Οι ελπίδες των μικρομεσαίων επιχειρηματιών προέρχονται από τη συσσωρευμένη και πολύχρονη εμπειρία επιβίωσης στις πιο ακραίες συνθήκες. Οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατάφεραν και επιβίωσαν σε συνθήκες Μνημονίων επί μια σχεδόν ολόκληρη δεκαετία, σε συνθήκες πανδημίας επί δύο χρόνια και σε συνθήκες διψήφιου πληθωρισμού επί έναν τουλάχιστον χρόνο. Η ανθεκτικότητα και η προσαρμοστικότητά τους είναι επομένως αποδεδειγμένες, όπως και η συμβολή τους στην ευημερία και στη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας. Μάρτυρας, το υψηλό τους μερίδιο στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, όπως τονίσαμε και στη φετινή ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων με τίτλο «Κρίσεις, ελληνική οικονομία και μικρές επιχειρήσεις». Βάσει δικών μας υπολογισμών, η απασχόληση στους έξι κλάδους όπου συγκεντρώνεται η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα από το δεύτερο τρίμηνο του 2019 ως το δεύτερο τρίμηνο του 2022 αυξήθηκε κατά 6,2%, όταν συνολικά στην ελληνική οικονομία αυξήθηκε κατά 5,3%.
Εντούτοις, το 2023 μας φέρνει αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις και ένα εξωτερικό περιβάλλον σχεδόν εχθρικό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Για να συνεχιστεί το θετικό αποτύπωμα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία πρέπει η Πολιτεία να φροντίσει να άρει εμπόδια και στρεβλώσεις που δυσχεραίνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Ξεχωρίζω τα εξής τέσσερα μέτρα:
Μείωση του ενεργειακού κόστους. Τις τελευταίες δέκα ημέρες η Ελλάδα κατέγραψε ρεκόρ υψηλών τιμών στη μεγαβατώρα σε όλη την Ευρώπη. Την τελευταία ημέρα του προηγούμενου έτους, ενώ χώρες, όπως η Γερμανία και η Τσεχία, πλήρωναν ακόμη και αρνητικές τιμές (-1 και -2 ευρώ αντίστοιχα) και άλλες, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, πλήρωναν 2 και 3 ευρώ τη μεγαβατώρα, η Ελλάδα πλήρωνε 283 ευρώ! Η έκρηξη των τιμών μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα, σήμερα κιόλας, αν δοθεί οδηγία να λειτουργήσουν όλες, μα όλες οι μονάδες παραγωγής ώστε να αυξηθεί η παραγωγή! Δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος μηχανικός για να καταλάβει το αυτονόητο: ότι όσο η ΔΕΗ κρατάει εκτός παραγωγής τις μονάδες 1, 2 και 4 του Αγίου Δημητρίου, τη μονάδα του Μελίτη και την 4η της Μεγαλόπολης κι όσο ακόμη δοκιμάζουν την 5η της Πτολεμαΐδας τόσο η έλλειψη ρεύματος θα οδηγεί τη μεγαβατώρα στα ύψη! Το μοντέλο που ακολουθεί η κυβέρνηση με τις επιδοτήσεις είναι αδιαφανές και δυσλειτουργικό. Στόχος είναι η πτώση της τιμής του ρεύματος!
Νέα ρύθμιση οφειλών. Τα ιδιωτικά χρέη έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (Σεπτέμβριος 2022), οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία τον Ιούλιο του 2022 έφτασαν τα 113 δισ. ευρώ και ήταν αυξημένες κατά 4 δισ. σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αύξηση κατά μισό δισ. ευρώ σε έναν χρόνο παρουσίασε και το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών εισφορών στο τέλος του Ιουνίου, φθάνοντας τα 43 δισ. ευρώ. Ανάλογη αύξηση διαπιστώσαμε και στις τακτικές έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, με το 47% των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να δηλώνει το δεύτερο εξάμηνο του 2021 τουλάχιστον μία οφειλή, όταν το προηγούμενο εξάμηνο το ποσοστό ανερχόταν στο 43% και πριν την πανδημία στο 39%. Κατά συνέπεια, μια νέα ρύθμιση θα επιφέρει ανακούφιση στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και θα αποτρέψει λουκέτα και ανεργία.
Μείωση του ΦΠΑ, ειδικά στην εστίαση. Την προηγούμενη διετία η κυβέρνηση έδωσε το πράσινο φως σε όλες τις επιχειρήσεις και στους αυτοαπασχολούμενους να αυξήσουν τις τιμές πώλησης, ως ένα μέσο αντιμετώπισης του πληθωρισμού, που ήταν αποκλειστικά πληθωρισμός κόστους και κατά μεγάλο μέρος ενεργειακού κόστους. Έτσι, όμως, η αύξηση των τιμών διαχύθηκε στην οικονομία και ο πληθωρισμός γενικεύθηκε. Η ΓΣΕΒΕΕ από την πρώτη στιγμή ζητούσε μείωση των φόρων και ειδικά των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και του ΦΠΑ, δεδομένου ότι τα δημόσια έσοδα μπορούσαν να μην επηρεαστούν. Αν είχε επιλεγεί αυτή η οδός, ο πληθωρισμός δεν θα άγγιζε τα σημερινά διψήφια ποσοστά. Ακόμη και τώρα, ωστόσο, η κυβέρνηση μπορεί να προκαλέσει μια ουσιαστική εκτόνωση στο κύμα των ανατιμήσεων αν μειώσει τον ΦΠΑ στην εστίαση στο 6%, από 13% που είναι προσωρινά, μέχρι τον Ιούνιο του 2023. Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 6% θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου!
Επαναφορά του εργαλείου των επιστρεπτέων προκαταβολών. Το αποτέλεσμα του πληθωρισμού ήταν η επιδείνωση της ρευστότητας για τις μικρές επιχειρήσεις. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 η ρευστότητα των ΜμΕ υποχώρησε, καθώς το 53% δήλωσε ότι είχε μείωση, το 25% δήλωσε πως παρέμεινε αμετάβλητη και το 22% ότι αυξήθηκε. Το πρώτο εξάμηνο του 2021 μείωση ρευστότητας δήλωσε το 49% των μικρών επιχειρήσεων. Η ρευστότητα δεν θα βρισκόταν σε τόσο χαμηλά επίπεδα αν οι τράπεζες ανταποκρίνονταν στον ρόλο τους και χορηγούσαν δάνεια, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο· ακόμη και σε μη ανεπτυγμένες οικονομίες. Το εμπόδιο των τραπεζών μπορεί να ξεπερασθεί αν η κυβέρνηση αξιοποιήσει την εμπειρία της πανδημίας με τις επιστρεπτέες προκαταβολές. Το αίτημά μας, με άλλα λόγια, είναι η χορήγηση μικροδανείων που θα επιστρέφονται σε βάθος 2 ή 3 ετών, έτσι ώστε να διευκολύνονται οι μικροί επιχειρηματίες σε μια αρνητική συγκυρία αυξημένων υποχρεώσεων χωρίς να καταφεύγουν στις προσωπικές τους αποταμιεύσεις ή στον οικογενειακό περίγυρο.
Οι τέσσερις παραπάνω παρεμβάσεις μπορούν να εγγυηθούν ένα καλύτερο 2023 για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις!
* Ο Γιώργος Καββαθάς είναι πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ
