Οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης έχουν αφήσει διακριτό αποτύπωμα σε εισόδημα, απασχόληση και οικονομία. Ένα αποτύπωμα που θα ενισχυθεί περισσότερο με το δεύτερο κύμα της πανδημίας, καθώς δεν πρέπει (ούτε μπορούμε) να ξεχνάμε ότι η πανδημία, εκτός από υγειονομικά επικίνδυνη, αποδεικνύεται ολέθρια και για την οικονομία.
Συνολικά από την αρχή της υγειονομικής κρίσης, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στην Ελλάδα κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους περιλαμβάνουν εγγυήσεις δανείων και παρατάσεις στις πληρωμές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων κι ένα μικρό μόνο μέρος αφορά άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις (μη επιστρεπτέα προκαταβολή). Πρόκειται για μέτρα που, αν και όχι αμελητέου ύψους για τα δικά μας δημοσιονομικά δεδομένα, υπολείπονται των περιστάσεων. Το χειρότερο ωστόσο είναι πώς πρόκειται για μέτρα τοξικά, τα οποία θα αυξήσουν την υπερχρέωση, χωρίς να εγγυώνται ότι δεν θα υπάρξουν εισοδηματικές απώλειες για μισθωτούς και μικρές επιχειρήσεις.
Θα ανέμενε κανείς ότι με καταγεγραμμένες τις απώλειες από τον τουρισμό, την ατμομηχανή της εθνικής οικονομίας, οι φετινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού από τη Θεσσαλονίκη θα ήταν πιο γενναίες, όχι τόσο για να καλύψουν τις μέχρι σήμερα σημαντικές απώλειες αλλά κυρίως για να προλάβουν τη διαφαινόμενη επιδείνωση της κατάστασης που μοιραία θα συνοδεύσει ένα δεύτερο κύμα της Covid-19. Τουναντίον, έχοντας ως επιχείρημα και την «ανάγκη» αμυντικής θωράκισης της χώρας, η ενίσχυση της οικονομίας και της κοινωνίας πέρασε σε δεύτερο πλάνο.
Τα όποια μέτρα στήριξης των εισοδημάτων κινούνται σε θετική κατεύθυνση, όπως και τα μέτρα ανακούφισης της πραγματικής οικονομίας, δημιουργούν ωστόσο την αίσθηση ότι δεν είναι αρκετά, ότι ανακοινώνονται σε λάθος χρονική συγκυρία (timing) και ότι κάποια από αυτά είναι με μεγάλη βεβαιότητα άστοχα. Ειδικότερα:
Η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος είναι η αρχή του μετασχηματισμού του ασφαλιστικού συστήματος και είναι μία αλλαγή που σε φάση ύφεσης μόνο ως μέτρο δημοσιονομικής προσαρμογής προσεγγίζεται και σε καμία περίπτωση ως αναπτυξιακό μέτρο.
Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς ιδιωτικού τομέα, επαγγελματίες και αγρότες αποτελεί παρέμβαση βραχυχρόνιας ανακούφισης, αλλά θέτει σε αμφισβήτηση τη χρηματοδοτική επάρκεια του ούτως ή άλλως υπολειμματικού πλέγματος κοινωνικής προστασίας.
Το πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας ακούγεται ελκυστικό, αλλά πραγματικά αναγκαία αυτή την περίοδο είναι μια παρέμβαση για τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας. Αντίστοιχα, η επέκταση του προγράμματος "Συν-Εργασία" έως το 2021 συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να αποδειχθεί κενό γράμμα, καθώς εξακολουθεί να μην λαμβάνει υπ’ όψιν το υψηλό ποσοστό πλέον μερικής απασχόλησης στην αγορά εργασίας, το σημαντικό αριθμητικά στρώμα των αυτοαπασχολούμενων, αλλά και το γεγονός ότι σε μια τόσο ρευστή κατάσταση οι επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές, έως αρνητικές, στην ανάληψη οποιασδήποτε υποχρέωσης για το μέλλον, άρα και ένταξης στον μηχανισμό.
Σε κάθε περίπτωση, οι έκτακτες συνθήκες αντιμετωπίζονται με έκτακτες παρεμβάσεις προσαρμοσμένες στη νέα (δύσκολη) πραγματικότητα και όχι με τα ίδια εργαλεία που ούτως ή άλλως έχουν περιορισμένο αντίκτυπο ακόμη και σε συνθήκες «κανονικότητας».
* Ο Γιώργος Καββαθάς είναι πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ
