"Αλλάξτε το σύστημα, όχι το κλίμα" ήταν το σύνθημα που δονούσε κάθε Παρασκευή τις πόλεις όλου του πλανήτη, που γέμιζαν χιλιάδες νέους, μαθητές και μαθήτριες που βγήκαν στους δρόμους, όχι απέναντι σε μια πολιτική αλλά για το ίδιο τους το μέλλον. Ένα μέλλον που απειλείται άμεσα από την κλιματική κρίση και τις ραγδαίες συνέπειές της στον πλανήτη. Η κλιματική κρίση μαζί με την αύξηση των ανισοτήτων είναι οι δυο κομβικές και αλληλένδετες προκλήσεις των επόμενων ετών, η αντιμετώπιση των οποίων προϋποθέτει ριζικές και βαθιές τομές σε όλα τα πεδία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία με την προγραμματική του πρόταση βάζει στο τραπέζι τα αναγκαία και άμεσα βήματα που πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την πράσινη μετάβαση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί παρά να είναι πράσινη, δίκαιη και για όλους. Γι' αυτόν τον λόγο ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για μια Πράσινη Επανάσταση, παρουσιάζοντας το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία. "Η πράσινη επανάσταση είναι και μια επείγουσα ανάγκη. Ανάγκη να επαναφέρουμε σε πρώτο πλάνο δύο έννοιες που στον παλιό κόσμο, που έχτισαν οι ελίτ στα μέτρα τους, ξεχάστηκαν. Αυτές οι έννοιες είναι η δικαιοσύνη και ο σεβασμός. Δικαιοσύνη είναι το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη να ζει σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον. Σεβασμός είναι το ελάχιστο καθήκον μας τόσο απέναντι στη φύση όσο και απέναντι στις επόμενες γενιές", είπε χαρακτηριστικά.
Η προγραμματική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία "Ελλάδα + Περιβάλλον" αποτελείται από επτά σημεία. Συγκεκριμένα:
- Ο ρόλος της Πολιτείας.
Η ελληνική Πολιτεία τίθεται επικεφαλής του σχεδίου και εγγυάται ότι η μετάβαση θα γίνει με κοινωνική δικαιοσύνη. Με διασφάλιση της πρόσβασης στα βασικά αγαθά, με πλουραλισμό της παραγωγικής βάσης και όχι προς όφελος λίγων και χωρίς κανόνες. Βασικές πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση:
Η θέσπιση κυβερνητικού συμβουλίου για την Πράσινη Μετάβαση, όπου θα συμμετέχουν όλα τα παραγωγικά και κοινωνικά υπουργεία. Η αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, με τη στελέχωση και τον εξοπλισμό υπηρεσιών ελέγχου και αδειοδότησης περιβάλλοντος. Ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας, καθώς η επιτυχία της Πράσινης Επανάστασης απαιτεί ευαισθητοποίηση, συνειδητοποίηση, κινητοποίηση, συμμετοχή. Κρίσιμος ο ρόλος της Παιδείας, για την ανάδειξη των επιστημονικών δεδομένων που συνηγορούν υπέρ της θέσπισης γενναίων μεταρρυθμίσεων, αλλά και για την αλλαγή κουλτούρας και προτύπου ζωής της κοινωνίας.
- Σχέδιο για μια κλιματικά ουδέτερη Ελλάδα έως το 2045
Κεντρικές πρωτοβουλίες για τη χάραξή της είναι: Η ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένου του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Εισαγωγή του κλιματικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος σε όλα τα χρηματοδοτικά και αναπτυξιακά εργαλεία. Εισαγωγή του κριτηρίου της ανθεκτικότητας για όλες τις χρηματοδοτήσεις, εθνικές και ευρωπαϊκές. Ενεργοποίηση των πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που έχουν νομοθετηθεί από το 2016, ώστε να έχουμε ανθεκτική κοινωνία, υποδομές και οικονομικές δραστηριότητες.
- Παραγωγικός μετασχηματισμός της χώρας με νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Πραγματικά ισχυρή οικονομία σε μια δίκαιη κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει σε μια χώρα που καταστρέφει τον φυσικό της πλούτο και τον δίνει βορά σε μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Γι’ αυτό και Πράσινη Επανάσταση σημαίνει ανάπτυξη για όλους. Όχι για τους λίγους και τους εκλεκτούς. Άρα χρειάζονται ισχυρά κίνητρα για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, «πρασίνισμα» της τουριστικής βιομηχανίας σε όλα τα επίπεδα, προσέλκυση επενδύσεων και παροχή κινήτρων σε κρίσιμους τομείς της πράσινης μετάβασης, όπως η ηλεκτροκίνηση, τα έξυπνα δίκτυα, η ευφυής γεωργία, οι έξυπνες υποδομές, η καινοτομία και τα νέα υλικά, το πρασίνισμα των εφοδιαστικών αλυσίδων.
- Νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Η χώρα έχει ανάγκη ένα νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στους απαιτητικούς στόχους της Ευρώπης και του Κλιματικού Νόμου. Το σχέδιο αυτό πρέπει να προβλέπει την πλήρη απανθρακοποίηση και όχι την απολιγνιτοποίηση με αέριο. Ανάδειξη νέου ενεργειακού προτύπου, που στηρίζεται στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις ΑΠΕ. Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ και με θεσμοθετημένες τις χρήσεις γης στις περιοχές Natura 2000.
Βασικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία σε αυτό τον τομέα είναι:
Τα έξυπνα δίκτυα με διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του ΔΕΔΔΗΕ / ΑΔΜΗΕ. Στήριξη πρωτοβουλιών για καινοτόμους μορφές ΑΠΕ, όπως η βιομάζα, το βιοαέριο, η γεωθερμία, το πράσινο υδρογόνο και τα θαλάσσια αιολικά πάρκα. Ένα ισχυρό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στην κατοικία, τα δημόσια κτήρια και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ισχυρό πρόγραμμα εξηλεκτρισμού των μεταφορών, με έμφαση στα μέσα σταθερής τροχιάς. Ένα ειδικό πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης για επαγγελματικούς στόλους σε συνδυασμό με πρόγραμμα απόσυρσης. Ενεργειακή αναβάθμιση της ναυτιλίας, με ενίσχυση της πράσινης πρόωσης και ηλεκτροδότησης στα λιμάνια.
- Εξασφάλιση της δίκαιης μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.
Με θεσμοθέτηση ρήτρας μηδενικού ελλείμματος ρυθμών ανάπτυξης και θέσεων εργασίας στις περιοχές αυτές, με συγκεκριμένο και ρεαλιστικό σχέδιο μετάβασης.
- Ο ρόλος της βιοποικιλότητας στο σχέδιο μετάβασης.
Η αποκατάσταση και η προστασία των οικοσυστημάτων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Στο επίκεντρό της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία βρίσκονται οι περιοχές Natura 2000 και τα δασικά οικοσυστήματα.
- Κοινωνία της Ανακύκλωσης και της Κυκλικής Οικονομίας.
Με πρόληψη παραγωγής αποβλήτων, διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση του μεγαλύτερου ποσοστού των απορριμμάτων. Επέκταση της στρατηγικής της πρόληψης και της επαναχρησιμοποίησης και σε άλλους πόρους, όπως το νερό. Σύνδεση με έργα υδατικής οικονομίας τοπικής κλίμακας αλλά και με τη διαχείριση και πρόληψη των πλημμυρών. Ρυθμιστικό πλαίσιο για τις πράσινες προμήθειες και τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων, επεκτείνοντας τον κύκλου ζωής τους, σε αντίθεση με τα πλαστικά μιας χρήσης.
Πράσινο, βιώσιμο και δίκαιο μέλλον για όλους
Του Σωκράτη Φάμελλου
Η περιβαλλοντική πολιτική γίνεται παγκοσμίως το κεντρικό πεδίο σύγκρουσης και σύγκρισης δύο διαφορετικών πολιτικών. Της προοδευτικής προοπτικής, που θέλει να αλλάξει το αναπτυξιακό υπόδειγμα, με αφετηρία την Πράσινη Μετάβαση, βάζοντας στο επίκεντρο τη δικαιοσύνη, τη διάχυση του οφέλους σε όλη την κοινωνία και τη συμφιλίωση με τη φύση. Ακούγοντας το αίτημα των νέων παιδιών «αλλάξτε το σύστημα, όχι το κλίμα». Στον αντίποδα βρίσκεται το συντηρητικό, νεοφιλελεύθερο μοντέλο, που διατηρεί το business as usual, με υπερκατανάλωση της φύσης, αναπαράγοντας το υφιστάμενο μοντέλο παραγωγής και διανομής του πλούτου, προς όφελος όλο και λιγότερων συμφερόντων, συντηρώντας ταυτόχρονα και πολλαπλασιάζοντας τις ανισότητες. Απέναντι στο συντηρητικό σχέδιο που υλοποιεί η Ν.Δ., ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, με το βλέμμα στη νέα γενιά, προτείνει και διεκδικεί έναν ευρύ, καθολικό, καινοτόμο και ριζικό μετασχηματισμό του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης, επηρεάζοντας το σύνολο των κοινωνικών λειτουργιών. Με την Πολιτεία να εγγυάται την ποιότητα των φυσικών πόρων και ότι «κανείς δεν θα μείνει πίσω». Μια Πράσινη Επανάσταση με κοινωνικούς, συμμετοχικούς, τοπικούς και δημοκρατικούς όρους. • Κοινωνική, με τη διασφάλιση και ενίσχυση των κοινωνικών δικαιωμάτων, των κοινών αγαθών και της εργασίας. • Συμμετοχική, με την ισότιμη συμμετοχή όλων των κοινωνικών στρωμάτων, αλλά και με πλουραλισμό παραγωγής, επιστημονικό σχέδιο και κοινωνική οικονομία. • Τοπική, με την Αυτοδιοίκηση παρούσα και την τοπικότητα ως πεδίο σχεδιασμού και υλοποίησης της πράσινης μετάβασης. • Δημοκρατική, με διαφάνεια και κράτος δικαίου και με συμμετοχή στη διαβούλευση και στη λήψη αποφάσεων όλων των κοινωνικών ομάδων και των φορέων. Απέναντι στον πληθωρισμό εξαγγελιών για την ημέρα του Περιβάλλοντος, οφείλουμε να περάσουμε από τα λόγια στα έργα. Αλλάζουμε τη ζωή μας, για το μέλλον της ζωής.
* Ο Σωκράτης Φάμελλος είναι βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, πρώην υπουργός
Η Πράσινη Μετάβαση είναι ένα αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης
Του Πέτρου Κόκκαλη
Τ ο Αστεροσκοπείο αναφέρει πως η χρονιά που μας πέρασε ήταν η θερμότερη από την ίδρυσή του. Αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει είναι το μέλλον και το γεγονός πως η φετινή χρονιά θα είναι η ψυχρότερη όσων θα ακολουθήσουν. Όσοι μιλάμε για την ανάγκη μιας Πράσινης Μετάβασης, δεν το κάνουμε στο όνομα του περιβάλλοντος, μιας και είναι επιστημονική βεβαιότητα πως το περιβάλλον δεν θα έχει κανένα μακροχρόνιο πρόβλημα από όσα έχει υποστεί στα χέρια μας. Η ανθρώπινη επιβίωση είναι το επίδικο. Η φύση έχει πάντα δίκιο και θα βρει τον δρόμο της, θα ορθοποδήσει. Ο αγώνας ενάντια στα αίτια της κλιματικής αλλαγής είναι αγώνας για την πρόοδο του ανθρώπου, για τη συλλογική ευημερία και άρα την κοινωνική συνοχή, τη θεραπεία των κοινωνικών ανισοτήτων και την ισορροπία των οικοσυστημάτων που έχει καταστρέψει ο κανιβαλιστικός καπιταλισμός των τελευταίων δεκαετιών. Η Πράσινη Μετάβαση είναι ένα αίτημα κλιματικής δικαιοσύνης, που με τη σειρά της βασίζεται στον επιστημονικό ορθολογισμό. Ο πλανήτης μας δεν μπορεί να συμβιβαστεί με καταστροφικές πολιτικές σαν αυτές που είχαμε πριν την πανδημία, τις πολιτικές που μας έχουν οδηγήσει σε αυτό το σημείο σήμερα, με τη βεβαιότητα ότι τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα αύριο.
* Ο Πέτρος Κόκκαλης είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία
Το παράδειγμα της Τήλου
Της Μαρίας Καμμά - Αλιφέρη
ιστεύουμε πως θεμελιακό ανθρώπινο δικαίωμα είναι το υγιές φυσικό περιβάλλον και βασιζόμενοι πάνω σε αυτή την αρχή, ο Δήμος Τήλου, με καθαρή πολιτική θέση, προστατεύει το πλούσιο οικοσύστημα του νησιού. Πολλές οι αποφάσεις που ελήφθησαν προς αυτή την κατεύθυνση, με πρώτη την καθολική απαγόρευση του κυνηγιού στην Τήλο, κι έπειτα την ένταξη ολόκληρου του νησιού και των βραχονησίδων του στο δίκτυο Natura 2000, την ανακήρυξη μεγάλου μέρους του ως καταφύγιου άγριας ζωής και πολλά άλλα. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ πως κοινωνοί σε όλες αυτές τις δράσεις ήταν και είναι η μεγαλύτερη μερίδα των κατοίκων του νησιού που πρωτοστατούν σε καθετί που αναδεικνύει και προτάσσει το περιβάλλον. Το επιστέγασμα αυτών των αποφάσεων ήταν το Tilos Project, ένα έργο που ουσιαστικά ανέδειξε παγκοσμίως το νησί μας ως το πρώτο ενεργειακά αυτόνομο νησί της Μεσογείου με ΑΠΕ. Ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα HORIZON2020 με 11 εκατ. ευρώ και ιδιωτικά κεφάλαια ελληνικής εταιρείας περίπου 3 εκατ. ευρώ. Ένα έργο που σχεδιάστηκε (πρώην ΤΕΙ Πειραιά) και χρηματοδοτήθηκε (ιδιωτικά κεφάλαια) από τη χώρα μας λοιπόν... Ουσιαστικά το έργο περιλαμβάνει την εγκατάσταση ενός υβριδικού σταθμού παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας, συμβάλει στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο παράγεται και καταναλώνεται η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και έχει ανοίξει μια νέα εποχή για τη νησιωτικότητα, αφού οι λύσεις που προσφέρει δίνουν απαντήσεις σε προβλήματα διασύνδεσης και ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, προωθώντας την ενεργειακή αυτονομία των νησιών και την απεξάρτησή τους από το πετρέλαιο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το έργο μας έχει ήδη αντιγραφεί και προωθείται για εγκατάσταση και σε άλλα μικρά νησιά της χώρας μας. Το Tilos ήταν το μοναδικό έργο που εκπροσώπησε τη χώρα μας στην έκθεση που έγινε στο Παρίσι το 2015, στο πλαίσιο της 21ης Πλανητικής Συνδιάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή, και απέσπασε τρία ευρωπαϊκά βραβεία, δύο το 2018 και ένα το 2019. Το βραβείο του Greek Energy Forum στον τομέα της πράσινης ενέργειας (Energy Islands) και το βραβείο κοινού (Citizens’ Award). Τέλος, στο Ελσίνκι, στον διαγωνισμό της κατηγορίας «Υποστήριξη της Ανάπτυξης των Πράσινων Αγορών και της Αποδοτικής Χρήσης των Πόρων», ο δήμος μας με το Tilos έλαβε και πάλι το πρώτο βραβείο, το οποίο παρέλαβε αντιπροσωπεία της Ελλάδας από το υπουργείο Ανάπτυξης. Κλείνοντας θέλω να τονίσω ότι χαιρόμαστε πολύ που και άλλα νησιά ακολουθούν το παράδειγμα της Τήλου και αξίζουν στήριξη και υποστήριξη από την Πολιτεία, γιατί δίνουν πολλά και, δυστυχώς, λαμβάνουν λίγα...
* Η Μαρία Καμμά - Αλιφέρη είναι δήμαρχος Τήλου