Οι εκλογές στις 21ης Μαΐου, παρότι είναι ιδιαίτερα σημαντικές, φαίνεται πως διενεργούνται σε ένα περιβάλλον υποτονικό ή και αδιαφορίας εκ μέρους ενός μεγάλου κομματιού της ελληνικής κοινωνίας. Και σε αυτό το πεδίο, τα πολιτικά κόμματα φαίνεται πως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο.
Το βασικό χαρακτηριστικό των πολιτικών κομμάτων και των κομματικών συστημάτων στην Ευρώπη, ήδη από τη δεκαετία του 1980, είναι η τάση για πολιτική καρτελοποίηση / κρατικοποίηση, η οποία σηματοδοτεί την απομάκρυνση των πολιτικών κομμάτων από την κοινωνία, τον μειωμένο ρόλο των κομματικών οργανώσεων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της πολιτικής και την παραγωγή της νέας πολιτικής ελίτ, αλλά και την προγραμματική και ιδεολογική τους σύγκλιση με βάση το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα. Στην Ελλάδα, η τάση αυτή ξεκινά από τη δεκαετία του 1990 και κορυφώνεται την περίοδο των Μνημονίων. Η πολιτική και εκλογική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε τη δημοκρατική εναλλακτική και ριζοσπαστική επιλογή κατά την περίοδο 2010-2015 και οδήγησε στην κυβέρνηση του 2015.
Στη συγκυρία του 2023, το βασικό διακύβευμα για μια αριστερή κυβέρνηση είναι η υλοποίηση ενός εναλλακτικού σχεδίου για την οικονομία και την κοινωνία πάνω στους εξής άξονες:
* αποκατάσταση του κράτους δικαίου,
* μείωση των οικονομικών ανισοτήτων με τη φορολόγηση των κερδών των επιχειρήσεων και των μερισμάτων,
* έμφαση στις πολιτικές του κοινωνικού κράτους (υγεία, παιδεία, στέγαση, κοινωνική ασφάλιση), με βασικά χαρακτηριστικά τον δημόσιο, δωρεάν και καθολικό χαρακτήρα,
* ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου,
* αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου, με έμφαση στον πολιτισμό, στην εκπαίδευση, στον ιατρικό τουρισμό, στη βιολογική γεωργία και τον οικοτουρισμό,
* κρατικοποίηση βασικών επιχειρήσεων (ΔΕΗ, ΟΤΕ, οδικό δίκτυο, ΤΡΑΙΝΟΣΕ),
* κατάργηση των χρηματιστηρίων ενέργειας και ρύπων, που λειτουργούν αποκλειστικά προς όφελος των επιχειρήσεων.
Ωστόσο, στην περίπτωση μιας αριστερής κυβέρνησης, οι συγκεκριμένες πολιτικές, που σηματοδοτούν την οικοδόμηση μιας εναλλακτικής πολιτικής, δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με τα κυρίαρχα εργαλεία άσκησης της πολιτικής και την απουσία της κοινωνίας από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της πολιτικής, καθώς και με την έμφαση σε κυρίαρχες πρακτικές, όπως για παράδειγμα το νέο δημόσιο μάνατζμεντ ή το επιτελικό κράτος. Αντίθετα, η προώθηση και η υλοποίηση μιας αριστερής πολιτικής ατζέντας θα πρέπει να βασίζεται στην άμεση συσχέτιση του κόμματος με την κοινωνία στους χώρους εργασίας, στο πανεπιστήμιο και στα σχολεία. Η οικοδόμηση ενός κόμματος μαζών, το οποίο θα είναι συμπεριληπτικό, δηλαδή θα οικοδομήσει μια νέα κοινωνική συμμαχία (εργαζόμενοι, πρεκαριάτο, άνεργοι, φοιτητές, αγρότες, μικροί ελεύθεροι επαγγελματίες), οι οποίοι πλήττονται από την κρίση, θα αποτελέσει το αντίβαρο για την αλλαγή της ισορροπίας ισχύος στην ελληνική κοινωνία και την προώθηση μιας εναλλακτικής πολιτικής. Το κόμμα μαζών είναι η μόνη λύση για την Αριστερά, προκειμένου να διαμορφώσει ένα νέο κοινωνικά πλειοψηφικό ρεύμα που θα αντιμετωπίσει τους δομικούς περιορισμούς και τις αναγκαιότητες του (καπιταλιστικού) κράτους, που στη σημερινή συγκυρία προσδιορίζονται από τις απαιτήσεις της μεταμνημονιακής εποχής, σε συνδυασμό με την υγειονομική κρίση, και θα προάγει τη δημοκρατία, αλλά και τη σοσιαλιστική προοπτική.
* Ο Χρύσανθος Δ. Τάσσης είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης
