Το νομοσχέδιο Πέτσα που βγήκε πρόσφατα στη διαβούλευση αποτελεί ένα δημόσια ομολογημένο πολιτικό έγκλημα, ιδίως το β’ μέρος, καθώς το πρώτο αποτελεί ουσιαστικά ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα οπτικοακουστικά μέσα.
Το νομοσχέδιο προσφέρει «δωράκια» και παροχές δεκάδων εκατομμυρίων στους βαρόνους της ενημέρωσης. Οι εργαζόμενοι στον χώρο της τηλεόρασης μετατρέπονται σε παράπλευρη απώλεια στους σχεδιασμούς των καναλαρχών. Με τις ρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση θα γίνουν απολύσεις και ένα σημαντικό τμήμα των εργαζομένων θα βγει εκτός του κοινωνικού πλαισίου ρύθμισης της εργασίας. Οι δικλίδες προστασίας της απασχόλησης που προέβλεπε ο λεγόμενος Νόμος Παππά (Ν. 4339/2015) καταργούνται.
Η κυβέρνηση μεταφέρει επομένως συνειδητά τον φόβο στην πλευρά της εργασίας και σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκει να εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον.
Επιπλέον το νομοσχέδιο Πέτσα δεν έχει καμία αναπτυξιακή προοπτική και όραμα για τον κλάδο της ενημέρωσης, καθώς:
1. «Νομιμοποιεί» τη λειτουργία των αναλογικών ραδιοφωνικών σταθμών μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης από το ΕΣΡ, το οποίο δεν φημίζεται για την ταχύτητά του. Συνεπώς στον χώρο του ραδιοφώνου δεν προβλέπεται καμία αλλαγή. Οι παθογένειες του αναλογικού ραδιοφώνου θα συνεχιστούν και η κυβέρνηση απορρίπτει το ψηφιακό ραδιόφωνο, το οποίο συνιστά μια λύση που αντέχει στον χρόνο και συμβαδίζει με τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις.
2. Αγνοεί και παραβιάζει παντελώς βασικούς όρους της προκήρυξης του ΕΣΡ για την αδειοδότηση πανελλαδικής εμβέλειας τηλεοπτικών σταθμών μέσα από πρόχειρες αλχημείες για τις θεματικές άδειες και τους ευνοϊκούς τρόπους καταβολής του τιμήματος για την κατοχή πανελλαδικής τηλεοπτικής άδειας.
3. Επαναφέρει το ετήσιο ποσοστό επιβράβευσης από το μέσο στον διαφημιστή από το 4% στο 9,9% και ταυτόχρονα καταργεί την πλατφόρμα διάθεσης διαφημιστικού χρόνου με την πρόβλεψη της σχετικής δυνατότητας λειτουργίας της πλατφόρμας μόνο για τους ιδιωτικούς πανελλαδικούς τηλεοπτικούς σταθμούς.
4. Το ΕΣΡ θα μπορεί να χορηγεί την άδεια συνδρομητικής τηλεόρασης χωρίς τη διαγωνιστική διαδικασία που προβλέπει ο νόμος, κατά προτεραιότητα για τους πανελλαδικής εμβέλειας τηλεοπτικούς σταθμούς και χωρίς να απαιτείται σύναψη σύμβασης παραχώρησης με το Ελληνικό Δημόσιο (όπως επίσης προβλέπει ο νόμος).
5. Η Digea, που αποτελεί κοινοπραξία των καναλαρχών, θα συνεχίσει να λειτουργεί με καθεστώς εγγυημένης κερδοφορίας 15,9% και θα αποζημιωθεί για συχνότητες που την είχαν δοθεί μεν με διαγωνιστική διαδικασία, χωρίς όμως να είναι κατοχυρωμένες από την Πολιτεία.
6. Θεσπίζεται δυνατότητα αλλαγής της φυσιογνωμίας του προγράμματος των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών και των ραδιοφωνικών σταθμών μέχρι την έκδοση προκήρυξης για τη χορήγηση αδειών από το ΕΣΡ. Το ελάχιστο καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο των υποψήφιων για τους θεματικούς τηλεοπτικούς σταθμούς πάσης φύσεως μειώνεται στα 2 εκατομμύρια, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Οι διατάξεις αυτές έχουν σημασία ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη απάλλαξε τους μετόχους των μέσων ενημέρωσης και των πρακτορείων διανομής Τύπου από την υποβολή πόθεν έσχες (Ν. 4635/2019).
7. Η οικονομική συνεισφορά ή υποχρέωση επένδυσης στις επιγραμμικές πλατφόρμες τύπου Netflix, που προβλέπει το άρθρο 13 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Οπτικοακουστικά Μέσα Επικοινωνίας, ορίζεται μόλις στο επίπεδο του 1,5%.
8. Τέλος, από το νομοσχέδιο αγνοούνται οι εφημερίδες, οι ανεξάρτητες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και άλλες ευπαθείς κατηγορίες εργαζομένων στον χώρο της ενημέρωσης, όπως οι freelancers και οι φωτορεπόρτερ. Η Ν.Δ. κατάργησε τα προγράμματα ενίσχυσης του Τύπου που είχαν προκηρυχθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση και προτίμησε τις «λίστες Πέτσα». Για τη μόνη διάταξη του νέου νομοσχεδίου που αφορά τον περιφερειακό Τύπο ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί υπέρ της μονιμότητας του μέτρου των διακηρύξεων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενημέρωσης να διασωθούν και να λειτουργήσουν με επωφελή τρόπο για το κοινωνικό σύνολο, χρειάζεται το κράτος να παρέμβει αποφασιστικά. Αυτό όμως πρέπει να γίνει με κανόνες, με διαφάνεια, με όρους προστασίας της απασχόλησης και μόνο εφόσον υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση για τον πραγματικό βαθμό επίδρασης της πανδημίας στα μέσα ενημέρωσης.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιλέξει όμως να πορευθεί με ρυθμίσεις παλαιοκομματικής κοπής, που ισοπεδώνουν την ενημέρωση, ευτελίζουν τη δημοκρατία και θυσιάζουν τους εργαζόμενους στον βωμό του πολιτικού μάρκετινγκ.
* Ο Λευτέρης Κρέτσος είναι πρώην υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής
