Αναξιόπιστο εν τη γενέσει του είναι το προσχέδιο του προϋπολογισμού του ελληνικού κράτους για το 2022, το οποίο κατατίθεται μεθαύριο στη Βουλή αποκλειστικά και μόνο για να τηρηθεί ο νόμος που προβλέπει την κατάθεσή του έως την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου. Και τούτο καθώς παραμένουν ρευστοί οι τέσσερεις κύριοι παράγοντες οι οποίοι αναμένεται να διαμορφώσουν τα βασικά μεγέθη των εκτιμήσεων ως προς το τρέχον έτος και των προβλέψεων για το 2022. Και πιο συγκεκριμένα, οι κρίσιμοι αυτοί προσδιοριστικοί παράγοντες είναι οι εξής: πρώτον, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το τρέχον έτος.
Η εικόνα δεν θα είναι ευκρινής προτού καταγραφεί η επίδραση στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του τουρισμού, η οποία έχει φέτος την ιδιομορφία ότι αφενός εξαρτήθηκε από την πρόοδο των εμβολιασμών καθώς και από την εκτίμηση πως αν και οι αφίξεις πλησίασαν τις αρχικές προσδοκίες, τα έσοδα παρουσίασαν βραχύτερη άνοδο.
Μείωση καθαρών εσόδων
Δεύτερον, η πορεία των δημόσιων οικονομικών. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα έχουν σκαρφαλώσει τον Αύγουστο σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα. Το μεν έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού αυξήθηκε στο οκτάμηνο κατά 838 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με έναν χρόνο νωρίτερα, καθώς ανήλθε σε 10,52 δισ. ευρώ, από 9,68 δισ. ευρώ, το δε πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 6.381 εκατ. ευρώ έναντι πρωτογενούς ελλείμματος 5.484 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο του 2020, δηλαδή είναι αυξημένο ακόμη περισσότερο, και συγκεκριμένα κατά 897 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, ναι μεν το ύψος των καθαρών εσόδων ανήλθε σε 34.686 εκατ. ευρώ, 2.454 εκατ. ευρώ ή 7,6% υψηλότερα της εκτίμησης στο Μεσοπρόθεσμο, ωστόσο περιλαμβάνονται σε αυτά αφενός η προκαταβολή, τον Αύγουστο, από το ταμείο ανάκαμψης ποσού 2.310 εκατ. ευρώ που είχε προβλεφθεί να εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο, και αφετέρου τα έσοδα από ANFAs 644 εκατ. ευρώ, που εισπράχθηκαν τον Ιούλιο και δεν είχαν προβλεφθεί στο Μεσοπρόθεσμο. Ως εκ τούτου, μη συμπεριλαμβανομένων των ανωτέρω ποσών, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν μείωση κατά 500 εκατ. ευρώ ή 1,6% έναντι της εκτίμησης στο Μεσοπρόθεσμο, εξαιτίας κυρίως των μειωμένων εσόδων από φόρους εταιρειών και από το ΠΔΕ.
Ως εκ τούτου, δεν είναι ακόμη σαφές ποια θα είναι η πορεία του πρωτογενούς ελλείμματος, εάν δηλαδή θα υπερβεί την αρχική πρόβλεψη του Μεσοπρόθεσμου για πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφούμενο σε έλλειμμα 7,1% του ΑΕΠ το 2021 ή εάν λόγω υψηλότερης ανάπτυξης κινηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα. Το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ το 2022 παραπέμποντας από το 2023 και μετά την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα σταδιακά αυξανόμενα.
Υπό την αίρεση της 12ης αξιολόγησης
Τρίτον, η συμφωνία με τους δανειστές για τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση θα υποδεχτεί τους δανειστές για τη 12η αξιολόγηση στις 18 και 19 Οκτωβρίου, ώστε να προχωρήσει στην κατάθεση του τελικού κειμένου του προϋπολογισμού στη Βουλή μέσα στον Νοέμβριο.
Η επίδραση της πανδημίας
Τέταρτον, η πορεία της πανδημίας και των εμβολιασμών, η οποία θα επηρεάσει τόσο τα μικροοικονομικά όσο και τα δημοσιονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Προς το παρόν η έξαρση της πανδημίας στη βόρεια Ελλάδα (όπου το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων κινείται κατά κανόνα κάτω του 50%, όπως π.χ., στη Χαλκιδική 46,84%, στο Κιλκίς 41%, στη Λάρισα 49,91%, ενώ και στη Δράμα όπως και στην Πιερία κινείται εξαιρετικά χαμηλά, με 42,56% και 41,63% αντίστοιχα) είναι ανησυχητικά ραγδαία, όπως επίσης και η πίεση που δέχονται τα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης από ανεμβολίαστους που χρήζουν νοσηλείας.
Και στο μεταξύ, νέα παράταση NOTAM για πτήσεις εξωτερικού, που θα ισχύει έως τις 8 Οκτωβρίου, προβλέπει η αεροπορική οδηγία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας για πτήσεις από το εξωτερικό, με στόχο τον περιορισμό εξάπλωσης του κορωνοϊού, ακόμα ένα δείγμα της αργής πορείας προς την επιστροφή στην κανονικότητα.
Με βάση αυτούς τους παράγοντες θα γίνει και ο σχεδιασμός με την όποια νέα αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της Οικονομίας φέτος, ενδεχομένως, από το 5,9%, στην περιοχή του 6,2% με 6,5%.