Για κάθε καταστροφή που συμβαίνει, η εκάστοτε κυβέρνηση έχει την πολιτική ευθύνη. Το είχε πει, άλλωστε, και ο Τσίπρας το 2018, αμέσως μετά την τραγωδία στο Μάτι. Το μέγεθος του κακού μετριέται με ανθρώπινες ζωές και -ευτυχώς- καμία μεταγενέστερη καταστροφή δεν μπορεί να συγκριθεί με το κακό που έγινε τότε. Γι’ αυτό, ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της σημερινής κυβέρνησης, τόσο ο οργανωμένος όσο και ο αυθόρμητος, όταν θέλει να αποφύγει τα ερωτήματα για το πώς διαχειρίζεται τις έκτακτες καταστάσεις, καταφεύγει πάντα στη σύγκριση με το Μάτι.
Από την επιτελική αντιπολίτευση στην κρυπτόμενη κυβέρνηση
Όταν μια κυβέρνηση σηκώνει κάποιο βάρος ευθυνών, χρέος της αντιπολίτευσης είναι να το αναδείξει. Αυτό στην πολιτική είναι φυσικός νόμος. Αλλά νόμος επίσης είναι και ότι κάθε κυβέρνηση κουβαλάει επάνω της αυτά που έλεγε ως αντιπολίτευση.
Τον Σεπτέμβριο του 2018, η Νέα Δημοκρατία είχε βγάλει τον Συνολάκη να εξηγήσει ότι, σύμφωνα με κάποιες δικές του προσομοιώσεις, το Μάτι θα μπορούσε να εκκενωθεί σε 30 με 45 λεπτά. Αυτό που ο Συνολάκης είπε με επιστημονικό λόγο ήταν μια πολιτική δήλωση της Νέας Δημοκρατίας. Ορίστε, οι αριστεροί είχαν αφήσει τον κόσμο να καεί, επειδή είναι ανίκανοι, ανίδεοι και αναίσθητοι. Ενώ οι δεξιοί είχαν την ικανότητα και την ευαισθησία να αντιμετωπίζουν με επάρκεια τέτοιες καταστάσεις. Ο Συνολάκης τα γύρισε, βέβαια, όταν η Ν.Δ. έγινε κυβέρνηση: να αντιμετωπίζουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα χωρίς μικροκομματισμούς, μας συνέστησε τον Αύγουστο του 2020 η αυθεντία. Αλλά ο κόσμος θυμάται και πολύ καλά κάνει. Γιατί όλη την προηγούμενη εβδομάδα, η χώρα καιγόταν από άκρου σε άκρο, με 2 μποφόρ αέρα, και οι καταγγελίες από παντού ήταν ότι δεν υπήρχαν πυροσβεστικά αεροπλάνα. Και η επιτελική αριστεία του 2018 πλέον αγνοείται. O Χαρδαλιάς και ο Χρυσοχοΐδης κάνουν ενημερώσεις χωρίς να δέχονται ερωτήσεις από δημοσιογράφους. Η κυβερνητική εκπρόσωπος είναι εξαφανισμένη και κανείς δεν την αντικαθιστά.
Ο Μητσοτάκης εκτός κάδρου
Την περασμένη Τρίτη το βράδυ, που τα πράγματα στη Βαρυμπόμπη ήταν εκτός ελέγχου, ο Κ. Μητσοτάκης κρύφτηκε. Επισκέφτηκε για ενημέρωση το κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής χωρίς κάμερες, ενώ δεν δόθηκε στους δημοσιογράφους ούτε φωτογραφία. Έχοντας τότε κανιβαλίσει τον Τσίπρα για τη δική του επίσκεψη στην Πυροσβεστική, φύσηξε τώρα το γιαούρτι φροντίζοντας να μείνει έξω από το κάδρο της καταστροφής. Και άφησε τους αναλώσιμους να φάνε τη χλεύη του κόσμου με εκείνη την ενημέρωση - διάγγελμα, που θα μείνει στην ιστορία για το μαλλί του Χρυσοχοΐδη, την ικανοποίησή του για το εξαιρετικό επίπεδο προετοιμασίας και τη δήλωση του Χαρδαλιά ότι στις φωτιές επιχειρούσαν και τρεις διμοιρίες ΜΑΤ.
Την επόμενη ημέρα, που τα πράγματα έδειχναν κάπως υπό έλεγχο, ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε σε συνθήκες επικοινωνιακά ελεγχόμενες, επισκεπτόμενος τη γέφυρα της Βαρυμπόμπης στην Εθνική, όπου στάθμευε το κινητό κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής. Το βράδυ όμως, που είχαν ξεφύγει από τον έλεγχο οι φωτιές στην Εύβοια και την Ηλεία και υπήρχε κίνδυνος και για άλλες, ξανακρύφτηκε. Πήγε εκ νέου για ενημέρωση στην Πυροσβεστική χωρίς να τον δει κανείς. Απέμεινε ξανά μόνος ο Χαρδαλιάς, να ενημερώνει για πυροσβέστες με μάνικες και υδροφόρες των δήμων που μάχονται στα ανεξέλεγκτα πύρινα μέτωπα, χωρίς κανένας δημοσιογράφος να μπορεί να τον ρωτήσει πόσα καναντέρ επιχειρούν και πού βρίσκονται τα υπόλοιπα.
Φυσάει, αλλά δεν το ξέρετε
Ο Χρυσοχοΐδης είπε ότι πρωταρχικό μέλημα της κυβέρνησης ήταν να σωθούν ανθρώπινες ζωές και να εκκενωθούν οι οικισμοί - και η υποδήλωση της σύγκρισης με το Μάτι ήταν σαφέστατη. Σε κάθε περίπτωση, ήταν λογικό να το πει. Ενδεχομένως και ο ΣΥΡΙΖΑ, αν ήταν κυβέρνηση, αυτό να έλεγε. Αλλιώς, βέβαια, κρίνεται ο κρατικός μηχανισμός όταν η φωτιά τρέχει με 110 χιλιόμετρα την ώρα και αλλιώς όταν επικρατούν 2 μποφόρ. Ήταν ευχής έργο που στη Βαρυμπόμπη υπήρχε άπνοια.
Το γεγονός όμως ότι επικρατούσαν 2 μποφόρ εκθέτει την κυβέρνηση. Όλοι οι άνθρωποι θυμούνται καύσωνες και πυρκαγιές, αλλά τέτοιας έκτασης καταστροφή χωρίς να φυσάει καθόλου δεν έχει ξανασυμβεί. Και εδώ προκύπτει ξανά το ερώτημα για τα καναντέρ, τα οποία ούτε στην Εύβοια εμφανίστηκαν ούτε στη Βαρυμπόμπη τις κρίσιμες πρώτες ώρες της φωτιάς. Κάτοικοι της Βαρυμπόμπης δήλωσαν ότι η επέμβαση από αέρα στη φωτιά -από το μεγάλο ρωσικό πυροσβεστικό αεροπλάνο και δύο ελικόπτερα με κάδους- καθυστέρησε δύο ώρες.
Για να προσπεράσει τα ερωτήματα αυτά, το κυβερνητικό επιτελείο προσπαθούσε την περασμένη Τρίτη να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η φωτιά φούντωσε, όχι επειδή καθυστέρησε η επέμβαση, αλλά επειδή οι καιρικές συνθήκες ήταν αντίξοες. Τη βασική δουλειά την ανέλαβαν τα κανάλια, πάντα πρόθυμα να αυτογελοιοποιηθούν. Έτσι, με την τιμητική εξαίρεση του Open, προσπάθησαν να αποδομήσουν την πραγματικότητα των 2-4 μποφόρ, ισχυριζόμενα ότι επικρατούσαν και ριπές που έφταναν τα 5. Στο τέλος, ορισμένοι πήραν θάρρος και μίλησαν και για ισχυρούς ανέμους. Όταν κάποιος από τους ρεπόρτερ που είχαν σταλεί στο μέτωπο έλεγε «ευτυχώς, Παναγία μου, δεν φυσάει καθόλου», στα στούντιο και στα κοντρόλ επικρατούσε αναταραχή και τον κάλυπταν ή του άλλαζαν την κουβέντα. Αναίσχυντα ο επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας ανέβασε τη δριμύτητα των ριπών στα 6 μποφόρ.
Η υποδειγματική συνέπεια των καναλιών
Το πρώτο βράδυ της φωτιάς στη Βαρυμπόμπη, ο περιφερειάρχης Πατούλης βγήκε στην τηλεόραση να αποποιηθεί οποιαδήποτε ευθύνη για τις εκκενώσεις και οι δημοσιογράφοι αντέδρασαν σαν να το θεωρούσαν αυτονόητο από πάντα. Στην πραγματικότητα, αυτονόητο είναι μετά τις εκλογές του 2019. Πριν, ήταν θρασύτατη δικαιολογία. Όπως και η κλιματική αλλαγή, η οποία από πρόπερσι τον Σεπτέμβριο είναι ισχυρό επιχείρημα.
Αποδεικνύεται για ακόμα μια φορά ότι η τηλεόραση, παρ' όλο που ως μέσον απαξιώνεται συνεχώς, έχει τεράστια δυνατότητα να χειραγωγεί το μαζικό συναίσθημα. Μπορεί να το μετατρέψει σε οργή εναντίον μιας κυβέρνησης ή να το εκτονώσει, καταφεύγοντας συνήθως σε γελοιότητες. Αυτή τη φορά δεν υπήρχε περίπτωση να δούμε αγανακτισμένους ή απελπισμένους ανθρώπους, διαμαρτυρίες για το κράτος, αποδοκιμασίες κυβερνητικών από πολίτες, όλα επενδεδυμένα με βαριά μουσική. Και ούτε κατά διάνοια κραυγές, πού είναι τα καναντέρ, πού είναι ο πρωθυπουργός, πού είναι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, πού είναι τα 6 μποφόρ που λέτε. Τα κανάλια είναι συνεπή στη δουλειά τους και δουλειά τους, των περισσότερων τουλάχιστον, είναι να διαμορφώνουν την εικόνα που θέλει ο πολιτικός τους σύμμαχος. Είτε είναι στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση. Από εκεί βγάζουν το ψωμί τους, όχι από τη δημοσιογραφία.