Η επιλογή του προσώπου που θα προτείνει για την Προεδρία της Δημοκρατίας ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης θα συμβολίσει, μεταξύ άλλων, τις προθέσεις του σε ό,τι αφορά την πορεία προς τις εκλογές, όποτε κι αν αυτές γίνουν, αλλά εν μέρει και τον χαρακτήρα που θέλει να δώσει στην παράταξή του.
Η κατάσταση της αντιπολίτευσης μπορεί να προσφέρει μεγάλες δυνατότητες στον πρωθυπουργό, συγχρόνως όμως υπάρχουν θέματα και στο ίδιο του το κόμμα και στην κυβερνητική παράταξη, όπως φάνηκε από τις ευρωεκλογές και μετά. Ο κ. Μητσοτάκης θα ήθελε και πάλι να μπορεί να προτείνει για το προεδρικό αξίωμα γυναίκα, όπως συνέβη και με την κυρία Σακελλαροπούλου. Ταυτόχρονα, όμως, αν δεν βρει το πρόσωπο που θα ήθελε, υπάρχει η σταθερά που ακούει στο όνομα του Παναγιώτη Πικραμμένου, ενός ανθρώπου που είναι κοντά στην οικογένεια Μητσοτάκη από την εποχή που ήταν πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ενώ έχει διατελέσει και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης την περίοδο 2019-2023. Ο Π. Πικραμμένος ήταν και παραμένει ένας από τους στενούς συνομιλητές του πρωθυπουργού. Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι στο τραπέζι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές, όπως του Ευάγγελου Βενιζέλου, ενός ονόματος που ακούγεται το τελευταίο διάστημα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει κάποια συμφωνία.
Οι προθέσεις και τα διλήμματα
Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι το επόμενο μεγάλο πολιτικό ραντεβού, στις αρχές του 2025 με τη λήξη της θητείας της κυρία Σακελλαροπούλου, έως τις εθνικές εκλογές που θα γίνουν κανονικά το καλοκαίρι του 2027. Το σύνταγμα πλέον επιτρέπει στον εκάστοτε πρωθυπουργό να επιλέγει πρόσωπο της απόλυτης αρεσκείας του, αφού θα εκλεγεί με 151 ψήφους, δηλαδή με την απλή (και όχι με αυξημένη) πλειοψηφία, χωρίς μάλιστα να μεσολαβήσουν βουλευτικές εκλογές. Έτσι ο κ. Μητσοτάκης θεωρητικά μπορεί να αυτοπροταθεί και να εκλεγεί, αν φυσικά δεν προκληθεί κάποιο ρήγμα στο κόμμα του, που δεν βιώνει και τις καλύτερες στιγμές σε ό,τι αφορά την ενότητά του. Όμως η επιλογή Προέδρου της Δημοκρατίας συμβολίζει πολιτικές τάσεις και κοινωνικές διαθέσεις, θέματα τα οποία θέλει να διαχειριστεί ο κ. Μητσοτάκης προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δικά του πολιτικά σχέδια. Ειδικά αν κρατάει ανοιχτό το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών.
Η επιλογή του προσώπου που θα προταθεί δημιουργεί διλήμματα και στην κυβερνητική παράταξη αλλά και στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ειδικά στον ΣΥΡΙΖΑ, που περνά περίοδο μεγάλης κρίσης, αλλά και στο ΠΑΣΟΚ, που θέλει να αναδειχθεί de facto σε αξιωματική αντιπολίτευση. Εκτός από το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών, για τον Κ. Μητσοτάκη το θέμα της επιλογής Προέδρου της Δημοκρατίας του δίνει τη δυνατότητα να διαμορφώσει ισορροπίες στην παράταξή του, μέρος της οποίας διαφωνεί εντόνως με την πολιτική του.
Αληθινές και παραπλανητικές επιλογές
Οπως συμβαίνει κάθε φορά με την επιλογή του υποψήφιου για την Προεδρία της Δημοκρατίας, η ονοματολογία δίνει και παίρνει. Ακούγονται και γράφονται ονόματα που δεν έχουν καμία ελπίδα να προταθούν ή με τους οποίους δεν έγινε καμία συζήτηση. Ταυτόχρονα, όμως, πέφτουν και προτάσεις οι οποίες αξιολογούνται και στη συνέχεια απορρίπτονται. Όπως είπαμε, η επιλογή των προσώπων εξυπηρετεί προτεραιότητες, οι οποίες τον επόμενο μήνα μπορεί να αλλάξουν.
Η Γιάννα Αγγελοπούλου είναι ένα πρόσωπο το οποίο έχει συζητηθεί και στο παρελθόν για το αξίωμα της Προέδρου. Το όνομά της υπάρχει και αυτή τη φορά στις επιλογές. Ο κ. Μητσοτάκης, όμως, εξετάζει και άλλες εναλλακτικές, για τις οποίες όμως ακόμα δεν υπάρχουν ασφαλείς πληροφορίες. Για κάποιους υπάρχει πάντα και το όνομα της Άννας Διαμαντοπούλου, όμως, όπως και η ίδια έχει δηλώσει, έχει κουραστεί να διαψεύδει τέτοιου είδους πληροφορίες.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει συζητήσει αυτό το θέμα και με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια. Η απάντησή του ήταν αρνητική. Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Δένδιας βρέθηκε στα Χανιά, όπου συνομίλησε για όλα με τον πρωθυπουργό. Το θέμα ετέθη, αλλά απάντηση δεν δόθηκε. Όλα δείχνουν ότι ο κ. Δένδιας έχει διαφορετικό σχεδιασμό από τον Κ. Μητσοτάκη και σε ό,τι αφορά τη Ν.Δ. και σε ό,τι αφορά τις γενικότερες πολιτικές εξελίξεις.
Το τελευταίο διάστημα ακούγονται ακόμα δύο ονόματα, του νυν προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα και του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα. Ο κ. Τασούλας είναι πρόσωπο από την καρδιά της Ν.Δ. και πολλοί είναι αυτοί που θα τον προτιμούσαν. Δεν ξέρουμε, όμως, αν είναι και στις επιλογές του κ. Μητσοτάκη. Σε ό,τι αφορά τον κ. Στουρνάρα, πρόκειται μάλλον για επιθυμία προσώπων που τον εκτιμούν και θα ήθελαν να τον δουν στο ανώτατο αξίωμα. Όμως αν ο κ. Μητσοτάκης θέλει να δελεάσει τον χώρο του ΠΑΣΟΚ, έχει μάλλον καλύτερη επιλογή στο πρόσωπο, όπως είπαμε, του κ. Βενιζέλου.
Κίνητρα και κριτήρια
Το αν θα θελήσει να είναι και πάλι υποψήφιος για τρίτη κοινοβουλευτική θητεία αποτελεί για τον κ. Μητσοτάκη το βασικό κριτήριό του για την επιλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Που σημαίνει να έχει συνεννόηση μαζί του ή μαζί της, χωρίς τριβές. Αλλά και να δημιουργήσει την αίσθηση ανοίγματος σε πολιτικούς χώρους ενόψει της νέας εκλογικής αναμέτρησης.
Αν ο ίδιος έχει διαφορετικό σχεδιασμό, τότε το κριτήριο είναι πολύ πιο εύκολο για τον κ. Μητσοτάκη. Η επιλογή του προσώπου μπορεί ακόμα και να αποτελεί ένα εργαλείο ώστε να επηρεάσει τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ν.Δ., τον χαρακτήρα του κόμματος, ακόμα και την επιλογή κάποιου που θα ηγηθεί της παράταξης μετά τον Κ. Μητσοτάκη.
Και στο βάθος Βενιζέλος για Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Οσο το ΠΑΣΟΚ αναζητά αρχηγό ανάμεσα σε μια σταθερότητα χαμηλής πτήσης και σε ένα άλμα αμφίβολης προοπτικής και ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει την πορεία προς την αποσύνθεση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δίνει εσωτερικές μάχες με τους εγγυητές των παρακαταθηκών της Δεξιάς και απεργάζεται σενάρια για να ξεπεράσει τον σκόπελο της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Στην πρόσφατη γιορτή για τα 50 χρόνια της Ν.Δ. οι τρεις πρώην πρόεδροι του κόμματος Κώστας Καραμανλής, Αντώνης Σαμαράς και Βαγγέλης Μεϊμαράκης -που πέρασε κάτω από τα ραντάρ των μέσων ενημέρωσης-, ο καθένας με το δικό του αλλά πάντως αυξημένο ειδικό βάρος, αρνήθηκαν να πλαισιώσουν τον πρωθυπουργό και να τον νομιμοποιήσουν ως αρχηγό της όλης παράταξης. Είναι σαφές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι αποσταθεροποιημένος και τελεί υπό αμφισβήτηση εντός και εκτός κόμματος. Βεβαίως, η περιδίνηση του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ του δίνει πολύτιμες ανάσες και του επιτρέπει να διατηρεί την πολιτική κυριαρχία σε βαθμό αναντίστοιχο με τη δημοσκοπική υποχώρηση της κυβέρνησης και την αποδοχή του ιδίου.
Μολονότι διάφορα πολιτικά και επιχειρηματικομιντιακά κέντρα κινούνται για την αντικατάστασή του εν πλω, είναι βέβαιο ότι δεν θα κάνουν κίνηση αν δεν υπάρξει διάδοχη κατάσταση. Στη βάση της αποσταθεροποίησης βρίσκονται η διαχειριστική αποτυχία του επιτελικού κράτους, οι αρνητικές εξελίξεις στην οικονομία, η σταθερή επιδείνωση του επιπέδου διαβίωσης και η συνεχής υποχωρητικότητα έναντι της Τουρκίας.
Σενάρια ανωμαλίας
Μέσα σ’ αυτό το πολιτικό περιβάλλον ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου απεργάζονται διάφορα σενάρια για να διατηρήσουν την πολιτική κυριαρχία. Η επιλογή του προσώπου του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας θα είναι συμβολική για το αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επιμείνει στο «άνοιγμα της Ν.Δ. στο Κέντρο», δηλαδή την παράταση της συμμαχίας με το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, ή αν θα επιλέξει ένα πρόσωπο ώστε να κατευνάσει το εσωτερικό του κόμματός του. Στην πρόσφατη συνέντευξή του στο Mega δήλωσε ότι «ο επόμενος Πρόεδρος θα έχει υπερκομματικά χαρακτηριστικά». Η φράση προκάλεσε δυσαρέσκεια στον πυρήνα των γαλάζιων βουλευτών, που θέλουν έναν Πρόεδρο που να συμβολίζει την επιστροφή της Δεξιάς μετά τη νεομητσοτακική μετάλλαξη της Ν.Δ.
Η επιλογή Τασούλα
Αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτείνει ξανά την Κατερίνα Σακελλαρόπουλου, θα αντιμετωπίσει εκτεταμένη άρνηση από τους βουλευτές του και δεν θα την εκλέξει στην περίπτωση που ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ αποφασίσουν για δικούς τους λόγους να μην στηρίξουν. Μια ασφαλής επιλογή που έχει διαρρεύσει εδώ και αρκετό καιρό ως ενδεχόμενο είναι αυτή του νυν προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα. Είναι το αντίθετο του «Προέδρου με υπερκομματικά χαρακτηριστικά», ωστόσο είναι ασφαλής επιλογή και θα ψηφιστεί χωρίς διαρροές από το σύνολο των βουλευτών της Ν.Δ. Πολιτικά θα είναι ήττα του Κυριάκου Μητσοτάκη, θα είναι σαν να πετά λευκή πετσέτα στο εσωκομματικό παρκέ και να εγκαταλείπει την επιλογή της κυριαρχίας του στο Κέντρο. Η παλαιότερη διαρροή για τον Νίκο Δένδια στην Προεδρία, που έγινε από κύκλους του Μεγάρου Μαξίμου, εντάσσεται στις ανταγωνιστικές σχέσεις του πρωθυπουργού με τον κατά γενική ομολογία νούμερο ένα δελφίνο. Το εσωτερικό της Ν.Δ. θα προτιμούσε τον Κώστα Καραμανλή, αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν τον στέργει. Για τον Αντώνη Σαμαρά βέβαια ούτε λόγος, καθώς οι σχέσεις τους είναι στα πρόθυρα της ανοιχτής ρήξης.
Η λύση Βενιζέλου
Στο σημείο αυτό μπαίνει στη συζήτηση ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που συνδέεται και με ενδεχόμενους γενικότερους πολιτικούς σχεδιασμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη. Επιπλέον, έχουν κοινούς επιχειρηματικούς φίλους από τη Βόρεια Ελλάδα και άλλους που ενεργοποιούνται στον χώρο της ενέργειας. Έχει υπερκομματικά χαρακτηριστικά ο Ευάγγελος Βενιζέλος; Υπό μία έννοια ναι, καθώς τα τελευταία χρόνια καλλιεργεί το προφίλ του εθνικού πολιτικού. Κυρίως όμως έχει συγκυβερνήσει με τον Αντώνη Σαμαρά, που δεν θα μπορέσει να αρνηθεί τον άλλοτε συνεταίρο του. Όπως λέει παλιός και έμπειρος βουλευτής που το τελευταίο διάστημα πρωτοστατεί σε κινήσεις στο κοινοβουλευτικό πεδίο, «αν μας προτείνει τον Βαγγέλη, δεν θα μπορέσουμε να μην ψηφίσουμε». Αυτό ισχύει και για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είτε με Νίκο Ανδρουλάκη είτε με Χάρη Δούκα: κανείς τους δεν μπορεί να πει όχι στον Βενιζέλο.
Μια τέτοια υποψηφιότητα θα άνοιγε τον δρόμο ευρύτερης προσέγγισης των κεντροδεξιών και εκσυγχρονιστικών δυνάμεων, κάτι που απεργάζονται και δυνάμεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ ήδη ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία εκλογής αρχηγού. Η εμφάνιση της Άννας Διαμαντοπούλου, που στέρησε τη δεύτερη θέση και τη διεκδίκηση της ηγεσίας από τον Παύλο Γερουλάνο, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Σενάρια δημοκρατικής εκτροπής
Τα σενάρια πρόωρων εκλογών τροφοδοτούν οι πληροφορίες για αλλαγή του εκλογικού νόμου. Το σχέδιο ενός νέου εκλογικού νόμου που κατεβάζει το όριο της αυτοδυναμίας στο 33% είναι έτοιμο, όσο κι αν επισήμως το διαψεύδει, όπως οφείλει, το Μέγαρο Μαξίμου. Βέβαια αυτοδυναμία με 33% κινείται στο όριο της νόθευσης της δημοκρατικού πολιτεύματος και εφόσον δεν περάσει με αυξημένη πλειοψηφία από τη Βουλή, για να εφαρμοστεί, προϋποθέτει επαναληπτικές εκλογές. Είναι, λένε τα γαλάζια παρασκήνια, κάτι που σκέφτεται ο πρωθυπουργός. Το σενάριο είναι ακραίο και προϋποθέτει ευρύτερη πολιτική αποσταθεροποίηση. Αυτά όμως δεν απασχολούν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις που κινούνται με την απόλυτη αρχή της «κυβερνησιμότητας».
Το καίριο ερώτημα στα σενάρια πρόωρων εκλογών είναι το εξής: Γιατί να διεκδικήσει εκ νέου αυτοδυναμία με έναν καλπονοθευτικό νόμο όταν τώρα τη διαθέτει με αυξημένη εκλογική και κοινοβουλευτική πλειοψηφία; Θα ήταν βάσιμο αν στις προθέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη περιλαμβανόταν η συγκυβέρνηση με «μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές δυνάμεις». Όμως, όπως βεβαιώνουν όσοι τον γνωρίζουν, «ο Κυριάκος δεν μοιράζεται την εξουσία του». Ένας τέτοιος ακραίος σχεδιασμός άλλωστε δεν θα περάσει και από το ίδιο του το κόμμα. Θα φροντίσουν οι δύο -συν ένας- πρώην πρόεδροι. Το σημαντικότερο είναι ότι ακόμη κι αν ανανεώσει την πολιτική επικράτησή του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα λύσει κανένα από τα προβλήματα που προκαλούν την αποσταθεροποίηση και δημιουργούν το πολιτικό του αδιέξοδο.
