, σε κάθε ένα παραστατικό είσπραξης, σε κάθε μία εγγυητική επιστολή, σε κάθε μία εκ των επιστολών που έχουν ανταλλαγεί μεταξύ συναρμόδιων υπουργών - όλα αυτά στο πλαίσιο της εξεταστικής επιτροπής, εφόσον αποφασιστεί η σύστασή της, ή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, αν το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης απορριφθεί από την πλειοψηφία.
"Καμπανάκι" για την ασφάλεια
Συγχρόνως όμως ο ΣΥΡΙΖΑ θα θέσει και μια άλλη πολύ σοβαρή πτυχή της υπόθεσης, που δεν έχει φωτιστεί ώς τώρα: Τα υποβρύχια είναι ασφαλισμένα και αν όχι, για πόσο χρονικό διάστημα παραμένουν ανασφάλιστα; Ποια μέτρα έχουν ληφθεί και πότε για την προστασία τους από πρόκληση φθοράς, βλάβης ή καταστροφής τους; Και κοντά σε αυτά, θα ζητηθεί και η υπάρχουσα αλληλογραφία μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων για την ασφάλεια των υποβρυχίων και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη διακοπή λειτουργίας των ναυπηγείων.